علت بروز سرطان واژن چیست؟

یکی از سرطان‌های ویژه خانم ها سرطان واژن می‌باشد که در این مطلب به بیان یک مقاله کوتاه درباره ، سرطان واژن از علائم تا تشخیص آن را به طور علمی بیان می کنیم.

سرطان واژن یک بیماری است که در آن یاخته‌های سرطانی در بافت‌های واژن پدید می‌آیند، مسیری که در خلال دوره ماهانه زن، خون قاعدگی از آن عبور می‌کند، بچه هم به هنگام تولید از این مسیر عبور می‌کند. واژن (که گذرگاه تولد هم نامیده می‌شود)، به دهانه رحم و به مبهل (چین‌خوردگی‌های پوست اطراف شکاف واژن) متصل است.

سرطان واژن در بین زنان، سرطان نادری است به گونه‌‌ای که کم‌تر از دو درصد از همه بیماری‌های زنان را شامل می‌شود.

انواع سرطان واژن

دو نوع سرطان واژن وجود دارد:

سرطان یاخته‌های پولکی:

شایع ترین سرطان واژن، این سرطان است و ۷۰ درصد از موارد این بیماری را تشکیل می دهد. سرطان یاخته های پولکی در یاخته‌های مخاطی ظریف و تختی که سطح واژن را می‌پوشانند، بوجود می‌آیند. سرطان یاخته‌های پولکی واژن گرایش به این دارد که به آهستگی رشد کند و ممکن است از یک حالت پیش سرطانی که بنام intraepithelial neoplasia واژنی  (VAIN) شناخته می‌شود، پدید آید که در آن، یاخته‌های غیرطبیعی می‌توانند در بالاترین سطح جداره واژن یافت شوند.

:adenocarcinoma

تقریبا ۱۵ درصد از موارد سرطان واژن را تشکیل می‌دهد. این سرطان در یاخته‌های غده‌ای واژن آغاز می‌شود. سرطان یاد شده بیشتر در زنان بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد ولی یک نوع فرعی آن که بنام یاخته‌های روشن adenocarcinoma است، ممکن است در زنانی بوجود آید که مادران آنها به هنگام بارداری در معرض ماده diethylstilbestrol (DES) بوده‌اند.

دیگر انواع سرطان‌ها از قبیل melanomas و sarcomas نیز ممکن است در واژن بوجود آیند. همچنین سرطان‌های خاصی هستند که احتمال دارد از محل اصلی خود به واژن سرایت کنند از قبیل سرطان‌های رحم، راست روده و مثانه. این سرطان‌ها طبق نوع سرطان اولیه درمان می‌شوند.

یک تست Pap )که پاپ‌اسمیر هم نامیده می‌شود(، می‌تواند یاخته‌های سرطانی را در واژن و رحم شناسایی کند. حتی اگر رحم زنی با عمل جراحی برداشته شده باشد، باز امکان ابتلاء به سرطان واژن وجود دارد. لازم است هر زنی سالانه معاینه لگن خاصره  شود و تست پاپ اسمیر بدهد حتی اگر رحم او برداشته شده باشد.

عوامل ابتلاء به سرطان واژن

اگرچه دلایل واقعی ابتلاء به سرطان واژن ناشناخته هستند ولی ممکن است دلایل خاصی وجود داشته باشند که احتمال ابتلاء یک زن را به سرطان واژن افزایش دهد. اما لازم است بیاد داشته باشید که داشتن یک یا چند عامل از این عوامل بدان معنی نیست که شما حتما دچار این بیماری خواهید شد.

عواملی که می‌تواند احتمال ابتلاء زنان را به سرطان واژن افزایش دهند، اینها هستند :

*سن: تقریبا ۸۵ درصد از موارد سرطان واژن در زنان بالای ۴۰ سال رخ می‌دهد و نزدیک به ۵۰ درصد در بالاتر از ۷۰ سالگی دیده می‌شود.

 :Diethylstilbestrol (DES) *زنانی که مادرهایشان در معرض DES بوده‌اند- دارویی که بین سال های ۱۹۴۰ تا ۱۹۷۱ برای جلوگیری از سقط شدن جنین استفاده می‌شد، احتمال بیشتری برای ابتلاء به انواع خاصی از سرطان واژن دارند که adenocarcinoma نام دارد. این احتمال در بین دختران زنانی که از این دارو در خلال ۶ ماه نخست بارداری استفاده کرده‌اند، بیشتر است. همچنین این زنان احتمال بیشتری برای دچار شدن به بدقوارگی شدید واژن خود دارند و نیز حالتی که adenosis نامیده می‌شود.

 Adenosis *واژنی: حالت غیر سرطانی توسط یاخته‌های غده‌ای مشخص می‌شود که منطقه واژن را بجای یاخته‌های مخاطی پولکی با یاخته‌های غده‌ای می‌پوشاند. تقریبا ۴۰ درصد از زنانی که پریود ماهانه خود را آغاز کرده اند، دچار این حالت می‌شوند و نیز تقریبا همه زنانی که مادرهایشان از داروی DSE مصرف کرده اند. زنانی که adenosis دارند، تاحدودی احتمال ابتلاء آنها به سرطان واژن افزایش می‌یابد و توصیه می‌شود که غربال‌گیری و پیگیری انجام دهند.

* ویروس Papilloma انسانی :(HPV) HPV گروهی از بیش از ۱۰۰ ویروس است، برخی از این ویروس‌ها از راه جنسی منتقل می‌شوند و ممکن است احتمال ابتلاء به دیگر انواع سرطان دستگاه تناسلی را افزایش دهند. برخی از شایع‌ترین حالت‌های HPV ممکن است سبب پیدایش زگیل Papilloma شوند درحالی که شاید دیگر انواع فونت‌های HPV نشانه‌های قابل دیدی نداشته باشند. انواع ۱۶ و ۱۸ از HPV ، ارتباط قوی تری با پیدایش سرطان دارند. زنان زیر ۳۰ سال احتمال بیشتری برای ابتلاء به عفونت HPV دارند. حفاظت در برابر HPV می‌تواند به بسیاری از زنان جوان کمک کند تا احتمال ابتلاء به سرطان واژن را در خود پایین بیاورند.

* سرطان دهانه رحم: تشخیص قبلی سرطان دهانه رحم یا بی قوارگی دهانه رحم (حالت پیش سرطانی) می‌تواند احتمال ابتلاء به سرطان واژن را افزایش دهد. این ممکن است مرتبط با عوامل مشترکی از قبیل عفونت HPV و سیگار کشیدن باشد.

* سیگار کشیدن: زنانی که سیگار می‌کشند، حداقل دو برابر دیگر زنان احتمال ابتلاء به سرطان واژن را دارند.

* الکل: برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که نوشیدن الکل، احتمال ابتلاء به سرطان واژن را در زنان افزایش می‌دهد. اگرچه روشن نیست که این موضوع کاملا در اثر الکل باشد و یا به عواملی مانند سیگار کشیدن یا عفونت HPV مرتبط باشند.

* ویروس عدم کارآیی سیستم ایمنی :(HIV) عفونت HIV نیز می‌تواند احتمال ابتلا زنان را به سرطان واژن افزایش دهد.

توجه: هر عاملی که سبب افزایش احتمال ابتلاء به بیماری باشد، عامل ابتلاء نامیده می‌شود. داشتن یکی از این عوامل، به معنی این نیست که شما سرطان خواهید گرفت و نیز نداشتن این عوامل نیز به معنی این نیست که شما دچار این سرطان نخواهید شد. اگر فکر می‌کنید که یک یا چند عامل از این عوامل را دارید، با پزشک متخصص زنان درمیان بگذارید.

نشانه‌ها و علائم سرطان واژن

پیدا کردن سرطان واژن درحالی که هنوز در مراحل اولیه آن است، شانس درمان موفق آن را افزایش می‌دهد. درحالی که نشانه‌ها معمولا تا زمانی که سرطان به مراحل پیشرفته آن برسد، پدیدار نمی‌شوند. آگاهی از علائم احتمالی سرطان واژن و مطرح کردن آن با پزشک، شانس درمان را افزیش می‌دهد.

معاینات منظم توسط متخصص زنان نیز به یافتن شرایط پیش سرطانی و سرطان‌های تهاجمی اولیه در پیش از پیدایش نشانه‌ها کمک می‌کند.

هنگامی که بیماری حالت تهاجمی پیدا می‌کند، نشانه‌های سرطان واژن ممکن است شامل این موارد باشد :

• خون‌ریزی غیرعادی از واژن
• تغییر شکل غیر عادی در واژن
• پیدایش یک توده قابل دیدن
• درد غیر عادی به هنگام پریود ماهانه

در بیشتر موارد سرطان واژن، نشانه‌های بیماری ممکن است شامل احساس درد هنگام ادرار کردن، یبوست و درد در لگن خاصره باشد.

چون این علامت‌های سرطان واژن ممکن است نشانگر حالت پیش سرطانی از قبیل عفونت، دردهای غیرعادی و یا تغییرات غیر طبیعی نیز باشد، لازمست که با پزشک متخصص زنان مشورت شود تا علت آن مشخص شود و در صورت نیاز، درمان مناسب برای آن تعیین گردد.

توجه: احتمال دارد که این نشانه‌ها در اثر مشکلاتی جز سرطان باشد. بهتر است که برای تشخیص دقیق با یک متخصص زنان مشورت کنید.

تشخیص و ردیابی سرطان واژن

در مراکز درمان سرطان، علاوه بر گرفتن سوابق پزشکی، پزشک یک معاینه از لگن بیمار انجام می‌دهد و نیز یک تست Pap انجام می‌شود که نمونه‌هایی از یاخته‌های دهانه‌رحم و واژن گرفته شود تا آن را از بابت سرطانی بودن در زیر میکروسکوپ بررسی کنند.

دیگر تست های احتمالی برای سرطان واژن اینها هستند :

  :Colposcopyدرخلال این آزمایش که vaginoscopy نیز نامیده می‌شود، پزشک از یک میکروسکوپ ویژه بهره می‌گیرد که  colposcope نام دارد تا با آن بتواند دیواره‌های واژن و دهانه رحم را با دقت بیشتری ببیند. اگر مناطق غیر طبیعی شناسایی شوند، ممکن است پزشک در همان زمان بیوپسی انجام دهد تا نمونه‌ای را برای آزمایش‌های بیشتر بدست آورد.

بیوپسی درخلال انجام بیوپسی، پزشک نمونه کوچکی از بافت را از منطقه پیرامون برمی‌دارد و آن را به آزمایشگاه می‌فرستد تا آزمایش‌های بیشتری بر روی آن انجام شود. پزشک متخصص آزمایشگاه که همان آسیب شناس باشد، نمونه را در زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند تا معلوم شود آیا آن یاخته‌ها سرطانی هستند یا پیش سرطانی و یا یاخته های طبیعی می‌باشند.

پرتو نگاری ایکس: می‌توان یک پرتونگاری ایکس استاندارد از قفسه سینه انجام داد تا مشخص شود آیا یاخته‌های سرطانی به شش‌ها سرایت کرده‌اند یا نه.

تصویربرداری کامپیوتری (سی‌تی‌اسکن): سی‌تی‌اسکن نوع ویژه‌ای از پرتونگاری ایکس است که تصاویری سه بعدی و متقاطع از همه بدن بدست می‌دهد. برخلاف یک پرتونگاری ایکس معمولی، سی‌تی‌اسکن می‌تواند تصاویر دقیقی از اندام‌های داخلی بدن مانند کبد و شش ها بدست دهد. این تست ردیابی سرطان واژن معمولا برای آن استفاده می‌شود که سایز و شکل تومور معلوم شود و اینکه آیا سرطان به غدد لنفاوی و دیگر اندام های بدن سرایت کرده است یا نه. گاهی احتمال داده می‌شود که سرطان به فراتر از واژن نیز سرایت کرده باشد. همچنین از سی تی اسکن می توان برای هدایت سوزن بیوپسی برای گرفتن نمونه بافت از بخش مشکوک استفاده کرد.

تصویربرداری به کمک تشدید میدان مغناطیسی :(MRI) از MRI برای بررسی بافت‌های نرم درون بدن نیز استفاده می‌شود اما برخلاف پرتونگاری ایکس و سی تی اسکن، در MRI از امواج رادیوفرکانسی و میدان‌های مغناطیسی قوی برای تهیه تصاویر استفاده می‌شود بنابراین قرار گرفتن در معرض تابش پرتوها پیش نمی‌آید. از MRI اغلب برای تشخیص سرطان واژن و دیگر سرطان‌های مربوط به منطقه لگن استفاده می‌شود. این روش تصویربرداری برای شناسایی غدد لنفاوی بزرگ شده در کشاله ران نیز سودمند است که ممکن است نشانگر گسترش سرطان باشد MRI .می‌تواند ابزار موثری باشد برای تعیین اینکه آیا سرطان به مغز یا رشته نخاعی سرایت کرده است یا نه.

 اسکن با کمک انتشار ذرات پوزیترون :(PET) این تکنیک تصویربرداری برای توجه به فعالیت متابولیکی درونی اندام‌های گوناگون بدن استفاده می‌شود. یک ماده رنگی رادیواکتیو - که معمولا نوعی گلوکز است- به بیمار تزریق می‌شود و از یک دوربین ویژه استفاده می شود تا تصویری از مناطق رادیواکتیو شده درون بدن تهیه شود. چون یاخته های سرطانی بسرعت رشد می کنند و اغلب در مقایسه با یاخته‌های سالم، فعالیت متابولیکی بیشتری دارند، بیشتر از گلوکز رادیواکتیو شده جذب می‌شوند. بعلت این پدیده، اسکن PET می‌تواند در یافتن جابجایی‌های کوچک، بسیار سودمند باشد و یا برای تعیین اینکه آیا غدد لنفاوی بزرگ شده، دارای یاخته‌های سرطانی هستند یا نه. این روش برای پیدا کردن جاجایی‌های کوچک سرطان نیز مفید است. اسکن‌های PET بسیار حساسند اما جزئیات بیشتری را نشان نمی‌دهند.

Proctosigmoidoscopy و :Cystoscopy در این دو روش مشابه، از یک لوله قابل انعطاف باریک و توخالی استفاده می شود که یک عدسی و منبع نوری بر انتهای آن قرار دارد تا با آن بتوان راست روده و روده بزرگ یا مثانه را بررسی کرد تا معلوم شود آیا سرطان به آنها گسترش یافته است یا نه.

مرحله بندی سرطان واژن

مراحل سرطان واژن

مرحله‌بندی سرطان واژن نشان می‌دهد که بزرگی سرطان تا چه اندازه است و گسترش سرطان چقدر است. مراحل سرطان واژن براساس سه طبقه است :

T - سایز تومور اولیه را شرح می‌دهد

 - Nبیان می کند که آیا یاخته های سرطانی به غدد لنفاوی منطقه سرایت کرده اند یا نه

 - Mنشان می‌دهد که آیا سرطان جابجا شده است (به مناطق دوردست بدن سرایت کرده است)

گروه بندی مراحل سرطان واژن

مرحله ۰: این مرحله از سرطان واژن به عنوان neoplasia مخاطی (VAIN 3) و یا سرطان موضعی شناخته می شود. یاخته‌های سرطانی، به لایه مخاطی یاخته های جداره واژن محصور هستند و به عمق بیشتری هجوم نبرده اند. از این مرحله فقط در سیستم مرحله بندی مرسوم AJCC استفاده می شود و در سیستم FIGO کاربرد ندارد.

مرحله : I در این مرحله، یاخته های سرطانی به لایه های عمیق تر بافت واژن هجوم برده اند اما به فراتر از واژن و به ساختارها یا غدد لنفاوی مجاور سرایت نکرده‌اند.

مرحله :II یاخته‌های سرطانی به بافت ارتباطی پیرامون واژن رسیده اند اما هنوز به اندام‌ها یا غدد لنفاوی مجاور سرایت نکرده‌اند.

مرحله : III سرطان به فراتر از واژن به دیواره‌های لگن یا غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده اما به اندام‌های دوردست گسترش پیدا نکرده است.

مرحله :IVA در این مرحله از سرطان واژن، سرطان به فراتر از واژن و به اندام های مجاور مانند مثانه یا راست روده سرایت کرده است. ممکن است یاخته های سرطانی به غدد لنفاوی رسیده باشند اما به اندام های دوردست نرسیده اند.

مرحله IVB : در این مرحله، سرطان پیشرفته ترین حالت خود را دارد. یاخته‌های سرطانی به اندام‌های دوردست از قبیل شش‌ها رسیده اند.