به علت گسترش غربالگری طی 30 سال گذشته کانسر سرویکس در آمریکا به میزان 50 درصد کاهش یافته است در حالیکه در کشورهای فاقد برنامه غربالگری این کاهش مشاهده نمی شود و اگر بتوان برنامه غربالگری کانسر سرویکس را در همه کشورها گسترش داد، کاهش چشمگیری در کانسر سرویکس رخ خواهد داد.
کانسر سرویکس اغلب در زنانی که فاقد غربالگری مناسب بوده اند رخ می دهد. آمارها نشان می دهد که 50 درصد از زنان مبتلا به کانسر سرویکس هرگز غربالگری انجام نداند و 10 درصد دیگر از آنها، طی 5 سال قبل از تشخیص بیماری فاقد هرگونه غربالگری بوده اند و همه اینها اهمیت برنامه غربالگری کانسر سرویکس را در تشخیص به موقع این بیماری نشان می دهند.
روند ایجاد نئوپلازی سرویکس
HPV به دو دسته انکوژنیک و غیرانکوژنیک تقسیم می شود. ابتلا به عفونت نوع انکوژنیک HPV (یا نوع پرخطر) از فاکتورهای لازم اما نه کافی برای پیشرفت کانسر اسکواموس سرویکس می باشد. با وجود این تنها دسته کوچکی از زنان مبتلا به عفونت HPV نوع پرخطر به سمت کانسر سرویکس پیش می روند و این خود نشان می دهد که تغییرات کارسینوژنیک ناشی از HPV می تواند گذرا یا دائمی باشد. اغلب عفونت های ناشی از HPV گذرا می باشد اما باقی ماندن عفونت 1 سال و 2 سال پس از شروع اولیه، قویاً پیشگویی کننده ابتلا به نئوپلازی اینترااپتلیال سرویکس (CIN) تیپ 3 یا کانسر، صرف نظر از سن فرد مبتلا خواهد بود.
فاکتورهای پیش بینی کننده برای پایدار ماندن عفونت HPV هنوز به طور کامل مشخص نمی باشد. به نظر می رسد که ژنوتیپ HPV مهمترین فاکتور دخیل در پایدار ماندن و پیشرفت علایم عفونت می باشد. HPV تیپ کارسینوژن بعدی است که در 10-15 درصد مبتلایان به کانسر سرویکس یافت می شود. نزدیک به 12 ژئوتیپ دیگر از HPV در مبتلایان به کانسر سرویکس یافت شده است. فاکتورهای شناخته شده ای که احتمال پایدار ماندن عفونت HPV را افزایش می دهند شامل سیگار، نقص ایمنی و ابتلا به HIV می باشد. اگرچه عفونت با HPV در نوجوانان و زنان در سنین اوایل 20 سالگی شایعتر است و با افزایش سن زنان، شیوع آن کاهش می یابد اما بیشتر زنان بخصوص جوانتر از 21 سال، سیستم ایمنی قوی برای پاکسازی این ویروس دارند و به طور متوسط (در 85-90 درصد زنان) طی 8 – 24 ماه این پاکسازی صورت می گیرد. به همراه رفع عفونت، نئوپلازی سرویکس نیز اغلب در این افراد به طور خودبه خود برطرف می شود. روند طبیعی عفونت HPV در زنان 30- 65 سال نیز تفاوت چندانی ندارد. ابتلای جدید به عفونت HPV در زنان بالای 30 سال نیز احتمال کمی برای پایدار ماندن دارد. با وجود این، عفونت های HPV یافته شده در زنان بالای 30سال بیشتر به نظر می رسد که عفونت قدیمی و پایدار می باشد و همین موضوع توجیه کننده افزایش میزان HSIL با افزایش سن است گفته می شود که نئوپلازی های low-grade یا CIN مؤید عفونت حاد HPV می باشد که شانس زیادی برای برگشت به بافت شناسی نرمال دارد و لذا جدیداً توصیه می شود که با این یافته، بیماران تحت نظر گرفته شود.