کورت رحمی(به انگلیسی: Uterine Curette) ابزاری جهت تراشیدن آندومتر و محتویات رحمی است.این ابزار جهت تراشیدن رحم (کورتاژ) و نمونه برداری از بافت پوشاننده رحم، جهت ارسال به آزمایشگاه مورد استفاده قرار میگیرد.
انواع
برای تراشیدن لایه اندومتریال رحم به منظور تهیه بیوپسی مورد استفاده قرار می گیرد.
دارای لبه دندانه دار و با حلقه باز بوده و پهنای ٥ میلی متر و در ست دیلاتاسیون و کورتاژ ( D & C ) استفاده می شود.
برای تراشیدن حفره رحم به کار می رود به طور معمول برای تخلیه رحم پس از ختم حاملگی دارای بدنه طویل و یک حلقه که عرض آن ٣ سانتی متر است در ست دیلاتاسیون و کورتاژ ( D & C ) و لاپاراسکوپی به کار می رود.
به منظور تراشیدن لایه اندومتریال و اندوسرویکال
دارای قابلیت انعطاف پذیری و انتهای برنده حلقوی شکل و دارای تیغه کند یا تیز می باشد نام های دیگر آن Sims, Thomas و Recamier می باشد. در در ست دیلاتاسیون و کورتاژ ( D & C ) و لاپاراسکوپی به کار می رود.
در موارد خونریزیهای غیرطبیعی رحمی و اختلال عملكرد هورمونی، درمان طبی با استفاده از داروهای هورمونی صورت میگیرد ولی در صورت عدم پاسخ به درمان دارویی با رد شرایط پاتولوژیک دیگر، کورتاژ تشخیصی مطرح می‌گردد. در این روش جراح متخصص زنان در اتاق عمل در شرایط استریل و تحت بیهوشی عمومی از لایه داخلی رحم تکه‌برداری کرده و نمونه حاصل را جهت تشخیص به آزمایشگاه می‌فرستد.
کورتاژ تشخیص (D/C) یک روش تشخیصی – درمانی است که در موارد خونریزی
کورتاژ تشخیص (D/C) یک روش تشخیصی – درمانی است که در موارد خونریزیهای غیر طبیعی زنان کاربرد دارد. علل متعددی در ایجاد خونریزیهای غیر طبیعی زنان دخیل هستند از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم تعادل هورمونی
پولیپهای آندومتر
فیبرومهای رحمی (تومورهای خوشخیم رحم)
هیپرپلازی آندومتر (رشد بیش از حد لایه داخلی رحم)
تومورهای بدخیم رحمی
سقط رویان (جنین)
در هرگونه خونریزی غیرطبیعی باید بیمار از نظر علل فوق کاملاً مورد بررسی قرار بگیرد. بهطور طبیعی خانمها در طول دوره باروری خود (۱۳-۱۲ سالگی تا ۵۵-۵۰ سالگی) هر ماه دچار خونریزی میشوند که این خونریزی طبیعی دورهای، تحت عنوان قاعدگی یا عادت ماهیانه نامیده میشود.
قاعدگی یا عادت ماهیانه خانمها در واقع ریزش لایه داخلی یا سطحی رحم (اندومتر) میباشد که در فواصل منظم از شروع اولین عادت ماهیانه (منارک) تا زمان یائسگی (منوپوز) ادامه دارد. این خونریزی طبیعی و فیزیولوژیک در طول دوره باروری تقریباً ۴۰۰ تا ۵۰۰ بار تکرار میشود.
هرگونه اشکال در روند سیکل میتواند به خونریزیهای غیرطبیعی منجر شود. آندومتر رحم لایهای است که تحت تأثیر هورمونهای تخمدان از جمله استروژن و پروژسترون قرار میگیرد. قاعدگی طبیعی در اثر کاهش سطح هورمون پروژسترون زمانیکه آندومتر قبلاً تحت تأثیر استروژن قرارگرفته صورت میگیرد. هر سیکل قاعدگی دارای دو بخش یا فاز است. فاز اول سیکل که آندومتر تحت تاثیر استروژن قرار میگیرد. فاز «فولیکولار» و فازم دوم سیکل که اندومتر بیشتر تحت تاثیر پروژسترون قرار میگیرد فاز «ترشحی» نام دارد. سیکل قاعدگی طبیعی معمولاً فواصل ۲۸ الی ۲۹ روز دارد، ولی فواصل بین ۲۱ تا ۳۷ روز را هم میتوان طبیعی محسوب کرد. مدت خونریزی بهطور طبیعی ۷ روز است و مقدار خونریزی بین ۲۰ تا ۸۰ میلیلیتر میباشد. این مقدار خونریزی حاوی ۱۰ تا ۳۵ میلیگرم آهن میباشد. کسانیکه هر ماه بیش از ۶۰ میلیلیتر خون از دست میدهند بهتدریج دچار فقر آهن میشوند. توصیه میشود این افراد تحت نظر پزشک از داروهای مکمل استفاده نمایند.
هرگونه تغییری در میزان و مدت خونریزی طبیعی ماهانه باید بررسی شود. در مواردیکه در خونریزیهای غیرطبیعی، اختلال در عملکرد هورمونی مطرح است ابتدا درمان طبی با استفاده از داروهای هورمونی صورت میگیرد و در صورت عدم پاسخ به دارو یا رد شرایط پاتولوژیک دیگر، کورتاژ تشخیصی توصیه میشود. کورتاژ میتواند درمان سریعی برای کنترل خونریزی نیز باشد و همچنین با بررسی نمونه تهیهشده از نظر پاتولوژی، شرایط هورمونی فرد و وضعیت بافت اندومتر برای تیم پزشکی مشخص میشود.
خطر هیپرپلازی و تومورهای بدخیم در زنان زیر ۳۵ سال، پایین است ولی خانمها در سنین قبل از یائسگی (منوپوز)، در خطر بیشتری قرار دارند.
در مواردیکه ۱۲ ماه بعد از قطع دائمی قاعدگی (یائسگی)، فرد دچار خونریزی شود (خونریزی بعد از یائسگی)، برای تشخیص و درمان احتیاج به کورتاژ تشخیصی میباشد.
D/C معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود ولی از طریق بیحسی موضعی، نخاعی و اپیدوارل نیز ممکن است انجام شود.
برای انجام این عمل بیمار در اتاق عمل روی تخت ژنیکولوژی قرارگرفته و بعد از بیهوشی یا بیحسی نخاعی، در شرایط کاملاً استریل، ابتدا معاینه لگن صورت میگیرد سپس سرویکس یا دهانه رحم با تناکولوم (ابزاری برای نگه داشتن دهانه رحم)، گرفته شده و با بوژی (ابزاری برای باز کردن دهانه رحم) شکل ۱، بهآرامی دهانه رحم باز(dilate) میشود، سپس با استفاده از کورت (ابزاری برای تراشیدن داخل رحم)، شکل ۲، از تمام جهتهای رحم نسوج تراشیده شده و جهت پاتولوژی ارسال میشود.
معمولاً این عمل عارضهای نداشته ولی از عوارض نادر آن، سوراخ شدن رحم (۶/۰%) و تب بعد از عمل (۵/۰%) گزارش شده است. عارضه سوراخ شدن رحم بسیار نادر بوده و بیشتر در رحمهایی که بهشدت به سمت جلو (anteflexed) و یا عقب (retroflexed) خم شده باشد، تنگی دهانه رحم (cervical stenosis)، حاملگی یا بدخیمیهای رحم وجود داشته باشد، اتفاق میافتد.
های غیر طبیعی زنان کاربرد دارد. علل متعددی در ایجاد خونریزیهای غیر طبیعی زنان دخیل هستند از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد: عدم تعادل هورمونی پولیپهای آندومتر فیبرومهای رحمی (تومورهای خوشخیم رحم) هیپرپلازی آندومتر (رشد بیش از حد لایه داخلی رحم) تومورهای بدخیم رحمی سقط رویان (جنین) در هرگونه خونریزی غیرطبیعی باید بیمار از نظر علل فوق کاملاً مورد بررسی قرار بگیرد. بهطور طبیعی خانمها در طول دوره باروری خود (۱۳-۱۲ سالگی تا ۵۵-۵۰ سالگی) هر ماه دچار خونریزی میشوند که این خونریزی طبیعی دورهای، تحت عنوان قاعدگی یا عادت ماهیانه نامیده میشود. قاعدگی یا عادت ماهیانه خانمها در واقع ریزش لایه داخلی یا سطحی رحم (اندومتر) میباشد که در فواصل منظم از شروع اولین عادت ماهیانه (منارک) تا زمان یائسگی (منوپوز) ادامه دارد. این خونریزی طبیعی و فیزیولوژیک در طول دوره باروری تقریباً ۴۰۰ تا ۵۰۰ بار تکرار میشود. هرگونه اشکال در روند سیکل میتواند به خونریزیهای غیرطبیعی منجر شود. آندومتر رحم لایهای است که تحت تأثیر هورمونهای تخمدان از جمله استروژن و پروژسترون قرار میگیرد. قاعدگی طبیعی در اثر کاهش سطح هورمون پروژسترون زمانیکه آندومتر قبلاً تحت تأثیر استروژن قرارگرفته صورت میگیرد. هر سیکل قاعدگی دارای دو بخش یا فاز است. فاز اول سیکل که آندومتر تحت تاثیر استروژن قرار میگیرد. فاز «فولیکولار» و فازم دوم سیکل که اندومتر بیشتر تحت تاثیر پروژسترون قرار میگیرد فاز «ترشحی» نام دارد. سیکل قاعدگی طبیعی معمولاً فواصل ۲۸ الی ۲۹ روز دارد، ولی فواصل بین ۲۱ تا ۳۷ روز را هم میتوان طبیعی محسوب کرد. مدت خونریزی بهطور طبیعی ۷ روز است و مقدار خونریزی بین ۲۰ تا ۸۰ میلیلیتر میباشد. این مقدار خونریزی حاوی ۱۰ تا ۳۵ میلیگرم آهن میباشد. کسانیکه هر ماه بیش از ۶۰ میلیلیتر خون از دست میدهند بهتدریج دچار فقر آهن میشوند. توصیه میشود این افراد تحت نظر پزشک از داروهای مکمل استفاده نمایند. هرگونه تغییری در میزان و مدت خونریزی طبیعی ماهانه باید بررسی شود. در مواردیکه در خونریزیهای غیرطبیعی، اختلال در عملکرد هورمونی مطرح است ابتدا درمان طبی با استفاده از داروهای هورمونی صورت میگیرد و در صورت عدم پاسخ به دارو یا رد شرایط پاتولوژیک دیگر، کورتاژ تشخیصی توصیه میشود. کورتاژ میتواند درمان سریعی برای کنترل خونریزی نیز باشد و همچنین با بررسی نمونه تهیهشده از نظر پاتولوژی، شرایط هورمونی فرد و وضعیت بافت اندومتر برای تیم پزشکی مشخص میشود. خطر هیپرپلازی و تومورهای بدخیم در زنان زیر ۳۵ سال، پایین است ولی خانمها در سنین قبل از یائسگی (منوپوز)، در خطر بیشتری قرار دارند. در مواردیکه ۱۲ ماه بعد از قطع دائمی قاعدگی (یائسگی)، فرد دچار خونریزی شود (خونریزی بعد از یائسگی)، برای تشخیص و درمان احتیاج به کورتاژ تشخیصی میباشد. D/C معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود ولی از طریق بیحسی موضعی، نخاعی و اپیدوارل نیز ممکن است انجام شود. برای انجام این عمل بیمار در اتاق عمل روی تخت ژنیکولوژی قرارگرفته و بعد از بیهوشی یا بیحسی نخاعی، در شرایط کاملاً استریل، ابتدا معاینه لگن صورت میگیرد سپس سرویکس یا دهانه رحم با تناکولوم (ابزاری برای نگه داشتن دهانه رحم)، گرفته شده و با بوژی (ابزاری برای باز کردن دهانه رحم) شکل ۱، بهآرامی دهانه رحم باز(dilate) میشود، سپس با استفاده از کورت (ابزاری برای تراشیدن داخل رحم)، شکل ۲، از تمام جهتهای رحم نسوج تراشیده شده و جهت پاتولوژی ارسال میشود. معمولاً این عمل عارضهای نداشته ولی از عوارض نادر آن، سوراخ شدن رحم (۶/۰%) و تب بعد از عمل (۵/۰%) گزارش شده است. عارضه سوراخ شدن رحم بسیار نادر بوده و بیشتر در رحمهایی که بهشدت به سمت جلو (anteflexed) و یا عقب (retroflexed) خم شده باشد، تنگی دهانه رحم (cervical stenosis)، حاملگی یا بدخیمیهای رحم وجود داشته باشد، اتفاق میافتد.