بیماریهای عفونی به آن دسته از بیماریهایی می‌گویند که از فردی به فرد دیگر قابل انتقال است. عفونتهای منتقله جنسی نیز یک نوع از این بیماریهاست که در حین فعالیت جنسی انتقال می‌یابد.
سه نوع ارگانیزم می‌تواند عامل این گونه عفونتها باشد:
الف) انگل: انگلها حیوانات کوچکی هستند که از طریق فردی که آلوده می کنند تغذیه می‌کنند. فرد آلوده، میزبان نامیده می‌شود. شپش‌های ناحیه تناسلی نمونه‌ای از اینگونه انگلهای منتقله جنسی است.
ب) باکتری: باکتریها موجوداتی هستند که تنها از یک سلول تشکیل شده‌اند. آنها به همدیگر می‌پیوندند تا از بدن میزبان تغذیه کنند. باکتریهای سوزاک، سیفلیس، کلامیدیا و شانکروئید نمونه‌هایی از باکتریهای عامل برخی بیماریهای منتقله جنسی هستند.
ج) ویروس : ویروسها مولکولهای پیچیده‌ای هستند که تنها پس از حمله به سلولهای میزبان می‌توانند تکثیر یابند. ایدز، تبخال تناسلی و هپاتیت نمونه‌هایی از ویروسهای عامل بیماریهای منتقله جنسی هستند.
معمولاً عفونتهایی که توسط ویروس بوجود می‌آید قابل درمان کامل نیستند و تنها در برخی موارد می‌توان عفونت را کنترل نمود. برای انگلها درمان دارویی وجود دارد و باکتریها نیز با آنتی بیوتیک درمان می‌شوند.
بیماریهای شایع منتقله جنسی ویروسی
سه بیماری شایع در این دسته ایدز، تبخال تناسلی و زگیل‌تناسلی است.
ایدز
ایدز توسط ویروس HIV منتقل می‌شود. این ویروس توان دفاعی بدن را در مقابل عفونتها تخریب می‌نماید و بدن را مستعد ابتلا به سایر عفونتها می‌نماید که گاه حتی می‌تواند کشنده باشد. ویروس HIV علاوه بر انتقال در حین فعالیت جنسی، از طریق سرنگ مشترک در بین معتادان تزریقی نیز قابل انتقال است. تاکنون هیچ درمانی برای نابودی کامل ویروس ایدز در بدن شناخته نشده‌است اما برخی داروهایی وجود دارند که می‌توانند تا حدودی بیماری را کنترل کنند یا پیشرفت آنرا به تعویق بیندازند.
تبخال تناسلی
مهمترین علامت آن تاولهای دردناک و زخمهای باز در ناحیه تناسلی است. معمولاً قبل از ظاهر شدن این علائم، فرد احساس گزگز و یا سوزش در ناحیه تناسلی، پاها و یا باسن می کند. در زن‌ها ممکن است زخمها در واژن به صورت مخفی باشند و حتی ممکن است بعضی از زنان، متوجه بیماری خود نشوند!
زخمها معمولاً در ظرف ۳-۲ هفته از بین می‌رود ولی ویروس همچنان در بدن برای همیشه باقی می‌ماند و حتی ممکن است همین زخمها گاه به گاه مجدداً ظاهر شوند. در صورتیکه این زخمها خیلی شدید باشند و یا تند به تند ظاهر شوند، با برخی داروها می‌توان آنرا کنترل نمود. همانطوریکه قبلاً نیز گفته شد این داروها نمی‌توانند ویروس را از بدن حذف نمایند، بلکه تنها می‌توانند علایم را کنترل کنند.
زگیل تناسلی
ویروس عامل این بیماری، باعث زگیل در ناحیه تناسلی می‌گردد. در ابتدا، زگیل‌های تناسلی کوچک، سفت و بدون درد هستند، ممکن است در ناحیه واژن و یا آلت مرد باشند، همچنین ممکن است در اطراف مقعد بوجود آیند. اگر در مراحل اولیه درمان نشوند ممکن است بزرگ شوند و نمایی گل کلمی و گوشتالو بوجود آورند.
اهمیت این زگیل‌ها در آن است که برخی از آنها ممکن است خطر سرطان دهانه‌رحم یا سایر سرطانهای منطقه تناسلی را افزایش دهند. درمان آنها با یک پماد که روی ضایعه مالیده می‌شود امکانپذیر است. درمانهای دیگر نیز برای درمان آن وجود دارد از جمله فریز کردن آن با یک جسم بسیار سرد که توسط پزشک متخصص انجام می‌گردد. همچنین برای برداشتن زگیل‌های بزرگ ممکن است نیاز به جراحی باشد.
بیماریهای شایع منتقله جنسی باکتریایی
سوزاک، سیفلیس و کلامیدیا انواع شایع از این گروه هستند که توسط باکتری منتقل می‌شوند.
کلامیدیا
عفونت کلامیدیا می‌تواند ترشح غیر طبیعی از ناحیه تناسلی و سوزش ادرار را بوجود آورد. در صورتیکه این بیماری در زنان درمان نشود، ممکن است عفونت لگنی را بوجود آورد که می‌تواند عامل نازایی یا حاملگی نابجا باشد. حاملگی نابجا زمانی است که جنین به جای آنکه خود را به رحم متصل کند و در آنجا رشد نماید، در لوله‌های رحمی می‌ماند و شروع به رشد می‌کند.
از آنجا که لوله‌های رحمی فضایی برای این رشد ندارند، لوله متورم می‌گردد و درد شدیدی را ایجاد می کند و حتی ممکن است پاره شود. برای درمان برخی از موارد حاملگی نابجا نیاز به جراحی وجود دارد که به علت آسیب دیدن لوله رحمی، شانس حامله شدن مجدد فرد کم می‌شود و حتی خود ممکن است خطر حاملگی نابجای دیگر را افزایش دهد.
متأسفانه کلامیدیا در برخی از افراد بدون علامت می‌ماند و بدون اطلاع شرکای جنسی از عفونت یکدیگر در صورت عدم رعایت اقدامات محافظتی به آنان انتقال می‌یابد. کلامیدیا با آنتی بیوتیک مخصوص قابل درمان است.
سوزاک
از علایم اصلی این بیماری خروج چرک از واژن در زن و آلت مردانه در مرد است و ادرار کردن را دردناک و سخت می کند. عوارض جدی و خطرناک سوزاک در زنان اتفاق می افتد. سوزاک نیز می تواند مانند کلامیدیا به عفونت لگن بینجامد و خطر حاملگی نابجا و نازایی را افزایش دهد. پنی سیلین و برخی از آنتی بیوتیکهای قوی دیگر می توانند سوزاک را درمان کنند.
سیفلیس
علایم این بیماری ممکن است بسیار تدریجی آغاز شود یا حتی ناگهان قطع شود؛ به همین جهت ممکن است در ابتدا فرد متوجه بیماری خود نشود. اولین علامت معمولاً زخم باز و بدون درد است که ممکن است بر روی آلت مردانه، اطراف و یا داخل واژن، اطراف دهان، اطراف مقعد و یا حتی روی دستها بوجود آید. سیفلیس در صورتیکه درمان نشود می‌تواند به بیماری بسیار خطرناکتری تبدیل شود که کل بدن را درگیر کند. در این صورت ابتدا دانه‌های پوستی به صورت موقت در بدن ظاهر می‌شود و پس از آن قلب و دستگاه عصبی را آلوده می‌کند. پیشرفت بیماری آرام است و حتی سالها ممکن است طول بکشد تا به درکیری قلب و دستگاه عصبی ختم شود. درمان این بیماری با آنتی بیوتیک امکان پذیر است.
بیماریهای منتقله جنسی انگلی
شپش ناحیه تناسلی شایعترین بیماری منتقله جنسی انگلی است.
شپش عانه موهای ناحیه تناسلی را آلوده می‌کند و با مکیدن خون فرد آلوده زندگی می‌کند. انتقال آن در حین تماس جنسی و یا حتی از طریق لباسها و اجسام آلوده مانند توالت فرنگی و یا ملحفه است. این شپش‌ها باعث خارش می‌شوند. شپش به خودی خود باعث خونریزی از پوست نمی‌شود ولی با خارش دادن محل، خونریزی بوجود می‌آید.
در صورت دقت با چشم غیر مسلح هم می‌توان این شپش‌ها را مشاهده کرد و با یک عدسی ممکن است تخم‌های آنها نیز مشاهده شوند. آنها غالباً به پایه موها یعنی جایی که مو از پوست بیرون آمده است می‌چسبند.
این شپش‌ها با داروهای موضعی که پزشک تجویز می‌کند و یا حتی با بعضی از شامپو‌هایی که در داروخانه‌ها بدون نسخه قابل خریداری است ازبین می‌روند.
علایم و تشخیص بیماریهای منتقله جنسی
اگر شما در معرض ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی هستید، باید در فواصلی از نظر این بیماریها بررسی گردید زیرا همانطور که گفته شد ممکن است برخی از این بیماریها حتی بدون هیچ علامتی فرد را مبتلا کنند. همچنین بسیار مهم و لازم است که شما علایم شایع این بیماریها را بدانید تا در صورت مشاهده آنها، حتی با وجودیکه علایم به نظر شما خفیف باشد، بلافاصله به متخصص زنان مراجعه نمایید.
بعضی از علایم شایع این بیماریها عبارتند از:
ـ سوزش در ناحیه تناسلی
ـ خارش در ناحیه تناسلی
ـ خارج شدن ترشحات از پیشابراه و یا واژن
ـ زخم در ناحیه تناسلی، دهان و یا مقعد
ـ زگیل در ناحیه تناسلی و یا مقعد
ـ لمس توده در ناحیه تناسلی و یا مقعد
ـ بوی بد و متعفن از ناحیه تناسلی
ـ تخلیه مدفوع دردناک
مجدداً قابل تأکید است که از آنجا که در بسیاری از موارد این بیماریها می‌توانند بدون علامت ظاهر شوند، لازم است که افراد در معرض خطر دائماً از نظر این بیماریها بررسی شوند. بسیاری از علایم مانند: زخمها، دانه های پوستی و ترشحات ممکن است برای مدتی خاموش شوند که این به معنای درمان بیماری نیست. بسیاری از ویروسها ممکن است دوره‌ای بدون علامت و دوره‌ای علامت‌دار شوند و در هر حال در بدن باشند.
پزشک معمولاً بعد از گرفتن شرح حالی از نحوه فعالیت جنسی، به دقت ناحیه تناسلی، مقعد و دهان را معاینه می‌کند و ممکن است از ترشحات و یا زخمهای باز نمونه بگیرد. گاهی نیاز به آزمایش ادرار می‌شود و یا ممکن است به آزمایش خون نیار باشد.
در صورتیکه پزشک به شما گفت که شما مبتلا به یک عفونت منتقله جنسی شده‌اید، می‌بایستی شریک جنسی خود را مطلع نمایید تا این فرصت را به او بدهید که او نیز مورد بررسی و در صورت نیاز درمان به موقع قرار گیرد. اگر به شریک جنسی خود اطلاع ندهید، او در صورت ابتلا در معرض بیماری خطرناک‌تر قرار می گیرد و شما نیز ممکن است خود مجدداً آلوده شوید.
درمان و پیشگیری بیماریهای منتقله جنسی
درمان بر اساس تشخیص دقیق نوع بیماری توسط پزشک به شما پیشنهاد می‌گردد.
- بیماریهایی که توسط باکتری و انگل بوجود می آیند مانند: سوزاک، سفلیس، کلامیدیا و شپش عانه معمولاً با درمان آنتی‌بیوتیک و درمان مخصوص به راحتی درمان می‌شوند.
- بیماریهایی که توسط ویروسها منتقل می‌شوند مانند: هپاتیت، ایدز و زگیل تناسلی قابل درمان کامل با دارو نیست و درمانهای موجود به کنترل بیماری کمک می‌کند و ممکن است موفقیت آمیز نباشند.
- در صورتیکه تاکنون هیچ تماس جنسی نداشته اید، به هیچ عنوان در معرض ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی نیستید. با این وجود، بعضی از بیماریها مانند: ایدز و هپاتیت از طریق سوزن آلوده نیز قابل انتقال هستند.
- اگرتنها یک شریک جنسی دارید که او نیز شریک جنسی دیگری ندارد و هیچیک قبلا نیز به این بیماریها مبتلا نشده اید، شما در معرض ابتلا به این بیماریها نیستید مشروط به اینکه رابطه جنسی مقعدی و یا دهانی نداشته باشید.
- کسانی که شرکای جنسی متعدد دارند به خصوص زمانیکه از تاریخچه جنسی آنان مطلع نیستند بسیار در معرض ابتلا به این بیماریها هستند.
در زیر ۷ توصیه برای پیشگیری از ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی پیشنهاد می شود:
۱ (همیشه و به درستی از کاندوم مردانه استفاده نمایید. استفاده از کاندوم ۱۰۰% تضمین کننده عدم ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی نیست (بخصوص زمانیکه به درستی و همیشه استفاده نشوند) ولی خطر ابتلا به این بیماریها را بسیار کاهش می‌دهد.
۲ ( بعد از تماس جنسی، ناحیه خارجی تناسلی را با آب و صابون بشورید. شستن و دوش داخل واژن نه تنها کمکی به پیشگیری از بیماریهای منتقله جنسی و یا جلوگیری از بارداری نمی‌کند، بلکه با از بین بردن سدهای دفاعی طبیعی بدن، خطر این عفونتها و گسترش آن به مناطق بالاتر را اضافه می‌کند. پس منظور تنها شستشوی دستگاه تناسلی خارجی (مردانه، زنانه) است.
۳ (بعد از تماس جنسی، ادرار کنید تا برخی از باکتریهای وارد شده خارج شوند.
۴ (در حین قاعدگی، تماس جنسی نداشته باشید در این زمان مستعد انتقال عفونت هستید.
۵ (از نزدیکی از راه مقعد اجتناب کنید. درون مقعد و رکتوم میکروبهای فراوانی وجود دارد که می تواند عامل بیماریهای منتقله جنسی در مرد و زن باشند. دهان، ناحیه تناسلی مرد و ناحیه تناسلی زن نبایستی با شیء و بخشی از بدن مانند آلت تناسلی مرد که در تماس با مقعد یا رکتوم بوده است تماس پیدا کند در غیر اینصورت خطر عفونت وجود دارد.
۶ (از تمیز کردن واژن با دوش اجتناب کنید زیرا که بدینوسیله بسیاری از باکتریهای محافظتی را از بین می‌برید و خطر ابتلا به بیماریهای منتقله جنسی را افزایش می‌دهید.
۷ (در هنگام تماس جنسی از چرب کننده‌ها استفاده نمایید و بدینوسیله خطر آسیب مخاطی را کاهش دهید. توجه داشته باشید که اگر از کاندوم استفاده می‌کنید از استفاده همزمان از چرب‌کننده های با پایه نفتی مانند وازلین و یا روغن بچه همراه کاندوم اجتناب کنید زیرا این مواد باعث از بین بردن کاندوم می‌شوند و در نتیجه خطر حاملگی ناخواسته و انتقال بیماریهای منتقله جنسی وجود دارد. برای چرب کردن می‌بایستی از مواد با پایه آبی مانند ژل پزشکی استفاده نمایید.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.