کیست پارااوارین در بسیاری از موارد در حین لاپاراتومی گزارش می‌شود؛ اما موارد بسیار بزرگ آن خیلی نادر است. پارااوارین عبارتست از منطقه‌ای بین لوله و تخمدان که از بقایای مجاری ولف منشاء می‌گیرد.
مجرای اصلی آن به نام مجرای گارتنر (که مشابه وازودفران در جنس مذکر می‌باشد) از مجرای اصلی توبولهای فرعی باریک (توبولهای Kobelt) به صورت گروهی به سمت ناف تخمدان و نیز حاشیه لوله‌ای لیگامان پهن منتشر می‌شوند. کیست پاراوارین ممکن است از ساختمان‌های wolfian، از اپی‌تلیوم لوله‌ای یا از انکلوزیون‌های پریتونئال ایجاد شود.
اما افتراق هیستولوژی آن به دلیل فشرده شدن و آتروفی سلول‌های مفروش کننده ممکن است مشکل باشد.
حدود ۱۰% توده‌های آدنکس ، کیست پارااوارین هستند.
اینکیستها باید از کیست پاراتوبال که در مجاورت لوله و معمولاً نزدیک فیمبریا قرار دارد و از کنار لوله آویزان است افتراق داده شود و نباید به عنوان کیست غیر طبیعی در نظر گرفته شوند.
کیست پاراتوبال از منشاء پارامزونفریک است که به آن Hydatid of morgagni می‌گویند و از لیگامان پهن پدانکوله می‌شود.
این نوع کیست در خانم‌های ناباروری و یا دارای حاملگی نابجا (EP) شایعتر است. کیست پارااوارین معمولاً خیلی کوچک است و به طور اتفاقی در حین عمل جراحی مشخص می‌شود؛ اما به صورت نادر، ممکن است خیلی بزرگ شود. این کیستها در هر سنی دیده می‌شوند؛ اما در دهه سوم و چهارم شایعتر بوده و ممکن است متعدد باشند.
کیست پارااوراین از نظر مرفولوژی از کیست فانکشنال ساده غیر قابل تشخیص است.
در این کیستها نیز ممکن است نئوپلاسم خوش‌خیم مثل Cystadenoma بوجود آید که در سونوگرافی به طور تیپیک با mural nodule و گاهی با Septation ظریف خود را نشان می‌دهد. بدخیمی در ۲% کیست‌های پارااوارین دیده می‌شود، اما در کیست‌های کوچکتر از cm5، بدخیمی کمتر مشاهده گردیده است.
کیست پارااوارین کوچک معمولاً فاقد علائم بالینی بوده و فقط حین عمل یا در طی سونوگرافی تشخیص آن مسجل می‌شود؛ اما مهم‌ترین علائم بالینی در موارد کیست‌های بزرگ معمولاً احساس درد و فشار در ناحیه لگن است. این کیستها نیز ممکن است دچار خونریزی، چرخش و یا پارگی شوند و بیمار دچار درد حاد شکم همراه با دردناک بودن توده و نیز علائم خونریزی و کاهش حجم خون شود که نیاز به لاپاروسکوپی و یا لاپاراتومی اورژانس دارد.
بنابراین علائم بالینی کیست پارااوارین کاملاً شبیه به کیست‌های فانکشنال تخمدان است و معمولاً با توجه به مشاهده جراح از نظر محل قرارگیری آن حین عمل و نیز بررسی‌های پاتولوژی، تشخیص آن قطعی می‌شود.
تشخیص افتراقی کیست پارااوارین از سایر کیست‌های لگنی از جمله کیست فانکشنال ساده تخمدان بایستی انجام شود در این مورد اگر در سونوگرافی خصوصاً نوع واژینال هر دو تخمدان مشاهده گردد و کیست در کنار تخمدان اما جدا از آن دیده شود تشخیص کیست پارااوارین داده می‌شود.
همچنین در لاپاروسکوپی و یا لاپاراتومی با مشاهده مستقیم تخمدان‌ها و وجود کیست در کنار تخمدان، کیست پارااوارین از کیست‌های تخمدانی افتراق داده می‌شود و بالاخره تشخیص نهایی با پاتولوژی می‌باشد. از نظر درمان، در این کیستها با توجه به از بین نرفتن خود به خودی کیست‌های پارااوارین و نیز احتمال بدخیمی آن به صورت نادر، خارج کردن کیست از طریق لاپاروسکوپی و ارسال نمونه جهت پاتولوژی توصیه می‌گردد. اهمیت این کیستها در افتراق آن با کیست‌های فانکشنال است زیرا در نوع اخیر نیاز به درمان وجود ندارد و کیست خود به خود از بین می‌رود. اهمیت دیگر آن ایجاد عوارض احتمالی مانند پارگی، خونریزی و پیچ خوردگی کیست می‌باشد که نیاز به جراحی اورژانس خواهد داشت.