رابطه جنسی پس از زایمان
تمایل و علاقۀ کم زنان به رابطۀ جنسی تا مدتی پس از زایمان، اتفاقی طبیعی است و بهبود جسمی، خستگی و تغییرات هورمونی اغلب در تمایلات جنسی پس از زایمان تأثیر دارد، اما تجربۀ هر زنی نیز با دیگری متفاوت است.
بازگشت واژن به حالت طبیعی
واژن شما پس از یک زایمان طبیعی کشیده و بازتر می‌شود، اما با گذشت چند روز از زایمانتان شروع به کوچک شدن و بازیابی قدرت ماهیچه‌ای خود خواهد کرد. این موضوع که واژن شما چقدر به اندازۀ اولیۀ خود بازمی‌گردد، با برخی عوامل مؤثر در ارتباط است که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
ژنتیک شما
اندازۀ کودک
تعداد زایمان‌های قبلی
انجام منظم تمرینات کگل
در هر صورت نیز خیلی بهتر است اگر ذهنتان را زیاد درگیر چنین موضوعی نکنید. کیفیت رابطۀ جنسی بین شما و همسرتان در گرو اهمیت دادن و احترام گذاشتن به موارد مهم‌تری است.
زمان شروع رابطۀ جنسی
اگرچه شروع رابطۀ جنسی پس از گذشت دو هفته بعد از زایمان، ممکن است محدودیت خاصی نداشته باشد، اما بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند برای جلوگیری از برخی عوارض، تا حدود شش هفته پس از زایمان برای شروع رابطه صبر کنید. همچنین در طول این زمان، شما هنوز ترشحات خونی دارید و در معرض خطر احتمالاتی مثل خونریزی شدید یا عفونت‌هایی مثل عفونت رحم نیز هستید. همین‌طور اگر هنگام زایمان به علت سزارین یا پارگی ناحیۀ پرینه بدنتان بخیه یا درد دارد، احتمالاً پزشک توصیه خواهد کرد که تا زمان مراجعه برای یکی از ملاقات‌ها و معاینات پزشکی پس از زایمان صبر کنید. پس از این که پزشک یا ماما اجازۀ شروع رابطۀ جنسی را در یکی از این معاینات به شما بدهد، می‌توانید در صورت احساس آمادگی خود و بدنتان از هر نظر، دوباره رابطۀ جنسی‌تان را شروع کنید.
آمادگی شروع دوبارۀ رابطۀ جنسی
اگر شما پارگی ناحیۀ پرینه یا اپیزیوتومی داشته‌اید، ممکن است نگران دردناک بودن رابطۀ جنسی خود باشید و به احتمال زیاد نیز در آن قسمت احساس درد خواهید داشت. این دردناکی برای برخی زنان زود برطرف می‌شود و برخی نیز ممکن است این ناراحتی را تا ماه‌ها پس از زایمان داشته باشند، پس رابطۀ جنسی را آرام و ملایم پیش ببرید و سعی کنید از لمس بدن یکدیگر لذت ببرید، بدون این که انتظار خاصی از آن داشته باشید و فرصتی مناسب برای این کار پیدا کنید تا عجله و زمان برایتان ایجاد اضطراب نکند.
هنگامی که احساس کردید آماده‌اید نیز می‌توانید موقعیت‌های مختلفی را امتحان کنید. اگر سزارین داشته‌اید، سعی کنید پهلوبه‌پهلو قرار بگیرید، طوری که هیچ فشاری به زخم شکم شما وارد نشود. استفاده از یک مایع روان‌کنندۀ واژن بر پایۀ آب نیز هر گونه ناراحتی ناشی از خشکی واژن را کاهش می‌دهد. در حین برقراری رابطه و هرچه جلوتر می‌روید، حتماً به همسر خود بگویید که چه کاری احساس خوبی به شما می‌دهد و چه چیزی برایتان دردناک یا ناراحت‌کننده است.اگر پس از دورۀ بهبود، رابطۀ جنسی هنوز هم برایتان دردناک است یا شما بیش از آن نگران هستید که حتی بخواهید یک بار آن را امتحان کنید، می‌توانید به پزشکتان اطلاع دهید. پزشک ممکن است شما را برای توانبخشی لگن به فیزیوتراپ ارجاع بدهد. توانبخشی لگن می‌تواند به کاهش بسیاری از علائم ناراحت‌کنندۀ زنان در دوران پس از زایمان مثل رابطۀ جنسی دردناک یا بی‌اختیاری ادرار کمک کند.
دلایل تغییر میل جنسی در زنان
داشتن میل جنسی کم در هفته‌ها یا حتی ماه‌های اول پس از تولد نوزاد، تجربه‌ای رایج است. در شش هفتۀ اول بعد از زایمان، شما به احتمال زیاد دچار خستگی شدید هستید و بدنتان برای بهبود به زمان نیاز دارد. با آگاهی از تغییرات جنسی و دلایل آن، شما و همسرتان در کنار هم می‌توانید ارتباط احساسی و فیزیکی بهتری برقرار کنید. برخی از این دلایل شامل موارد زیر است:
بهبود جسمی: ضروری است تا زمانی که خونریزی واژینال شما متوقف نشده و نزدیکی جنسی دردناک یا ناراحت‌کننده است، از انجام آن پرهیز کنید. بدن شما پس از زایمان برای بهبود به زمان نیاز دارد. فرایند بهبود می‌تواند حدود چهار تا شش هفته طول بکشد که باز هم در مورد هر زنی متفاوت است.
کمبود انرژی: خستگی و نیازهای کودکتان ممکن است اهمیت و الویت رابطۀ جنسی را برای شما کمتر کند. هنگامی که به داشتن یک نوزاد عادت کنید و بتوانید استراحت کافی داشته باشید، با وضعیت جدید تطبیق پیدا می‌کنید و انرژی بیشتری خواهید داشت.
تغذیۀ نوزاد: نوزادان نیاز به تغذیه در دفعات زیادی دارند. این کار نه تنها زمان و انرژی می‌برد، بلکه می‌تواند منجر به دردناکی سینه‌ها شود. اما این درد دوام زیادی ندارد و شما نیز به زودی یک برنامۀ منظم شیردهی برای کودکتان پیدا می‌کنید، دفعات شیردهی کمتر خواهد شد و سینه‌های شما خود را با آن تطبیق خواهند داد. هرچه بهبود شما بیشتر شود و به شیردهی نیز عادت کنید، دوباره علاقه و تمایلتان را به رابطۀ جنسی احساس خواهید کرد.
تغییرات هورمونی: هورمون پرولاکتین که با شیردهی افزایش می‌یابد، باعث تحریک تولید شیر می‌شود، اما ممکن است میل جنسی شما را کاهش دهد. همچنین تا زمانی که چرخۀ قاعدگی شما دوباره شروع شود، سطح استروژن بدن شما پایین است و احتمالاً متوجه می‌شوید که رطوبت واژن شما نیز کمتر از دوران بارداری است که ناشی از پایین بودن سطوح استروژن هنگام شیردهی است. استفاده از یک روان‌کنندۀ واژن به کاهش ناراحتی ناشی از خشکی واژن کمک خواهد کرد. بهتر است یک روان‌کننده با پایۀ آب بخرید، به ویژه اگر از کاندوم برای پیشگیری از بارداری مجدد استفاده می‌کنید، زیرا روان‌کننده بر پایۀ چربی می‌تواند لاتکس کاندوم را دچار ساییدگی کند و باعث پاره شدن آن شود.
وضعیت سینه‌ها: همچنین در دوران شیردهی ممکن است سینه‌هایتان مانند قبل، یک ناحیۀ محرک احساسات جنسی نباشد یا شاید متوجه شوید که گاهی سینه‌ها بیش از حد نسبت به لمس یا تحریک جنسی حساس هستند. برخی از زنان نیز متوجه می‌شوند که در اوج ارتباط جنسی، ترشح و نشت شیر از سینه دارند. دلیلش این است که هورمون‌هایی که در طول ارگاسم فعال است، در طول ترشح شیر نیز حضور دارند. اگر این موضوع شما را اذیت می‌کند، قبل از رابطۀ جنسی به نوزاد خود شیر بدهید یا با پمپ و دوشیدن شیر، سینه‌هایتان را خالی کنید. با گذشت زمان و عادت کردن بدن به شیردهی، نشت شیر هنگام رابطۀ جنسی ممکن است به اندازۀ قبل اتفاق نیفتد.
دلایل زیاد دیگری نیز برای تمایل نداشتن به رابطۀ جنسی در این دوره وجود دارد. به عنوان مثال، تطبیق و سازگاری با مادر شدن می‌تواند استرس‌زا یا پرتنش باشد یا ممکن است کمتر احساس جذابیت کنید و حتی اعتماد به نفس کمتری نسبت به بدن خود داشته باشید. شاید هم از باردار شدن دوباره بترسید یا در حال کنار آمدن با گرفتگی خلق پس از زایمان یا در موارد نادر، گذراندن افسردگی پس از زایمان باشید. به هر دلیلی، اگر هنوز آمادۀ برقراری رابطۀ جنسی نیستید، به خودتان فرصت بدهید. شما برای تطبیق جسمی و روحی به زمان نیاز دارید و تا زمانی که احساس آمادگی نکنید، هیچ نیازی به عجله نیست. با گذشت زمان، رابطۀ جنسی شما دوباره مثل قبل رضایت‌بخش خواهد بود.
جلوگیری از بارداری مجدد
اولین تخمک‌گذاری بدن شما، قبل از اولین دورۀ قاعدگی پس از زایمان خواهد افتاد و اگر در طول این زمان، رابطۀ جنسی محافظت‌نشده داشته باشید، امکان باردار شدن برای شما وجود دارد، پس خیلی بهتر است اگر تا زمانی که در مورد یک روش پیشگیری از بارداری مجدد تصمیم می‌گیرید، از کاندوم استفاده کنید. بهتر است در طول ملاقات پزشکی دوم بعد از ترخیص یا ملاقات سوم پس از زایمان، در این مورد با پزشکتان مشورت کنید. شاید بتوانید به روش کنترل بارداری که در گذشته استفاده می‌کردید، ادامه دهید یا ممکن است به این نتیجه برسید که از روش دیگری استفاده کنید. گزینه‌های شما همچنین می‌تواند با توجه به این باشد که آیا می‌خواهید در چند سال آینده دوباره بچه‌دار شوید یا دیگر قصد بارداری ندارید.
شما می توانید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید یا اگر وقت مراجعه به پزشک را ندارید یا دسترسی به یک پزشک متخصص زنان و زایمان خوب برای شما سخت است، پیشنهاد می‌کنیم با استفاده از سامانه پزشکی از راه دور تله ویزیت به صورت آنلاین با دکتر نعمت اللهی متخصص زنان و زایمان به صورت متنی ارتباط برقرار کنید.