انتهای واژن، دهانه ی رحم یا سرویکس به جسم رحم راه دارد. در نتیجه در معاینات زنان با اسپکلوم، بخش بیرونی آن کاملا قابل مشاهده و ارزیابی است. هم چنین هنگام نزدیکی، آلت با قسمت بیرونی دهانه رحم برخورد می‌کند.
زخم دهانه رحم چیست؟
زخم دهانه رحم یا دیسپلازی دهانه رحم به رشد غیر طبیعی سلولهای پیش سرطانی در سطح دهانه رحم یا سرویکس گفته می‌شود. درجه شدت این بیماری زخم دهانه‌ی رحم بستگی به میزان رشد سلولهای غیر طبیعی دارد. دیسپلازی یا زخم دهانه رحم بسته به شدت به دو دسته تقسیم بندی می شود:
*زخم دهانه رحم با درجه شدت پایین: این نوع از زخم دهانه ی رحم به کندی پیشرفت کرده و غالبا بهبود می یابند.
*زخم دهانه رحم با شدت بالا: این نوع از زخم دهانه‌ی رحم می‌تواند به سرطان دهانه رحم منجر شود.
زخم‌های دهانه رحم با شدت بالا، اگر بدون درمان رها شوند، در 30 تا 50 درصد موارد پیشرفت کرده و به سرطان دهانه رحم تبدیل می‌شوند. خطر سرطان برای زخم‌های دهانه رحم با شدت ملایم پایینتر می‌باشد.
تشخیص زخم دهانه‌ی رحم با تست پاپ اسمیر
زخم دهانه رحم با ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV ، نوعی ویروس منتقله آمیزشی، همراه می‌باشد. برای محافظت در برابر ابتلای به این ویروس انجام واکسیناسیون توصیه می‌شود و تست پاپ اسمیر منظم نیز می تواند زخم دهانه رحم را تشخیص داده و بنابراین می توان این مشکل را در مراحل اولیه درمان نمود. در واقع تست پاپ اسمیر یک ابزار پیشگیرانه با درجه موفقیت بالاست که غیر طبیعی بودن سلول های دهانه رحم را در زنان نشان می‌دهد.
دلایل ایجاد زخم دهانه رحم
علت دقیق زخم دهانه رحم شناخته نشده است. ولی مطالعات ارتباط قوی بین زخم های دهانه رحم با ویروس پاپیلومای انسانی را اذعان نموده‌اند.
نشانه‌ها و علایم زخم دهانه رحم
ترشحات غیر طبیعی واژن از علایم زخم دهانه‌ی رحم است
زخم دهانه ی رحم یا دیسپلازی دهانه رحم غالبا نشانه ای ندارد. و معمولا در هنگام انجام تست پاپ اسمیر سالانه مشخص می‌شود. علائم و نشانه هایی که برخی مواقع مشاهده می گردند شامل:
◊ زگیل تناسلی
◊ خونریزی غیر عادی
◊لکه بینی و خونریزی بعد رابطه جنسی
◊ ترشحات غیر طبیعی واژن
◊ درد در قسمت پایینی کمر
این علائم و نشانه‌ها همچنین می‌تواند توسط دیگر مشکلات و بیماری‌ها نیز ایجاد گردد. برای تشخیص دقیق زخم دهانه‌ی رحم بسیار مهم است که حتما به یک پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید.
تشخیص زخم دهانه رحم
زخم دهانه ی رحم را می‌توان با تست پاپ اسمیر تشخیص داد
اگر شما هر کدام از نشانه های زخم دهانه رحم را داشته باشید، پزشک شما یک معاینه فیزیکی شامل معاینه شکمی، کمر و لگن را انجام خواهد داد. همچنین پزشک برای تشخیص سلولهای پیش سرطانی یا سرطانی در دهانه رحم یک تست پاپ اسمیر نیز برای شما تجویز می‌کند.
حتی اگر علائم زخم دهانه رحم وجود نداشته باشد، بایستی تست پاپ اسمیر سالانه با هدف آزمایش سلولهای دهانه رحم انجام گردد. بسته به تاریخچه وضعیت شما، تست پاپ اسمیر ممکن است با فواصل زمانی کوتاه یا طولانی توصیه گردد. اگر نتیجه تست پاپ اسمیر غیرطبیعی یا مشکوک باشد، متخصص زنان یکی از تست های زیر را برای شما انجام می دهد:
• کولپوسکوپی: از روشهای تشخیص زخم دهانه ی رحم است و در واقع روندی است که در آن پزشک با استفاده از یک لوله که دارای یک لنز بزرگ کننده است رشد غیرطبیعی سلولهای دهانه رحم را مورد بررسی و آزمایش قرار می دهد.
• بیوپسی: یک نمونه کوچک از بافت دهانه رحم برداشته شده و در زیر میکروسکوپ، برای نشانه‌های سرطانی شدن سلولها، بررسی می شود.
درمان زخم دهانه رحم
درمان زخم دهانه رحم عفونی، به راحتی با دارو امکان پذیر است
با توجه به اینکه این بافت مخملی، بافت طبیعی خود دهانه رحم است که فقط کمی به بیرون کشیده شده‌است، اگر هیچ عفونتی بر آن سوار نباشد، نیازی به اقدام خاصی برای درمان زخم دهانه ی رحم نیست. اما اگر زخم دهانه رحم دچار ترشح چرکی و عفونت شود یا باعث خونریزی پس از هر بار نزدیکی شود، بهتر است درمان با دارو انجام شده و تست پاپ اسمیر نیز انجام شود. در پاپ اسمیر، اگر سلولهای غیر طبیعی دیده شد، اولین اقدام، کولپوسکوپی است.
درمان زخم دهانه رحم عفونی (سرویسیت)، به راحتی با دارو امکان پذیر است. در صورت جواب ندادن به یک دوره، می توان بار دوم نیز برای درمان زخم دهانه‌ی رحم از داروهای دیگری استفاده کرد. مثل هر عفونت دیگری در بدن (عفونت گلو، دندان و ...)، دهانه‌ی رحم هم به دارو جواب خوبی می‌دهد.
در نهایت اگر علایم آزار دهنده داشتید و با 2-3 دوره مصرف دارو درمان زخم دهانه‌ی رحم صورت نگرفت، می‌توان اعمالی مثل فریز(کرایو) یا سوزاندن (کوتر) را برای درمان زخم دهانه ی رحم انجام داد.
کرایو (فریز یا انجماد دهانه رحم ) چیست ؟
فریز یا کرایو، یک روش درمان زخم دهانه ی رحم جهت از بین بردن یک لایه از بافت دهانه ی رحم است. در مواردی استفاده می‌شود که لازم باشد یک یا چند لایه از بافت دهانه ی رحم بطور کامل تخریب شود. در این روش درمان زخم دهانه‌ی رحم با استفاده از گاز، با ایجاد دمای بسیار پایین، سلولهای سطحی از بین رفته و پس از مدتی انتظار رشد سلوهای طبیعی را داریم. استفاده‌ی اصلی کرایو، در تغییرات پیش سرطانی دهانه‌ی رحم است. اما، مورد استفاده‌ی فرعی کرایو ، همین زخم دهانه‌ی رحم می‌باشد.
دستگاه فریز:
کرایوتراپی برای درمان زخم دهانه‌ی رحم، معمولا در مطب و بدون بیهوشی و ... انجام می‌شود و در کل بیش از 2-3 دقیقه طول نمی کشد. در روز انجام کرایو برای درمان زخم دهانه ی رحم، نیاز است که یک همراه داشته باشید. ممکن است تا 1 هفته بعد از کرایو، ترشحات زیاد و خونابه ای داشته باشید.
معمولا پانسمانی در محل تعبیه می شود و به شما توصیه می شود نهایتا تا 2-3 هفته نزدیکی واژینال نداشته باشید.
کوتر (سوزاندن) زخم دهانه ی رحم
در این روش درمان زخم دهانه‌ی رحم، با استفاده از جسمی با دمای بالا، بافتهای به نظر غیر طبیعی، کاملا سوزانده می شوند. .