لیستریا چیست؟
لیستریا مونوسیتوژن یک نوع باکتری است که می تواند مواد غدایی را آلوده کند و وقتی که خورده شود، باعث بروز عفونت جدی به نام لیستریوز می شود. این باکتری عموماً افرادی را که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند تحت تاثیر قرار می دهد، اما در موارد نادر روی افراد سالم نیز تاثیر گذار است.
علائم شایع ابتلا به لیستریا
- درد عضلات
- تب
- سردرد
- خستگی
- اسهال
لیستریا در مواد غذایی
لیستریا در غذاهای خام، پخته شده و فرآروی شده یافت می شود. فقط غذاهای منجمد مستعد آلوده شدن به وسیله ی لیستریا نمی باشند.
لیستریا به طورطبیعی در آب و خاک محیط اطراف زندگی می کند و ممکن است سبزیجات هنگام رشد در خاک و یا در صورت استفاده از کود آلوده به لیستریا شوند.دیگر راه های مشترک تماس با لیستریا مونوسیتوژنز مصرف محصولات گوشتی از حیوانات ناقل لیستریاست که هیچ علائمی را نشان نمی دهند. این امر به ویژه درصورتی رخ می دهد که گوشت درست پخته نشده باشد.
دوره نهفتگی عفونت لیستریا
دوره نهفتگی عفونت لیستریا به طور شگفت آوری طولانی است. در حالی که بیماری های ناشی از مصرف مواد غذایی بلافاصله پس از مصرف مواد غذایی آلوده فرد را تحت تاثیر قرار می دهند اما اسهال و تب ناشی از مصرف باکتری لیستریا تا مدت ها پس از مصرف بروز نمی کند. در بعضی موارد بروز علائم یک تا سه هفته یا حتی دو ماه طول می کشد.
لیستریا در سرما رشد می کند.
لیستریا در سرما رشد می کند. به طور کلی توصیه می شود که دمای یخچال را 40 درجه فارنهایت را کمتر تنظیم کنید و دمای فریزر را روی صفر درجه یا کمتر تنظیم کنید تا غذاها سالم بمانند. اما برخلاف سایر باکتری های موجود در مواد غذایی مانند سالمونلا، لیستریا می تواند در دمای پایین و حتی در یخچال رشد کند. به این دلیل لازم است که هر نوع غذایی که مستعد آلوده شدن به لیستریا می باشد را دور بیاندازید، حتی در صورتی که یخچال یا فریزر شما به اندازه کافی سرد باشد باز هم لازم است که این نوع مواد غذایی را دور بیندازید.
لیستریا می تواند در خاک و آب زندگی کند.
پس از شیوع لیستریا در سال 2011، به مردم هشدار داده شد که برای از بین بردن باکتری از میوه های آلوده، آنها را با آب شستشو نکنند، زیرا باعث آلودگی بخش داخلی و خارجی میوه می شود. علت این امر این است که لیستریا در آب و خاک زنده می ماند. این باکتری مقاوم حتی می تواند برای سال ها در یک کارخانه فراوری مواد غذایی زندگی کنند.
چه کسانی برای ابتلاء به لیستریا در خطر بیشتری قرار دارند ؟
- بانوان باردار و جنین شان.
- نوزادان تازه متولد.
- افراد مسن.
- هرکسی که سیستم ایمنی او از طریق بیماری ای ضعیف شده است ، برای مثال ، مبتلایان به دیابت ها یا سرطان.
- هر شخصی که دارویی مصرف کند که سیستم ایمنی را تحت فشار قرار دهد.
- بیمارانی با پیوند اعضاء بدنی.
لیستریا در زنان باردار
طبق CDC زنان باردار حدود 20 برابر بیشتر از افراد سالم مستعد ابتلا به عفونت شدید ناشی از لیستریا می باشند.
عوارض این بیماری در خانم‌های باردار مشابه آنفولانزا بوده و معمولا با تب، دردهای پراکنده، اختلالات گواری و گاهی نیز با اسهال استفراغ همراه است.
یکی از دلایل خطرناک بودن این باکتری برای مادران باردار آنست که پروتئینهای خاص به باکتری نامبرده در عبور از "سد وابسته به جفت" کمک می نمایند. سد یاد شده معمولا جنین درحال رشد را از میکروب های موجود در خون مادر محافظت می کند". بارداری خطر ابتلا به لیستریوز را افزایش می دهد . لیستریا مونوسیتوژنز در زنان باردار معمولاً باعث بیماری باکتریمی مشابه آنفولانزا می شود که اگر درمان نشود، می تواند به التهاب جفت و یا پرده آمنیوتیک و عفونت، مننژیت و یا مسمومیت خون جنین و در نهایت سقط، به دنیا آمدن نوزاد مرده و یا تولد زودهنگام منجر شود، چرا که همانطور که گفته شد این باکتری قادر به عبور از جفت است . در عفونت لیستریوزیس در زنان باردار معمولا هیچ علامت مشخصی وجود ندارد یا فقط سابقه‌ای از بیماری شبه آنفولانزا و خود محدود شونده در مدت سه ماهه آخر بارداری وجود دارد. اما علایمی همچون تیره شدن مایع آمنیوتیک، دردکمر، تب و لرز، زایمان زودرس و التهاب کلیه و لگن می‌تواند از نشانه‌های لیستریازیس باشد.
درمان در زنان باردار
به محض ابتلا به خفیف ترین تب و یا مشاهده علائم آنفولانزا در بدن به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک با توجه به نشانه های بیماری برای انجام بررسی های بیشتر و اطمینان از عدم ابتلا به به بیماری لیسترویوز برایتان آزمایش خون، ادرار و یا کشت ترشحات گلو تجوبز میکند. درمان دارویی مشتمل بر مصرف آنتی بیوتیک بوده و دوره درمان نیز سه هفته به طول خواهد انجامید.
پیشگیری
بهترین راه جلوگیری از لیستریا دقت در حین آماده سازی موادغذایی است. پالسانو نکاتی را که در ادامه می آید برای اجتناب از باکتری لیستریا مطرح کرده است:
◄ میوه و سبزیجات را با یک برس تمیز به مدت 20 ثانیه در آب گرم و صابون بشورید. وی اضافه می کند "حتی در صورتی که پوست سبزیجات و یا پوسته میوه هایی، مانند خربزه، خورده نمی شود باز هم باید آنها را قبل از پوست گرفتن تمیز کرد".
◄ گوشت باید کاملا پخته شود.
◄از خوردن غذاهای دریایی مثل ماهی دودی، صدف ، یا غذاهای خام مثل سوشی بپرهیزید.
◄ محصولات لبنی باید با شیر پاستوریزه درست شوند تا خطر ابتلا به آلودگی موادغذایی به حداقل برسد.
◄ گوشتی که کاملا در کارخانه پخته شده ممکن است بعد از پختن و قبل از بسته بندی آلوده شود، از این رو هات داگ باز نشده و یا گوشت پخته را نباید برای بیش از دو هفته در یخچال و فریزر ذخیره نمود و اگر بسته ها باز شده باشند باید ظرف یک هفته آنها را مصرف کنید.
◄ اشخاصی که با غذا سر و کار دارند باید دست خود را حداقل 20 ثانیه با آب گرم و صابون بشویند.
◄ از همان چاقو و یا تخته ای که برای بریدن گوشت به کار برده اید جهت سبزیجات استفاده نکنید. همچنین، چاقویی که برای خرد کردن سبزیجات و میوه جات استفاده می شود نباید برای گوشت پخته مصرف شود مگر اینکه به درستی تمیز شده باشد.
برخلاف بسیاری از باکتری ها، باکتری لیستریا مونوسیتوژنز می تواند در یخچال و فریزر رشد کند، بنابراین هنگام ذخیره سازی مواد غذایی که ممکن است آلوده به لیستریا باشند احتیاط کنید.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.