واژن زنان تقریباً هرگز آنقدر تنگ نیست که نتوانند مقاربت جنسی داشته باشند. احساس درد یا ناراحتی علامتی از مشکلی دیگر است. در وضعیت نابرانگیختۀ خود، واژن در حدود 8 تا 10 سانتیمتر درازا دارد و ممکن است نتواند لیزی یا حالت روغنی کافی را برای مقاربت آسوده ایجاد کند.
به هر جهت وقتی واژن دچار برانگیختگی جنسی می‌شود در طول و عرض اتساع پیدا کرده و حالت لیزی لازم در آن به وجود میآید. زنان میتوانند درد یا ناراحتی یا احساس تنگی بیش از حد واژن را با صرف وقت بیشتری برای برانگیختگی جنسی پیش از دخول و استفاده از یک لوبریکانت، در صورت نیاز، کاهش دهند.
برخی از دیگر علل شایع ناراحتی مورد بحث شامل موارد زیر است:
• ناخوشی
• اختلالات مادرزادی
• جراحت
• نوسانات هورمونی
• استرس
تنگی واژن به علت هر یک از موارد ذکر شده در بالا را میتوان به کمک یک متخصص زنان مدیریت یا درمان کرد.
چگونه میزان تنگی واژن تغییر میکند؟
واژن زنان در طول عمر آنان دچار تغییرات بسیاری می‌شود. تغییرات فهرست زیر به طور مستقیم بر واژن تأثیر میگذارند:
• تغییرات مرتبط به هورمون
• بارداری
• زایمان و شیردهی به نوزادان
• استرس
• سکس
تغییرات مرتبط به هورمون
واژن زن به طور طبیعی و بر اثر نوسانات هورمونی در کل زندگی وی دچار تغییر می‌شود. این تغییرات شامل چرخه‌های عادت ماهانه و سپس فقدان این چرخهها پس از پا گذاشتن زنان به دورۀ یائسگی است.
وقتی زن در سالیان باروری زندگی خویش بسر میبرد هورمون‌های وی در مقاطع مختلف چرخۀ پریود دچار تغییراتی می‌شود. وقتی زن به نخستین روز پریود خویش میرسد، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون پایین میآید.
همچنان که چرخۀ پریود پیش میرود، زنان به تخمک‌گذاری نزدیک شده و میزان هورمون‌ها در آنها افزایش مییابد. افزایش میزان استروژن و پروژسترون ممکن است باعث لیزتر شدن واژن و افزایش انعطاف‌پذیری آن در این مقطع زمانی شود. پس از انجام تخمک‌گذاری هورمون‌ها دوباره کاهش مییابند و آنگاه ممکن است واژن دارای انعطاف‌پذیری کمتر و خشک‌تر شود، که این وضعیت به ایجاد حس تنگی واژن منجر میگردد.
در طول دورۀ یائسگی، سطح استروژن پایین آمده و بافت واژن باریک می‌شود. این تغییرات ممکن است نوع حس زن نسبت به واژن خود را در وی تغییر دهد، که این منجر به ایجاد این باور می‌شود که واژن بیش از حد تنگ شده است.
بارداری
بارداری میتواند به ایجاد تغییرات متعددی در واژن زن منجر شود. واژن برای تولد بچه آماده می‌شود و در نتیجۀ بزرگ شدن رحم، فشار اضافی بر واژن تحمیل می‌شود.
تغییرات واژن زنان در طول بارداری شامل موارد زیر است:
• تغییر رنگ
• احساس پربودگی یا فشار
• افزایش ترشح و لیز بودن
احساس پر بودن و فشار وارد شده بر واژن در طول بارداری ممکن است این حس را در زن ایجاد کند که واژن وی تنگ‌تر از حالت نرمال شده است. به هر جهت، افزایش لیزی واژینال به علت بارداری ممکن است باعث شود که زنان اینطور احساس کنند که واژن آنها منعطفتر از حالت معمول خود شده است.
واژن زنان پس از بارداری انعطاف‌پذیری طبیعی خود را مجدداً به دست میآورد.
زایمان و شیردهی به نوزاد
در طول زایمان واژن متسع می‌شود که بدان معنی است که رشد کرده و برای هماهنگی با وضع حمل بچه متسع میگردد. مدت زمانی پس از زایمان واژن منقبض شده به اندازۀ نرمال خود برمیگردد.
این موضوع بسیار شایع است که زنان پس از زایمان طبیعی تغییراتی را در واژن خود تجربه کنند. برخی از زنان ممکن است به دلیل پارگی واژن یا بر اثر اپیسیوتومی (ایجاد برش جراحی در واژن برای سهولت خروج بچه از کانال زایمانی) دچار جراحت واژن شوند. پس از التیام جراحات ایجاد شده در این مورد زنان ممکن است واژن خود را تنگ‌تر یا گشادتر از حالت معمول احساس کنند.
همچنین زنانی که به نوزاد خود شیر پستان می‌دهند ممکن است به علت تغییرات هورمونی دچار خشکی واژن شوند. این خشکی ممکن است باعث ایجاد حس تنگی واژن در طول مقاربت جنسی شود.
وقتی زن دچار برانگیختگی جنسی می‌شود، واژن وی متسع شده و درازتر می‌شود و مواد لیز کنندۀ طبیعی ترشح میکند. تمامی این تغییرات به واژن زن کمک میکنند تا برای دخول آلت تناسلی مرد آماده شود.
اگر برانگیختگی جنسی کافی نباشد، واژن ممکن است به اندازۀ لازم متسع نشود که این میتواند سبب ایجاد ناراحتی و درد شده و حس تنگشدگی کلی واژن را در زن ایجاد کند. برخی از زنان در طول یک پیش‌آمادگی طولانی یا نوازش درازمدت به برانگیختگی جنسی مورد نیاز دست پیدا میکنند. دیگر زنان از رسمهای آرامبخش مثل گرفتن دوش پیش از مقاربت جنسی استفاده میکنند.
به هر جهت تحقیقات نشان دادهاند که تقریباً تمامی زنان میتوانند از لیز کردن اضافی سود ببرند. طیفی از لوبریکانتهای مختلف در دسترس است که میتوانند به لذتبخشتر شدن ارتباط جنسی کمک کنند. زنان در صورت استفاده از کاندوم توسط مرد باید از لوبریکانتهای حلال در آب استفاده کنند زیرا دیگر روغن‌ها میتوانند به پاره شدن کاندوم منجر شوند.
آیا ممکن است که واژن بیش از حد گشاد شود؟
برخی از زنان نگران این موضوع هستند که پس از زایمان طبیعی بچه واژن آنها دیگر هرگز به تنگی دورۀ پیش از زایمان نخواهد بود. اگرچه واژن در طول بارداری و زایمان دستخوش برخی تغییرات می‌شود، پس از پایان این دوره کم و بیش به همان اندازه و شکل پیش از بارداری برمیگردد.
پس از زایمان بچه، زنان ممکن است در صدد قوی کردن کف لگن خود برآیند. این افزایش قدرن ممکن است به زنان در زمینۀ پیشگیری از نشت ادرار و بهبود آرامش در خلال سکس کمک کند اما باعث ایجاد تغییر در شکل یا میزان انعطاف‌پذیری خود واژن نمی‌شود.
چگونه باید از ورزش‌های کگل استفاده کرد
رایجترین تمرینات برای کف لگن تمرینات کگل نامیده می‌شود. برای انجام کگل همان عضلاتی که میتوانند باعث توقف جریان ادرار در میانۀ سرریز آن شوند به کار میرود. عضلات را برای لحظاتی کیپ نگه دارید و سپس آنها را شل کنید و این روند را دوباره از سر بگیرید.
زنان میتوانند تمرینات کگل را در سراسر روز انجام دهند. انجام این کار در طول روز کمک میکند تا زنان قدرت کف لگن خود را حفظ کرده یا تقویت کنند.
آیا یائسگی بر گشاد شدن واژن تأثیر منفی دارد؟
زنان در دورۀ ورود به یائسگی همچنین ممکن است نگران شل شدن واژن خود باشند زیرا در طول یائسگی بافتهای واژن باریک‌تر میشوند. این تغییر ممکن است ایجادگر این حس باشد که زن در حال از دست دادن انعطاف‌پذیری و تنگی واژن خود است. به هر جهت، اگرچه بافتهای واژن در طول یائسگی تغییر میکنند، واژن در این دوره گشاد نمی‌شود.
اگرچه برخی موقعیتها یا شرایط ممکن است سبب ایجاد کاهش انعطاف‌پذیری یا ورم شود، واژن خود را ترمیم کرده و میزان نرمال تنگی خود را دوباره به دست میآورد. بسیاری از زنان به دلیل ناکافی بودن میزان برانگیختگی جنسی پیش از مقاربت جنسی یا تغییران هورمونی بر اثر زایمان، شیردهی و یائسگی دچار حس تنگی واژن میشوند.
از دست رفتن دایمی تنگی واژن نیز یک افسانه است. اگرچه واژن در طول سکس و زایمان بچه فراخ‌تر می‌شود، همیشه پس از خاتمۀ این فعالیتها به شکل و وضعیت طبیعی خود برمیگردد. به هر جهت وقتی زنی زایمان میکند، این احتمال وجود دارد که ترمیم و بازگشت به میزان نرمال انعطاف‌پذیری واژن مستلزم زمان بیشتری باشد.
این موضوع حیاتی است که زنان در صورت مواجه شدن با هر علامتی از عفونت یا تغییرات ناگهانی در واژن خود به متخصص زنان مراجعه کنند.