یکی از عمل های جراحی که در برخی زنان باردار انجام می شود، سرکلاژ (Cerclage) یا دوختن دهانه رحم می باشد، زیرا این زنان به علت داشتن مشکلاتی در ناحیه رحم، قادر به نگه داشتن جنین خود نیستند و ممکن است با افزایش وزن جنین، دهانه رحم آنها باز شود و جنین خود را از دست بدهند.
در بعضی زنان، دهانه رحم توانایی تحمل فشار ناشی از بزرگ شدن جنین و کیسه آب و جفت را ندارد و ممکن است خود به خود باز شود و زایمان زودرس انجام گیرد و یا سقط جنین اتفاق بیفتد.
سرکلاژ چیست؟
در زنانی که دچار نارسایی دهانه رحم هستند، قسمت انتهایی رحم آنها که به واژن ختم می شود، با استفاده از بخیه دوخته می شود تا با بسته شدن دهانه رحم، از تولد نوزاد نارس جلوگیری شود.
هنگامی که رشد نوزاد کامل شد، حدودا در هفته ۳۷ بارداری، این بخیه ها کشیده می شوند و معمولا تا قبل از تولد نوزاد از بین می روند.
اگر پزشک متخصص زنان تشخیص دهد که دهانه رحم زن بارداری در معرض خطر بازشدن است، باید این عمل را انجام داد/
معمولا اولین جنینی که به علت این مشکل سقط می شود، سن حاملگی بالاتری نسبت به جنین های بعدی دارد، یعنی در هر بار حاملگی وضع بدتر می شود.
چرا سرکلاژ انجام می گیرد؟
قبل از بارداری، دهانه رحم در زنان حالت سفت و محکمی دارد. در اواخر بارداری سفتی دهانه رحم کاهش می یابد تا شرایطی فراهم شود که دهانه رحم حین زایمان باز شود و نوزاد به دنیا بیاید.
حال اگر در طول حاملگی، دهانه رحم ضعیف و شل باشد، فرد در معرض سقط جنین و یا زایمان زودرس قرار می گیرد.
اگر پزشک متخصص زنان، مشکلات زیر را در زن بارداری مشاهده کند، برای او عمل سرکلاژ را پیشنهاد می دهد:
– اگر فرد بی دلیل زایمان زودرس داشته باشد و یا سابقه سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری داشته باشد و یا دو سقط بی دلیل در سه ماهه دوم بارداری داشته باشد.
– اگر در سونوگرافی هفته ۲۰ تا ۲۴ بارداری، مشاهده شود که طول دهانه رحم در خانمی کوتاه است، به خصوص اگر این خانم، سابقه سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری داشته باشد.
– اگر قبل از هفته ۲۴ بارداری، اتساع (باز شدن) دهانه رحم در خانمی دیده شود. این مورد، حالت اورژانسی برای انجام عمل سرکلاژ محسوب می شود، زیرا در غیر این صورت ممکن است به از دست دادن جنین منجر شود.
– اگر فردی دچار سقط های مکرر شود و علی رغم استفاده از راه های درمانی و دارویی تحت نظر پزشک متخصص، باز هم به سقط جنین مبتلا می شود، انجام عمل سرکلاژ قبل از آمیزش برای او توصیه می شود. اگرچه انجام این عمل قبل از آمیزش، قدرت باروری فرد را کاهش می دهد، در این خصوص متخصص مربوطه با در نظر گرفتن شرایط بیمار و سقط های مکرر او، تشخیص صحیح خود را خواهد داد.
انواع سرکلاژ
۱- McDonald Stitch : در این نوع سرکلاژ، مادر می تواند زایمان طبیعی انجام دهد.
۲-Shirodkar Stitch : در این نوع سرکلاژ ممکن است مادر بتواند زایمان طبیعی انجام دهد و در غیر این صورت باید تحت جراحی سزارین قرار بگیرد.
۳- Abdominal Stitch : هنگامی که طول دهانه رحم کوتاه باشد و یا آسیب دیده باشد، بافت کافی برای انجام عمل سرکلاژ وجود ندارد و از این روش استفاده می شود.
برشی در ناحیه شکم مادر ایجاد می کنند و قسمت های بالا و پایین دهانه رحم را به هم متصل می کنند. مادرانی که با این روش تحت عمل سرکلاژ قرار می گیرند، تنها از طریق سزارین می توانند زایمان کنند.
۴-Lash Cerclage : سرکلاژی است که قبل از باردار شدن انجام می گیرد و مادرانی که با این روش تحت عمل سرکلاژ قرار می گیرند تنها از طریق سزارین می توانند زایمان داشته باشند.
فواید سرکلاژ
– افزایش مدت زمانی که زن باردار بتواند جنین را در رحم خود نگه دارد.
– جلوگیری از زایمان زودرس
– کاهش میزان سقط جنین
– افزایش احتمال به دنیا آمدن نوزاد سالم و کامل
عوارض سرکلاژ
اگرچه این عمل برای برخی افراد لازم می باشد، اما همان طور که می دانید انجام هر عمل جراحی عوارضی دارد که بیمار باید از آنها مطلع باشد.
عوارض احتمالی عمل سرکلاژ شامل موارد زیر می باشد :
– زایمان زودرس
– عفونت داخل رحمی
– پارگی زودرس کیسه جنین
– پرولاپس و یا افتادگی کیسه آب جنین
– بارداری چند قلویی
– سقط جنین به دلیل ناهنجاری های شدید جنینی
– عفونت
– انقباضات رحم
– خونریزی واژینال
– پارگی دهانه رحم
– ناتوانی دهانه رحم در کوتاه یا باز شدن
– تنگی دهانه رحم
– مجرای غیر طبیعی بین مثانه و واژن (فیستول مثانه(
– پارگی رحم
– تب
– شل شدن بخیه
– سقط جنین
هشدارها
۱- اگر عمل سرکلاژ را انجام دادید، به محض مشاهده نشت مایع از واژن خود، فورا پزشک متخصص زنان مراجعه کنید، زیرا ممکن است علامتی از پارگی زودرس کیسه آب جنین باشد. پارگی این کیسه قبل از هفته ۳۷ بارداری، بسیار خطرناک می باشد.
۲- گاهی با وجود دوختن دهانه رحم مادر، پزشک مجبور می شود در موارد اضطراری مادر را سزارین کند.
لذا به زنانی که این عمل را انجام می دهند، توصیه اکید می شود که فعالیت های شدید خود را در طی روز کاهش دهند تا انقباضات رحمی و مشکلات بعدی برایشان ایجاد نشود.
نقش استراحت در این زمینه آنقدر مهم است که حتی برای زنانی که با مشکل نارسایی دهانه رحم روبرو هستند و نمی توانند عمل سرکلاژ را انجام دهند، استراحت زیاد به آنها توصیه می شود.