قرص اورژانسی با به تأخیر انداختن تخمک گذاری به پیشگیری از حاملگی کمک میکند . قرصهای اورژانسی به دلیل داشتن مقدار زیاد هورمون اثر ضد حاملگی و در صورتی که پس از نزدیکی، هر چه سریعتر خورده شوند (به ویژه در 24 ساعت نخست) اثر بیشتری خواهند داشت. قرص اورژانسی صرفا یک بار کار میکند. یعنی به عنوان مثال درصورتی که شما شب گذشته یک رابطه ی محافظت نشده داشته اید و فورا قرص اورژانسی استفاده نموده اید و امروز مجدد این اتفاق بیفتد و رابطه جنسی برقرار شود، تضمین شده نیست که از حاملگی پیشگیری کند.
رابطه جنسی بعد از خوردن قرص اورژانسی باید با کاندوم انجام شود و بهتر است از انجام رابطه بعد از قرص اورژانسی پرهیز شود. رابطه بعد از خوردن قرص اورژانسی چگونه است؟ اثر قرص اورژانسی پس از مصرف تا بیست و چهار ساعت برای جلوگیری از بارداری می‌تواند موثر باشد. برای رابطه بعد از مصرف قرص اورژانسی از یک روش محافظتی مطمئن برای جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
قرص اورژانسی یا ضد بارداری که "قرص صبح روز بعد” رابطه جنسی نیز نام دارد، نوعی قرص ضد بارداری است و اگر یک رابطه جنسی کنترل نشده داشته‌اید یا احتمال داده‌اید که روش محافظت شما عملکرد خوبی نداشته است، باید استفاده کنید. البته استفاده از این روش فشار هورمونی سنگینی را به رحم و تخمدان وارد میکند و تا جای ممکن باید از استفاده از آن به دلایل غیر ضروری اجتناب کرد.
آیا میتوان بعد از مصرف قرصهای اورژانسی رابطه داشت؟
رابطه بعد از مصرف قرص اورژانسی ممکن است بارداری به وجود آورد راههای مختلفی وجود دارد که می‌تواند از بارداری جلوگیری کند، اما نحوه عملکرد همه آنها یکی است. تمامی آنها حاوی لوونورژسترول (هورمون پروژسترون مصنوعی) هستند که مانع از شکل گیری لقاح بین اسپرم و تخمک میشود و همچنین ممکن است فضای رحم را به گونه‌ای تغییر دهد که حتی اگر تخمکی هم بارور شده باشد نتواند در دیواره رحم لانه گزینی کند. در نتیجه احتمال بارداری به میزان زیادی کاهش می‌یابد.
قرصهای اورژانسی در مقایسه با قرصهای پیشگیری از بارداری رایج، معمولا از پروژسترون با دوز بالاتری برخوردار هستند و نباید این قرص‌ها را جایگزین روش‌های پیشگیری از بارداری کنید. ضمن اینکه اگر باردار باشید این قرص‌ها نمی‌توانند بارداری شما را از بین ببرند.
انواع قرصهای اورژانسی جلوگیری از بارداری و زمان اثرگذاری آن
داشتن رابطه بعد از مصرف قرص اورژانسی بدون کاندوم هرگز توصیه نمی شود. احتمال تاثیرگذاری قرص های اورژانسی ضد بارداری حدود نود درصد است. و نحوه مصرف آن نیز تاثیر زیادی در عملکرد بهینه آن خواهد داشت. در واقع این قرص‌ها زمانی بیشترین اثر را خواهند داشت که حداکثر تا بیست و چهار ساعت پس از رابطه جنسی مصرف شوند، اگرچه که شما میتوانید حتی سه روز بعد هم این قرص‌ها را مصرف کنید اما تاثیرگذاری آن کاهش می‌یابد. در واقع هرچه سریعتر آنها را مصرف کنید احتمال بارداری شما نیز کاهش می‌یابد. برای اطمینان از تاثیر دارو، باید آن را در دمای اتاق نگه دارید و حتما تاریخ انقضای آن را چک کنید.
۱- قرص لوونورژسترل ۱.۵ میلی‌گرم
مصرف یک قرص ظرف حداکثر سه روز بعد از داشتن رابطه جنسی محافظت نشده
۲- قرص لوونورژسترل ۰.۷۵ میلی‌گرم
دو عدد یک جا و در اولین فرصت و ۱۲ ساعت پس از آن نیز ۱ عدد قرص دیگر مصرف شود.
۳- قرص HD
دو عدد در اولین فرصت و دو عدد دوازده ساعت بعد مصرف شود.
۴- قرص LD
چهار عدد در اولین فرصت و چهار عدد دوازده ساعت بعد مصرف شود.
۵- قرص تری فازیک
چهار عدد قرص سفید در اولین فرصت و چهار عدد قرص سفید دوازده ساعت بعد مصرف شود.
۶- قرص الا
یک قرص در اولین فرصت مصرف شود. این قرص را میتوان تا ۱۲۰ ساعت پس از داشتن یک رابطه جنسی محافظت نشده یا مشکوک استفاده کرد.
عوارض و نکات لازم در مورد قرصهای اورژانسی
ـ در زمان یک ماه، بیش از یک بار از بسته های دو تایی لوونورژسترول استفاده نکنید، برای این که سبب ایجاد مشکلات هورمونی بسیاری میشود .
ـ بی نظم شدن قاعدگی من جمله رایج ترین عارضه های دارویی لوونورژسترول به شمار میرود .
ـ سردرد، استفراغ، احساس ناراحتی در سینه ها، اضافه وزن و خون ریزی های غیرطبیعی از عارضه های دیگر لوونورژسترول به شمار میرود .
ـ توصیه میشود یک تا دو ساعت بعد از استفاده این دارو، یک داروی ضد تهوع هم برای پیشگیری از پیدایش عارضه های ناخواسته آن استفاده شود.
ـ این دارو تا 99 درصد از بروز حاملگی های ناخواسته جلوگیری میکند ، ولی هرچه زودتر استفاده شود، اثرگذاری آن بیش تر است.
تحوه استفاده از قرص اورژانسی به چه صورت است؟
لوونورژسترول که قرص آن با عنوان لنووُل شناخته میشود ، به صورت موقتی، مانع از رها شدن تخمک ها میشود و باروری را متوقف میکند یا سبب جلوگیری از قرار گرفتن تخمک های بارورشده در رحم میشود . برای استفاده آن باید یک عدد قرص با دُز مصرفی مشخص استفاده کرد. اثربخشی لووتورژسترول به زمان استفاده وابسته است. هر چه قدر زودتر این قرص خورده شود، قابلیت پیشگیری از حاملگی بیش تر خواهد بود. درواقع باید آن را در اسرع وقت استفاده کنید؛ یعنی ظرف ۷۲ ساعت بعد از رابطه ی جنسی محافظت نشده. در این صورت امکان پیشگیری از حاملگی به ۹۰ درصد میرسد .
زمان بندی و روش استفاده قرص های اورژانسی جلوگیری از حاملگی
احتمال تاثیرگذاری قرص های اورژانسی ضد حاملگی بین ۸۴ تا ۸۹ درصد است. آنچه که در این جا اهمیت دارد زمان بندی درست در خصوص روش مصرف قرص های اورژانسی جلوگیری از حاملگی است. در واقع این قرص ها زمانی بیش ترین اثر را دارند که در عرض ۲۴ ساعت بعد از رابطه جنسی استفاده شوند، ولی تا سه روز پس از داشتن روابط هم میتوانید از آنها استفاده کنید. اینکه تاثیرگذار باشد یا نه به دو عامل زیر بستگی دارد:
- مقدار زمانیکه از رابطه جنسی شما می گذرد. به عبارت دیگر، بعد از رابطه جنسی، هرچه زودتر قرص را استفاده کنید، بیش تر ممکن است که از حاملگی خود جلوگیری کنید.
- این که در حین رابطه جنسی در کدام نقطه از سیکل ماهیانه خود باشید. هر چه نزدیکتر به زمان تخمک گذاری باشد، تأثیر قرص کم تر خواهد بود.
شما میتوانید قرص را در هر زمانی از روز استفاده کنید. هر چه زودتر بهتر. در واقع ، بهتر است یک بسته از این قرص ها را دردسترس داشته باشید تا بتوانید در صورت احتیاج سریع از آن استفاده کنید، و وقت خود را با رفتن به فروشگاه و داروخانه تلف نکنید. برای اطمینان از تاثیرگذاری دارو، آن را در دمای اتاق مراقبت کنید و درصورتی که تا پیش از پایان تاریخ انقضاء آن از آن استفاده نکردید، آن را با یک بسته تازه جایگزین کنید.
موارد منع استفاده از قرص اورژانسی
در صورت وجود هر گونه بیماری خاص مانند سرطان، تومور، خون ریزی، سابقه کیست، یرقان و دیگر بیماریها ، همچنین در زمان حاملگی، نباید استفاده شود یا در خصوص آن با پزشک مشورت گردد.
استفاده متعدد قرص اورژانسی دوره های قائدگی شما را تغییر میدهد و امکان دارد قائدگی تان نامرتب شود و همچنین سطح هورمون های بدنتان را برهم می ریزد.
این قرص صرفا یک بار کار میکند . یعنی به عنوان مثال درصورتی که شما شب گذشته یک رابطه ی محافظت نشده داشته اید و فورا قرص اورژانسی استفاده نموده اید و امروز مجدد این اتفاق بیفتد تضمین شده نیست که از حاملگی پیشگیری کند.
هشدار:
۱- بهتر است که قرص ها با شکم خالی خورده نشود.
۲- در صورت استفراغ کردن تا دو ساعت بعد از استفاده از این روش، خوردن دوباره قرص ها اضطراری است.
۳- حداکثر مراتب مجاز استفاده از این شیوه در هر سیکل قائدگی یک بار است. این شیوه باید در حداقل دفعات ممکن در طول زمان باروری استفاده گردد. مجاز بودن یک بار استفاده از این شیوه در هر دوره قائدگی علتی بر تائید استفاده آن در هر دوره قاعدگی بعنوان شیوه پیشگیری از حاملگی نیست.
۴- باتوجه به این که این شیوه برای جنین خطرناک نیست، در صورت وقوع بارداری، نیازی به سقط جنین نخواهد بود.
۵- استفراغ و بیماری اسهال شدید در جذب شکل خوراکی این دارو اختلال ایجاد می کنندواثربخشی آن را کاهش می‌دهند . به همین علت طی استفراغ و بیماری اسهال شدید با پزشک یا داروساز خود در خصوص روش درست و موثر قرص جلوگیری از حاملگی اورژانسی مشورت نمایید.