تأخیر در پریود، علت و درمان آن

در همه‌ی زنان گاهی اوقات پریود عقب می‌افتد. این تاخیر ممکن است یک یا دو روز، یک هفته و یا به اندازه یک دوره باشد. به طور کلی اختلالات قاعدگی به دلیل برنامه‌ی بی‌ثبات و شیوه‌ی زندگی ناسالم رخ می‌دهد. در ادامه برخی از شایع‌ترین دلایل عقب افتادن پریود بررسی می‌شوند.

تاخیر در زمان پریود شدن می‌تواند احساس وحشتناکی باشد بویژه اگر تمایلی به داشتن فرزند در آن زمان نداشته باشید. خوشبختانه، باردار شدن تنها یکی از چندین دلیل عقب افتادن قاعدگی است. با مراجعه به متخصص زنان و زایمان و انجام بررسی‌های لازم از جمله معاینه، آزمایش خون، آزمایش هورمونی و تیروئید و همچنین سونوگرافی می‌توانید از عامل عقب افتان قاعدگی خود مطلع و هر چه سریع‌تر درمان شوید.

علل مختلف عقب افتادن پریود (قاعدگی)

* بارداری

گاهی اوقات عقب افتادن پریود دقیقاً همان چیزی است که فکر می‌کنید یعنی بارداری. از آنجا که علائم اولیه بارداری مانند درد عضلات شکم، نفخ و حساسیت به لمس در سینه شبیه به آنچه که ممکن است در روز قبل از قاعدگی تجربه کنید می‌باشد، تعیین اینکه آیا تنها چند روز پریود عقب افتاده یا باردار هستید، مشکل است. اگر دوره ماهانه‌تان عقب افتاده است و رابطه‌ی جنسی محافظت نشده داشته‌اید، یک تست حاملگی در خانه انجام دهید. یک هفته پس از موعد مقرری که انتظار میرفته پریود شوید، دقیق‌ترین نتایج بدست می‌آید، اما بسیاری از محصولات تست حاملگی خانگی می‌توانند هورمون گنادوتروپین جفتی انسان (اچ‌‌سی‌جی، هورمونی که در طول بارداری آزاد می‌شود) را زودتر شناسایی کنند.

*استرس

می‌دانید که استرس می‌تواند عوارض ناخوشایندی مانند سردرد، افزایش وزن، آکنه و دیگر مشکلات پوستی به همراه داشته باشد و می‌تواند پریود شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. وقتی تحت استرس جسمی یا عاطفی قرار می‌گیرید، بدن هورمون‌های استرس آدرنالین و کورتیزول تولید می‌کند. افزایش میزان این هورمون‌ها مغز را وادار می‌کند که تصمیم بگیرد تا زمانی که رویداد استرس‌زا به پایان برسد، کدام یک از عملکردهای بدن ضروری و کدام یک غیر ضروری هستند. مواردی مانند جریان خون به عضلات و اکسیژن به ریه‌ها افزایش می‌یابند، در حالی که دیگر عملکردها مانند گوارش و سیستم تولید مثل ممکن است در موارد شدید به طور موقت متوقف شوند.

* بیماری

به زمانی فکر کنید که باید تخمک‌گذاری انجام می‌شده است. اگر در آن زمان بیمار بودید، چه با یک سرماخوردگی ساده و چه مشکلی جدی‌تر، ممکن بوده تخمک‌گذاری به تاخیر بیفتد و یا اصلاً رخ ندهد. این بدین معنی است که پریود نیز در این شرایط به تاخیر می‌افتد یا رخ نمی‌دهد.

* وزن

وزن می‌تواند بر هیپوتالاموس که یک غده در مغز است و وظیفه‌ی تنظیم فرآیندهای مختلف در بدن را بر عهده دارد(از جمله چرخه قاعدگی است) تاثیر بگذارد. کاهش وزن شدید، میزان پایین کالری مصرفی یا وزن بسیار کم بر هیپوتالاموس فشار وارد کرده و بدن استروژن لازم برای تولید پوشش داخلی رحم را آزاد نمی‌کند. در اثر اختلالات خوردن مانند پرخوری و بی‌اشتهایی که موجب کم شدن بیش از حد میزان استروژن می‌شوند نیز همین اتفاق می‌افتد. از طرف دیگر، چاق بودن و یا اضافه وزن شدید در یک بازه‌ی زمانی کوتاه می‌تواند باعث تولید بیش از حد استروژن در بدن شود. این امر ممکن است موجب شود که برای چند ماه تخمک‌گذاری انجام نشود یا پوشش اندومتر بیش از حد رشد کند و ناپایدار گردد و منجر به خونریزی شدید یا قاعدگی نامنظم شود.

* ورزش بیش از حد

با اینکه ورزش برای شما مفید است اما در اثر افراط در آن بدن به اندازه کافی برای کامل کردن چرخه قاعدگی استروژن تولید نمی‌کند. اما برای ایجاد اختلال در پریود نیازی نیست که ورزشکار حرفه‌ای باشید. ورزش بیش از حد بدون دریافت کالری کافی نیز می‌تواند اختلال ایجاد کند. برخی از علائم که نشان‌دهنده‌ی افراط در ورزش هستند عبارتند از کاهش وزن شدید یا سریع، کاهش عملکرد جسمی، یا ورزش کردن با وجود آسیب‌دیدگی، بیماری یا هوای نامناسب. کاهش شدت فعالیت و در صورت لزوم کمی افزایش وزن می‌تواند شرایط را مجدداً به حالت قبل برگرداند.

* تغییر برنامه

تغییر در برنامه‌های زندگی برای مثال، کار کردن در شیفت شب به جای روز یا برعکس، یا سفر کردن می‌تواند در ساعت بدن که هورمون‌ها (از جمله هورمون‌های مسئول پریود) را تنظیم می‌کند، تغییر ایجاد کند. گاهی اوقات این امر موجب تاخیر در پریود می‌گردد اما با عادت کردن بدن به تغییر یا بازگشت به برنامه قبلی، شرایط به روال عادی باز می‌گردد.

* شیر دادن به فرزند

اگر در حال شیر دادن به فرزند خود باشید ممکن است برای مدتی پریود رخ ندهد، زیرا پرولاکتین (هورمون مسئول تولید شیر مادر) مانع از تخمک‌گذاری می‌شود. بسیاری از مادران در طول دوره شیردهی برای ماه‌ها دچار پریود نمی‌شوند. اما عدم پریود به این معنی نیست که نمی‌توانید باردار شوید. ممکن است پیش از اینکه پریود رخ دهد، تخمک‌گذاری انجام شده و باردار شوید. بنابراین اگر نمی‌خواهید مجدداً باردار شوید باید رابطه‌ی جنسی‌تان محافظت شده باشد. پریود باید شش تا هشت هفته پس از پایان شیردهی به فرزند شروع شود. اگر تا سه ماه پس از توقف شیردهی پریود نشدید، با یک پزشک متخصص زنان مشورت کنید.

* مصرف دارو

احتمالاً متداول‌ترین دارویی که موجب تغییرات قاعدگی می‌شود، قرص‌ ضد بارداری می‌باشد. قرص‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی یا قرص‌های صبح روز بعد می‌توانند بر زمان تخمک‌گذاری تاثیر بگذارند (یا کلاً آن را متوقف کند)، بنابراین اگر به تازگی از آنها استفاده کرده‌اید، ممکن است عادت ماهانه به تاخیر بیفتد و یا رخ ندهد.

برخی دیگر از داروها که می‌توانند موجب تاخیر در پریود شوند داروهای ضد افسردگی، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، کورتیکواستروئیدها و داروهای شیمی‌درمانی می‌باشند. اگر به تازگی جهت باردار شدن مصرف این قرص‌ها را قطع کرده‌اید، ممکن است متوجه شوید که ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا چرخه قاعدگی تنظیم شود. اگر مطمئن نیستید که یک پریود از دست رفته به این معنی است که احتمال باردار شدن وجود دارد یا خیر، با یک پزشک متخصص زنان مشورت کنید.

* عدم تعادل هورمونی

سندروم تخمدان پلی کیستیک بیماری است که در آن هورمون‌های جنسی زنانه نامتعادل شده‌اند. این امر موجب بروز کیست در تخمدان شده و از تخمک‌گذاری منظم جلوگیری می‌کند. سندروم تخمدان پلی کیستیک علاوه بر قاعدگی نامنظم می‌تواند موجب رشد بیش از حد مو، آکنه، افزایش وزن و احتمالاً ناباروری شود. در صورتی که فکر می‌کنید این سندروم ممکن است دلیل مشکلات قاعدگی شما باشد، پزشک می‌تواند برای کنترل میزان هورمون‌ها آزمایش خون تجویز کند. اگر سندروم تخمدان پلی کیستیک دلیل مشکل شما باشد، ممکن است پزشک توصیه کند که برای تنظیم عادت ماهانه‌ی خود از بارداری پیشگیری کنید.

* اختلال تیروئید

زمانی که تیروئید که غده‌ی مسئول متابولیسم بدن است، بطور مناسب عمل نکند می‌تواند موجب تغییرات غیر طبیعی قاعدگی شود. تیروئید پرکار می‌تواند سبب شود که عادات ماهانه خفیف‌تر و تعداد دفعات وقوع آن کمتر باشد. کم‌کاری تیروئید نیز ممکن است موجب کمتر شدن تعداد دفعات پریود اما شدیدتر شدن آن شود.

* پیش‌یائسگی

سن متوسط یائسگی ۵۱ سالگی است. بین دو تا هشت سال پیش از یائسگی، زن دوران پیش‌یائسگی را تجربه می‌کند که در این دوره بدن به تدریج کمتر استروژن تولید کرده و به سمت یائسگی می‌رود. در طول این دوره ایجاد تغییراتی در چرخه قاعدگی غیرمعمول نمی‌باشد، ممکن است پریود کمتر یا بیشتر رخ دهد، کوتاه‌تر یا طولانی‌تر باشد، خفیف‌تر یا شدیدتر باشد. اما احتمال گرگرفتگی و تعریق شبانه، مشکل در خوابیدن، خشکی واژن و نوسانات خلقی نیز وجود دارد.

جلسه مشاوره با پزشک متخصص زنان

زمانی که درباره قطع قاعدگی خود به یک پزشک مراجعه می‌کنید، وی یک معاینه جسمی انجام می‌دهد و چند سوال از شما می‌پرسد. آمادگی داشته باشید که درباره‌ی چرخه‌ی نرمال قاعدگی خود، شیوه زندگی و سایر علائم خود با پزشک صحبت کنید. وی همچنین اگر به مدت سه ماه پریود نشده باشید، تست بارداری تجویز می‌کند. در صورتی که باردار نباشید، ممکن است آزمایش‌های دیگری برای تعیین دلیل زمینه‌ای تاخیر در پریودها توصیه شود. این آزمایش‌های تشخیصی عبارتند از:

• آزمایش‌های خون
• سونوگرافی
• سی تی اسکن

درمان قطع یا تاخیر در قاعدگی

درمان قطع قاعدگی بسته به دلیل زمینه‌ای آن متفاوت است. عدم تعادل هورمونی را می‌توان با هورمون‌های مکمل یا مصنوعی درمان کرد که می‌توانند به نرمال کردن میزان هورمون کمک کنند. همچنین ممکن است پزشک بخواهد کیست‌های تخمدان، بافت اسکار یا ضایعات رحمی که موجب تاخیر در زمان پریود می‌شوند را جدا کند.

ممکن است در صورتی که وزن یا برنامه ورزشی شما در این شرایط نقش داشته باشند پزشک توصیه کند که تغییرات ساده‌ای را در شیوه زندگی خود اعمال کنید و به شما آموزش می‌دهد که چگونه وزن و فعالیت جسمی خود را به شکلی سالم کنترل نمایید.