انواع روش های جلوگیری از بارداری

۱- قرص های خوراکی

۲- کاندوم

۳- دیافراگم

۴- اسپرم کشها

۵- آی یو دی

۶- آمپولهای تزریقی

۷- کپسولهای کاشتنی

۸- بستن لوله

۹- روش طبیعی

۱۰- روش اورژانسی

از هر یک از این روشها به چه صورت میتوان استفاده کرد ؟

کاندوم

کاندوم مردانه

کاندوم مردانه پوششی است که روی آلت نعوظ یافته قبل از دخول قرار گرفته و به وسیله ایجاد مانع در برابر عبور اسپرم از حاملگی جلوگیری می کند. کاندوم فقط یکبار قابل استفاده است. از آنجا که این وسیله به عنوان یک مانع مکانیکی عمل می کند از تماس مستقیم با اسپرم، ترشحات تناسلی، عفونی و چرک و زخمهای تناسلی جلوگیری می کند و در نتیجه یکی از روشهای مناسب جهت جلوگیری از انتقال بیماریهای منتقله از راه جنسی مانند ایدز و هپاتیت نیز هست

کاندوم زنانه

کاندوم زنانه حاوی یک غلاف لغزنده است که از نظر ظاهری کاملاً مشابه کاندوم مردانه می باشد. انتهای بسته آن که یک حلقه انعطاف پذیر دارد در داخل مهبل قرار داده می شود در حالیکه انتهای باز آن بیرون قرار داده می شود و تا اندازه ای لب ها را می پوشاند که خصوصا در کشور ما مصرف آن شایع نیست.

قرصهای خوراکی پیشگیری از بارداری

۱٫ پروژسترون(مینی پیل) : در ایـن قـرصها تنها هورمون پـروژستـرون وجـود دارد.این نوع قرص ویژه خانمهای شیرده و یا مبتلا به فشار خون بالا می باشد. خانمهای شیرده می بایست ۶هفته پس از زایمان شروع بمصرف این قرصها کنند. بـسـته این قرصها ۲۸عددی می بـاشد. نحوه مصرف آنها روزی یک قــرص سر ساعت معین از روز نخست قاعدگی میباشـد و پـس از اتـمـام یک بسـتـه ف قرص ،بسته جدید بدون وقفه آغـاز میــگردد. در صورتی که مصرف قرص کمتر از ۳ساعت از زمان مقرر فراموش گردد بلافاصله پس از یادآوری آن قرص مصرف و مابقی قرصها نیز طبق روال مصرف میگردد اما هرگاه مصرف قرص بیش از ۳ساعت به تاخیر افتاد بلافاصله پس از یادآوری قرص فراموش شده مصرف گردیده و تا یک هفته میباید از یک روش ضد بارداری دیگر نیز استفاده نمود. اثر این قرصها از قرصهای ترکیبی پایین تر میباشد.

قرصهای خوراكی نوع تركیبی

یکی از روشهای جلوگیری از بارداری، مصرف قرص های ترکیبی ( حاوی استروژن و پروژسترون ) است که به سه شکل یک مرحله ای( HD,LD ) دو مرحله ای و سه مرحله ای ( تری فازیک ) موجود می باشد. مصرف این قرصها بصورت روزانه است.مونو فازیک(تک مرحله ای): عبارتند از قرصهایی که میزان هورمون استروژن و پروژسترون در تمام آنها یک اندازه است.مانند قرصهایLD و HD و انواع جدیدتر(مارولون-روکین-یاسمین-یاز…)

دی فازیک(دو مرحله ای): میزان هورمونهای استروژن و پروژسترون در دو مرحله تغییر میکند.
تری فازیک(سه مرحله ای): میزان هورمونهای استروژن و پروژسترون در سه مرحله به تدریج افزایش می یابد. بسته بندی قرصهای ترکیبی نیز دو گونه میباشد:
۱- بسته های ۲۱عددی: این بسته ها حاوی ۲۱عدد قرص موثر میباشد.
۲- بسته های ۲۸عددی: این بسته ها حاوی ۲۸عدد قرص بوده که ۲۱عدد آن موثر بوده و ۷عدد آن را قرصهای خنثی تشکیل میدهند. ۷قرص آخر تنها برای کمک به حافظه مصرف کننده میباشد.پس از قطع این قرصها معمولا طی ۱۲-۳ ماه قدرت باروری مانند قبل می شود

آمپول­های پیشگیری پروژسترونی

آمپول دپوورا هر سه ماه یکبار در بازو یا باسن تزریق می شود. دپو ورا از سه طریق از بارداری پیشگیری می کند: تخمک گذاری را مهار کرده، مخاط دهانه رحم را برای جلوگیری از دستیابی اسپرم به تخمک تغییر داده وآندومتر یا آستر رحم را برای جلوگیری از لانه گزینی تخمک بارور شده، تغییر میدهد. تزریق پروژسترون در جلوگیری از بارداری بسیار مؤثر است، چرا که نیاز به تلاش بسیار کمی از سوی زن برای جلوگیری از حاملگی دارد. « زنی که از این روش استفاده می کند به راحتی هر سه ماه یکبار یک تزریق توسط پزشک دریافت می کند

دیافراگم

این روش فقط با نسخه در دسترس است و توسط یک متخصص برای آنکه اندازه مناسب داشته باشد، اندازه گیری می شود. دیافراگم یک صفحه گنبدی شکل است که یک حاشیه انعطاف پذیر دارد که از دو طریق از بارداری جلوگیری می کند. دیافراگم دهانه رحم را می پوشاند وبنابراین اسپرم نمی تواند به رحم دست یابد در حالیکه کرم یا ژل اسپرم کشی که پیش از کارگذاری در دیافراگم به کار رفته است اسپرم ها را می کشد و در کشور ما مصرف زیادی ندارد.

آی یو دی

IUD وسیله ای مکانیکی است که توسط یک متخصص در داخل رحم جاگذاری می شود.در حال حاضر دو نوع آی یو دی در در دسترس است. آی یو دی مسی و آی یو دی پروژسترونی. آی یو دی مسی می تواند به مدت ۱۰سال باقی بماند. در حالیکه آی یو دی پروژسترونی هر ۵ سال باید جایگزین شود.

آی یو دی شایع ترین روش قابل برگشت جلوگیری است.کارایی آی یو دی مسی مانند روش لوله بستن و احتمال شکست آن ۰٫۵% است.البته در صورت شکست و بارداری احتمال حاملگی نابجا بیشتر از طبیعی است.

زمان کارگذاری

در هر زمان از سیکل قابل کارگذاری است ولی در زمان خونریزی بعلت باز بودن دهانه رحم کارگذاری راحت تر است البته احتمال افتادن آن نیز طی دو ماه اول بالاست.در موارد سقط سه ماهه اول میتوان بلافاصله بعد از سقط آی یو دی را کار گذاشت اما در سقط سه ماهه دوم بهتر است پس از بازگشت رحم به حالت نرمال و اندازه طبیعی(۴ هفته بعد) آی یو دی گذاشته شود.

آی یو دی ها یکی از کمترین میزانهای شکست را در بین روشهای پیشگیری از بارداری دارند. وقتی آی یو دی برای فرد مناسب باشد (وقتی هر دو زوج دارای یک شریک جنسی باشند و ارتباطات آنها با ثبات باشد که در خطر عفونت نباشند) آی یو دی یک روش پیشگیری از بارداری بسیار امن و موثر است. از معایب آن خروج خودبخودی عفونت درد یا لکه بینی در فواصل خونریزی است.(درد و خونریزی شایعترین عارضه آی یو دی مسی و بیشترین دلیل درخواست خارج کردن آن است
بستن لوله ها
توبکتومی
در روش عقیم سازی زنان لوله های فالوپی بسته می شوند و بنابراین تخمک نمی تواند به درون رحم مهاجرت کند. عقیم سازی با تکنیکهای مختلف جراحی بصورت باز یا لاپاراسکوپی و گاها از طریق رحم و معمولاً زیر بیهوشی عمومی یا بیحسی نخاعی انجام می گیرد.

وازکتومی

این روش از طریق دوختن، گره زدن یا بریدن مجاری انتقال دهنده اسپرم که اسپرم را از بیضه ها به آلت تناسلی منتقل می کند عمل می کند.وازکتومی یک جراحی سریع است که معمولاً کمتر از ۳۰دقیقه طول می کشد که بدون بیهوشی و در مطب هم بصورت سرپایی قابل انجام است و عوارض پس از جراحی اندکی مانند خونریزی یا عفونت دارد.پس از جراحی طی ۱۲ هفته یا پس از ۲۰ بار انزال فرد فاقد اسپرم می شود با اینحال با آنالیز اسپرم باید از عدم وجود اسپرم مطمئن شد.

روش­های سنتی پیشگیری از بارداری

روش طبیعی

به این روش، روش طبیعی پیشگیری از بارداری یا پرهیز دوره ای هم گفته می شود. آگاهی از باروی مستلزم پرهیز از ارتباط جنسی یا استفاده از روشهای سد کننده پیشگیری از بارداری در روزهایی از چرخه قاعدگی زن است که احتمال بیشتری برای حاملگی اش وجود دارد.از آنجا که اسپرم تا حدود ۷روز میتواند در راههای تناسلی زنانه باقی بماند و تخمک تا ۲۴ساعت پس از آزاد شدن قابل بارور شدن است، یک زن می توند از رابطه جنسی ۷روز پیش از تخمک گذاری تا ۲۴ساعت پس از آن باردار شود. روشهایی که تخمین می زنند چه زمانی یک زن بارور است بستگی به چرخه قاعدگی، تغییرات مخاط دهانه رحم یا تغییر در درجه حرارت بدن دارد.

روش تقویمی پیشگیری از بارداری به دو صورت است

روش اول: با کم کردن عدد ۱۸ از کوتاهترین سیکلی که زن تاکنون داشته و عدد ۱۱ از طولانی ترین سیکل دو عدد بدست می آید که بین دو عدد حاصل طی سیکل نباید نزدیکی صورت گیرد.
روش دوم:در افراد با قاعدگی ۳۲-۲۶ روزه بین روزهای ۸ تا ۱۹ نباید نزدیکی صورت گیرد.ریسک بارداری با این روش بسیار بالاتر از سایر روشهاست.این روشها دارای ۲۵% شکست است.

روش صرف­نظر کردن(withdrawal)

در این روش که قطع رابطه جنسی هم خوانده می شود، مرد آلت تناسلی خود را قبل از انزال از مهبل خارج می کند. در صورتیکه اسپرم وارد مهبل نشود از بارداری پیشگیری می شود.با توجه به اینکه ترشحات پیشاب نیز حاوی اسپرم است بنابراین ریسک بارداری با چنین روشی نیز بالاست

روش اورژانسی پیشگیری از بارداری

اثربخشی روش اورژانسی با قرصهای ترکیبی حدود ۹۷%و میزان حاملگی حدود ۳ % و اثربخشی با قرصهای لوو نورجسترل(levonorgestrol)حدود ۹۹%و میزان حاملگی با استفاد ه از این قرصها حدود ۱%گزارش شده است. همچنین اثربخشی این روش با فاصله زمانی تماس جنسی تا آغاز استفاده از روش ارتباط قابل توجهی دارد هر چقدر این فاصله کوتاهتر باشد، اثربخشی آن بیشتر است.مصرف اوّلین دوز این روش باید بلافاصله یا حداکثر در فاصله زمانی پنج روز یا ۱۲۰ساعت از تماس جنسی مشکوک با یکی از روشهای زیر صورت گیرد تا از حاملگی ناخواسته جلوگیری شود:
۱٫ قرص لوونورجسترول ۱ عدد قرص از یک بسته ۲تائی را در اولین فرصت میل نمایید و یک عدد دیگر نیز ۱۲ ساعت بعد. (هر دو عدد قرص لوونورجسترول در یک جعبه بسته بندی شده است)