زود پریود شدن معمولا جای نگرانی ندارد و باید به این موضوع توجه داشت که چرخه قاعدگی هر کس متفاوت است. قاعدگی شما از اولین روز پریودی شروع شده و در اولین روز از قاعدگی بعدی، به پایان می‌رسد. معمولا چرخه قاعدگی از ۲۱ تا ۳۹ روز طول می‌کشد. بنابراین در هر فرد، مدت زمان خونریزی متفاوت است؛ بطوری که اکثر زنان برای دو تا هفت روز خونریزی دارند.
اگر چرخه قاعدگی شما غالبا کمتر از ۲۱ روز است، می‌توان شما را در دسته‌ای که به زود به زود پریود شدن مبتلا هستند، قرار داد. این عارضه ممکن است علت خاصی داشته باشد که در ادامه، به معرفی این عوامل خواهیم پرداخت.
زود پریود شدن چه عللی دارد؟
معمولا زنان بین سنین 12 تا 15 سال، به بلوغ می‌رسند. این حالت به علت تولید هورمون‌های تولید مثل است که بر روی چرخه قاعدگی شما تاثیر خواهند گذاشت. در چند سال اول پس از شروع پریودی، این هورمون‌ها ممکن است نامنظم باشند. این بدان معنی است که فاصله زمانی میان قاعدگی‌های شما می‌تواند از حد عادی، کمتر یا بیشتر باشد.
بلوغ می‌تواند موجب بروز علائم زیر نیز شود:
-
بزرگ شدن بافت سینه
-
رشد مو در زیر بغل و کشاله ران
-
جوش
-
بدخلقی
روش های ضد بارداری
روشهای ضد بارداری می‌توانند به طور مستقیم بر روی تخمک گذاری و قاعدگی تاثیر گذارند. اگر قرص‌های ضد بارداری مصرف می‌کنید، زمان قاعدگی شما به زمان شروع مصرف این قرص‌ها بستگی خواهد داشت. دیگر روشهای ضد بارداری مانند دستگاه داخل رحمی (IUD) و آمپول دپوپروورا می‌توانند در دو یا سه ماهه اول، موجب بی نظمی در قاعدگی شوند. علاوه بر بی نظمی در قاعدگی، از دیگر عوارض جانبی این روش‌ها می‌توان به خونریزی روزانه نیز اشاره کرد.
روشهای ضد بارداری می‌توانند علائم زیر را نیز موجب شوند:
-
گرفتگی
-
درد سینه
-
سردرد
-
حالت تهوع
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
این بیماری ناشی از عدم تعادل هورمونی بوده و از هر ۱۰ زن، یک نفر به آن مبتلا می‌شود. بسیاری از افراد نمی‌دانند که مبتلا به این سندرم بوده تا زمانی که برای باردار شدن با مشکل مواجه شوند. این بیماری می‌تواند باعث بروز موارد زیر نیز شود:
برای درمان زود به زود پریود شدن در اثر تخمدان پلی کیستیک می‌توانید با تغییر شیوه زندگی از جمله کاهش وزن، تغییر رژیم غذایی و انجام ورزش به بهبود وضعیت خود کمک کنید. بهتر است رژیم غذایی شما شامل مواد غذایی غنی از فیبر (مانند کلم بروکلی، فلفل دلمه‌ای، کاهو و...)، مواد غذایی پروتئین دار کم چرب (مانند ماهی و مرغ) و همچنین غذاهای ضد التهابی و ادویه جات (نظیر زردچوبه، گوجه فرنگی، اسفناج، گردو، روغن زیتون و...) باشد. روش های دیگری نیز برای درمان تخمدان پلی کیستیک وجود دارد که پیشنهاد می‌کنیم با مطالعه مطلب مربوطه، بیشتر با این روشهای درمانی آشنا شوید.
عفونت‌های منتقله جنسی (STIs)
عفونت‌های منتقله جنسی مانند کلامیدیا و سوزاک بسیار شایع هستند. این عفونت‌های باکتریایی معمولا علائمی ایجاد نمی‌کنند. هرچند از علائم آن‌ها می‌توان به لکه بینی یا ترشحات خفیف خونی اشاره کرد.
این عفونت‌ها می‌توانند باعث بروز موارد زیر نیز شوند:
-
بروز درد در زمان رابطه جنسی
-
بروز درد و یا سوزش در زمان اجابت مزاج
-
درد شکم
اندومتریوز
اندومتریوز زمانی روی می‌دهد که بافت داخل رحم، شروع به رشد در خارج از رحم کند. علاوه بر خونریزی غیر منتظره، اندومتریوز می‌تواند باعث بروز موارد زیر نیز شود:
برای درمان زود به زود پریود شدن در اثر بیماری آنومتریوز، پزشک با روشهای درمانی مانند هورمون درمانی، جراحی و... به بهبود وضعیت و عملکرد صحیح دستگاه تولید مثل شما کمک خواهد کرد.
استرس
فشار و استرس شدید می‌تواند باعث اختلال در سطح هورمون شده و به بی نظمی در قاعدگی منجر شود.
استرس می‌تواند موجب بروز علائم زیر نیز شود:
-
کاهش یا افزایش وزن (بدون دلیل)
-
اختلال در خواب
-
اختلال در تمرکز
پری منوپوز (حوالی یائسگی)
پری منوپوز مرحله تغییر به دوران یائسگی است. این دوره معمولا از اواخر ۴۰ سالگی شروع شده و تقریبا چهار سال طول می‌کشد. سطوح هورمون‌ها در این مدت به شدت متغیر بوده و ممکن است هر ماه تخمک گذاری نداشته باشید. این امر می‌تواند باعث بی نظمی در قاعدگی شده و در نتیجه، فواصل قاعدگی، کم یا زیاد خواهند شد.
پری منوپوز می‌تواند موجب بروز علائم زیر نیز شود:
-
کاهش یا افزایش شدت خونریزی
-
عدم قاعدگی
-
خشکی واژن
-
گرگرفتگی
-
اختلال در خواب
-
تحریک پذیری
ورزش سخت و شدید
ورزش‌های شدید و سخت می‌توانند باعث بی نظمی در قاعدگی شده و یا به طور کامل، آن را متوقف کنند. این حالت اغلب برای ورزشکارانی به وجود می‌آید که روزانه چندین ساعت تمرین می‌کنند. به عنوان مثال، ورزش‌هایی مانند باله و ژیمناستیک.
ورزش تنها زمانی بر روی قاعدگی تاثیر می‌گذارد که بدن بیش از حد کالری بسوزاند. بدون انرژی کافی، بدن قادر به تولید هورمون‌های تولید مثل نخواهد بود.
تغییرات وزنی
زود به زود پریود شدن، بی نظمی و عدم قاعدگی اغلب با تغییرات وزنی ارتباط دارند. بی نظمی‌های قاعدگی، اغلب با کاهش سریع وزن پدید می‌آیند. این حالت می‌تواند با رژیم غذایی شدید، جراحی بای پس معده و یا اختلالات خوردن روی دهد.
زمانی که بدن در حالت گرسنگی قرار بگیرد، انرژی خود را برای عملکرد‌های حیاتی مانند تنفس ذخیره خواهد کرد. در نتیجه بدن تولید هورمون‌های تولید مثل را متوقف کرده که منجر به بی نظمی‌های قاعدگی خواهد شد.
تغییر در روال روزانه
تغییر در برنامه روزمره ممکن است بر روی هورمون‌ها تاثیر گذاشته و سبب دیر یا زود شدن پریودی شود. به عنوان مثال، برخی تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که شیفت کاری آن‌ها مدام تغییر می‌کند مانند پرستاران، اغلب دچار بی نظمی در قاعدگی می‌شوند.
محققان دقیقا نمی‌دانند که چرا این امر اتفاق می‌افتد، اما ممکن است مربوط به اختلال در ریتم شبانه روزی باشد. این امر به نوبه خود، می‌تواند باعث اختلال در هورمون ملاتونین (هورمون خواب) نیز شود.
دارو‌های رقیق کننده خون
مصرف رقیق کننده‌های خون ممکن است زمان قاعدگی را طولانی کرده و موجب خونریزی شدید شوند. در زمان قاعدگی، ضد انعقاد‌ها به طور طبیعی در بدن منتشر می‌شوند تا به کاهش دیواره رحم و دفع آن از واژن کمک کنند. مصرف دارو‌های رقیق کننده خون باعث تسریع این روند و در نتیجه افزایش شدت خونریزی می‌شوند.
پیشگیری اورژانسی از بارداری
برای کاهش احتمال بارداری می‌توان از پیشگیری اضطراری از بارداری (EC) استفاده کرد. شما می‌توانید از قرص EC یا حلقه مسی IUD استفاده کنید. قرص‌های EC حاوی هورمون‌هایی هستند که روند تخمک گذاری طبیعی را مختل می‌کنند. این امر ممکن است به دیر یا زود شدن قاعدگی منجر شود. اگر به صورت منظم از این قرص‌ها استفاده می‌کنید، ممکن است قاعدگی شما نامنظم شود.
معمولا طبیعی است که پس از استفاده از IUD، افراد دچار خونریزی شوند. چند ماه طول می‌کشد تا رحم به IUD عادت کند و در این مدت، ممکن است فرد دچار خونریزی روزانه یا نامنظم شود. IUDهای مسی می‌توانند علائم زیر را نیز موجب شوند:
-
خونریزی شدید
-
گرفتگی شدید قاعدگی
-
گرفتگی یا کمر درد
دیابت
عدم تشخیص یا کنترل دیابت، موجب افزایش سطح قند خون می‌شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که بسیاری از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، قبل از تشخیص بیماری، دچار بی نظمی در قاعدگی بوده اند.
دیابت می‌تواند باعث بروز موارد زیر نیز شود:
-
افزایش تشنگی
-
افزایش نیاز به ادرار، به خصوص در شب
-
کند شدن روند بهبودی
-
کاهش وزن ناگهانی
بیماری تیروئید
این طور به نظر می‌رسد که از هر ۸ نفر، یک زن دچار بیماری تیروئید می‌شود. بیماری تیروئید سبب می‌شود که بدن، هورمون تیروئید را کم یا زیاد تولید کند. این هورمون برای عملکرد بدن از جمله متابولیسم و چرخه قاعدگی ضروری است.
علائم شما به کم کاری یا پرکاری تیروئید بستگی دارند. علاوه بر زود به زود پریود شدن، ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنید:
-
کاهش یا افزایش خونریزی
-
کاهش یا افزایش سرعت ضربان قلب
-
اختلال در خواب
-
کاهش یا افزایش ناگهانی وزن
تفاوت میان علائم لانه گزینی و زود پریودن شدن
لانه گزینی زمانی روی می‌دهد که تخمک بارور شده و به جداره رحم متصل می‌شود. این حالت، یک یا دو هفته پس از لقاح روی می‌دهد. لانه گزینی همیشه باعث ایجاد علائم نمی‌شود. در صورت بروز علائم، می‌توان به خونریزی خفیف و یا گرفتگی عضلانی اشاره کرد. این نوع خونریزی معمولا نیاز به تامپون یا نوار بهداشتی ندارد.
تفاوت میان علائم سقط جنین و زود پریودن شدن
سقط جنین اغلب در سه ماهه اول بارداری روی می‌دهد. ممکن است فرد از بارداری خود آگاه نباشد، بنابراین، تشخیص بین خونریزی شدید و سقط جنین دشوار است. سقط جنین ممکن است گرفتگی و درد کمر بیشتری را نسبت به قاعدگی ایجاد کند.
روشهای درمان زود پریود شدن
کنترل زود پریود شدن به علت آن بستگی دارد. در اغلب موارد، این حالت، طی یک یا دو ماه برطرف خواهد شد. همچنین نکات زیر را در نظر داشته باشید:
-
استفاده از اپلیکیشن برای مدیریت دوران قاعدگی. در این نوع برنامه‌ها می‌توانید علائم خود را روزانه وارد کنید. با گذشت زمان، ممکن است متوجه یک الگوی خاص در خونریزی خود شوید.
-
هشت ساعت در شبانه روز بخوابید. اختلال در برنامه خواب می‌تواند قاعدگی را به هم بریزد. اگر شب‌ها کار می‌کنید، سعی کنید با خوابیدن در محیطی تاریک و آرام در روز، ریتم شبانه روزی خود را حفظ کنید.
-
داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل. تغذیه مناسب، عاملی مهم برای سلامت دستگاه تولید مثل است. اگر کالری کافی مصرف نکنید، بدن نمی‌تواند هورمون‌های مورد نیاز برای حفظ عملکرد خود را تولید کند.
-
استرس خود را مدیریت کنید. فشار‌های روانی می‌توانند چرخه قاعدگی را مختل کنند. سعی کنید پیاده روی کرده یا یوگا تمرین کنید.
-
حفظ وزن سالم. چاقی می‌تواند هورمون‌های تولید مثل را تحت تاثیر قرار دهد. سعی کنید همیشه وزنی سالم داشته باشید.
زمان مراجعه به متخصص زنان
زود پریود شدن معمولا جای نگرانی ندارد. اما اگر دچار درد و ناراحتی شدیدی هستید، به پزشک مراجعه کنید.
اگر علائم شما شدید نیستند، بهتر است طی دو تا سه ماه، زمان، شدت خونریزی و دیگر علائم خود را با هم مقایسه کنید. اگر این علائم با هم همخوانی نداشتند، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.