پس از لقاح و عبور از لوله فالوپ، بلاستوسیت به طور طبیعی در پوشش اندومتری رحم (داخلی ترین لایه ی رحم) لانه گزینی می کند. لانه گزینی در هر محل دیگری یک بارداری نابجا محسوب می شود که مرتبط با مرگ و میر 6% از مادردان باردار است. بعلاوه پس از یک مورد بارداری نابجا، شانس موفق بودن بارداری بعدی کمی کاهش می یابد.
انواع حاملگی خارج رحمی یا بارداری نابجا
-
بارداری لوله ای: حدود 95% از بارداری ها در قسمت های مختلف لوله های رحمی )لوله های فالوپ( روی می دهد که شایع ترین محل آن، بارداری در گشاد ترین بخش لوله است.
-
بارداری تخمدانی: در این مورد تخمک لقاح یافته چسبیده به تخمدان به رشد خود ادامه می دهد.
-
بارداری درون دهانه رحم
-
بارداری شکمی: در این نوع از بارداری نابجا، تخمک لقاح یافته درون حفره شکمی و خارج از حفره رحم لانه گزینی و رشد می کند.
-
بارداری در محل برش سزارین قبلی
-
حاملگی هتروتوپیک: نوع نادری از حاملگی دوقلویی که در آن یکی از قل ها درون رحم و و دیگری خارج از رحم و در یکی از مکان های ذکر شده لانه گزینی می کند. اخیرا به دلیل افزایش استفاده از روش های کمک باروری این نوع از بارداری افزایش یافته است.
عوامل بروز حاملگی خارج رحمی
-
علت اصلی بسیاری از حاملگی های خارج رحمی، آناتومی غیر طبیعی لوله های رحمی می باشد.از سایر علل مربوطه می توان به سابقه جراحی، درمان ناباروری، سابقه بارداری لوله ای و عقیم سازی (بستن لوله ها) اشاره نمود.
-
سابقه ابتلا به بیماری های مقاربتی و یا سایر عفونت های لوله ای به دلیل ایجاد چسبندگی و یا ایجاد تنگی، خطر بارداری لوله ای را افزایش می دهد.
-
عفونت های لگنی
-
سیگار کشیدن نیز یکی از دلایل ایجاد بارداری های نابجا است. هرچند که هنوز علت آن مشخص نیست.
-
شکست برخی از روش های جلوگیری از بارداری مانند استفاده از آی یو دی و بستن لوله ها
پس از پشت سر گذاشتن یک بارداری لوله ای احتمال تکرار مجدد آن در بارداری های بعدی 10 درصد است. در انواع بارداری لوله ای، با ادامه رشد تخمک لقاح یافته لوله رحمی پاره شده و خون ریزی ایجاد می شود.
علائم بروز و روش های تشخیص حاملگی خارج رحمی (Ectopic Pregnancy)
با کمک سونوگرافی و نیز آزمایش خون و سنجش سطح hCGβ (آزمایش بتا) می توان این نوع از بارداری را تشخیص داد و در نتیجه حیات مادر و باروری او را حفظ نمود.
روش درمان حاملگی خارج رحمی (Ectopic Pregnancy)
گزینه های درمانی حاملگی خارج رحمی شامل درمان طبی و جراحی است که طی آن با کمک آنتی بیوتیک ها از ایجاد عفونت جلوگیری کرده و نیز بافت های آسیب دیده باید از طریق جراحی برداشته و ترمیم شوند.
روش درمان به زمان تشخیص و اینکه تشخیص چقدر قطعی باشد و همچنین به اندازه جنین و تکنیکهای در دسترس بستگی دارد و هدف جراح زنان خارج کردن جنین و حفظ توانایی باروری است.
اگر بارداری به وضوح در خارج از رحم بوده و اندازه جنین هنوز کوچک باشد شاید بتوان از درمان دارویی استفاده کرد. درمان غیر جراحی یک حاملگی خارج رحمی بدون پارگی، استفاده از نوعی داروی ضد سرطان به نام متوترکسات است که به صورت تزریق داخل وریدی در بیمارستان یا درمانگاه بیماران سرپایی، تجویز می شود. متوترکسات ترکیبی است که باعث مسموم شدن سلول ها و خاتمه بارداری می شود. در صورتی که سطح هورمون HCG پس از این روش درمانی کاهش یابد، نشانه به پایان رسیدن بارداری است و پس از آن علایم نیز بهبود می یابند با این حال ممکن است بعد از استفاده از دارو نیز نهایتا نیاز به جراحی وجود داشته باشد. اگر وضعیت مادر خوب بوده و جنین نیز هنوز خیلی بزرگ نشده باشد که آسیب به لوله های رحمی وارد کرده باشد می توان از جراحی لاپاروسکوپی نیز برای خارج کردن آن استفاده کرد. به این ترتیب که با استفاده از یک دوربین بسیار کوچک داخل لگن مشاهده شده و جراحی نیز با لوازم بسیار ریز و دقیق انجام می شود. این عمل با بی حسی موضعی انجام می شود و دوره ی نقاهت آن کمتر از یک هفته خواهد بود. البته نیاز به تجهیزات و پزشک متخصص زنان برای استفاده از این روش دارد. در صورتی که افزایش سن بارداری و سایز جنین منجر به آسیب جدی در ناحیه شده و یا خونریزی شروع شده باشد بهترین روش جراحی با بیهوشی و باز کردن شکم است تا جنین و کلیه نسوج آسیب دیده خارج شود. ممکن است در شرایطی بتوان لوله رحم را ترمیم کرد اما گاهی لازم است کل یک لوله خارج شود و این مساله روی توانایی باروری در آینده تاثیرگذار خواهد بود. دوره نقاهت در جراحی شکمی حدود 6 هفته خواهد بود.
بنابراین بهتر است سعی شود که پیش از پارگی و تخریب لوله، بارداری لوله ای تشخیص داده شود. با تشخیص زود هنگام می توان مانع از بروز خونریزی داخلی بدلیل پارگی و خونریزی لوله و احتمالا از دست دادن لوله رحمی شد. اغلب بارداری های خارج رحمی حدود هفته های ششم تا هشتم بارداری شناسایی می شوند. کلید تشخیص زود هنگام، توجه به علائم و رابطه مناسب بین شما و پزشک و بحث در مورد وجود هر نوع علامت و شدت آن می باشد.