ساختار و شایع ترین بیماری های دستگاه تناسلی زنان

دستگاه تولید مثل زنان را می توان به دو قسمت، دستگاه تولید مثل خارجی و داخلی تقسیم کرد. قبل از بررسی شایع ترین بیماری های دستگاه تولید مثل زنان لازم است بدانیم که دستگاه تولید مثل خارجی زنان باید برای توانایی و قابلیت عملکرد اصلی آن یعنی تولید مثل تقریباً با همه سیستم های بدن همکاری و هماهنگی داشته باشد. اندام های دستگاه تولید مثل خارجی زنان در خارج از لگن قرار گرفته و دو نقش اساسی دارد. آن ها محل ورود اسپرم به بدن هستند و از اندام های دستگاه تناسلی داخلی در برابر عوامل عفونت محافظت می کنند.

ساختار دستگاه تولید مثل زنان

ساختار اصلی بیرونی سیستم تولید مثل زن شامل موارد زیر است:

ولووا. ولووا در بین پاها واقع شده و مهبل (واژن) و سایر اندام های تولید مثل داخل بدن را می پوشاند. ولووا محل باز شدن مجرای ادرار در زنان است و بنابراین عملکرد حیاتی عبور ادرار را در بر می گیرد.

ولووا، همچنین به عنوان فرج شناخته می شود و شامل اندام های زیر می باشد:

لب های بزرگ یا labia majora

• لب های بزرگ از بافت چربی و فیبری تشکیل شده  و شامل غدد عرق و ترشحات می باشند.
• لب های بزرگ در ولووا از سایر اندام های تولید مثل خارجی نگهداری و محافظت می کند.

لب های کوچک یا labia minora

• لب های کوچک ممکن است در زنان اندازه ها و شکل های مختلفی داشته باشد.
• لب های کوچک، پوست بسیار ظریفی دارند و به راحتی تحریک و متورم می شود.

غدد بارتولین

• غدد وستیبولار (بارتولین) دقیقا در خارج از پرده بکارت و در دو طرف مهبل قرار دارند.
• غدد بارتولین مسئول ترشحات مربوط به مهبل هستند.

غده های پوستی یا اسکین

• غده های واقع در دیواره قدامی واژن، در قسمت تحتانی مجرای ادراری هستند.
• غدد های اسکین باعث باز و بسته شدن مجاری ادرار می شوند.

کلیتوریس

• کلیتوریس و یا چوچوله، یک برآمدگی کوچک و حساس است.
• توسط پوستی شبیه پوست ختنه گاه در انتهای آلت تناسلی مردان احاطه شده است.

هشتی و مجرای ادرار

• هشتی بخشی است که مجاری ادراری در آن قرار می گیرد.
• هشتی حاوی دهانه واژن و مجرای ادراری است و باعث باز شدن غدد اسکین می شود.

برجستگی شرمگاهی

مونس پوبیس قسمت گردی ولووی است که رشد جنسی مو در زمان بلوغ در آن اتفاق میفتد.

پرده بکارت

• پرده بکارت یک غشای نازک است که در ورودی دهانه واژن یافت می شود.
• غالباً این غشای قبل از شروع قاعدگی سوراخ و باعث می شود قاعدگی جریان پیدا کند.

دستگاه تناسلی داخلی زنان

• دستگاه تناسلی داخلی زنان، اندام هایی می باشند که در لگن قرار دارند.
• این موارد شامل واژن، رحم، دهانه رحم، لوله های رحمی (تخمدان یا لوله های فالوپ) و تخمدان ها هستند.

عملکرد دستگاه تولید مثل زن

سیستم تولید مثل زن عملکردهای مختلفی را در بدن انجام می دهد. تخمدان ها سلول های تخمک را تولید می کنند. تخمک ها سپس به لوله فالوپ منتقل می شوند که در آن ممکن است با یک اسپرم ترکیب شده و لقاح اتفاق بیفتد. تخم بارور شده سپس به رحم می رود و می تواند داخل غده ضخیم رحم قرار بگیرد و به رشد خودش ادامه دهد. در غیر این صورت همراه با جریان قاعدگی به بیرون بدن ترشح می شود. علاوه بر این، سیستم تولید مثل زن هورمون های جنسی زنانه را برای حفظ چرخه تولید مثل، ترشح می کند.

در دوران یائسگی، دستگاه تناسلی زن به تدریج ترشح هورمون های زنانه را کاهش می دهد. در این مرحله، چرخه قاعدگی می تواند و در نهایت متوقف شود. یک سال پس از قطع چرخه قاعدگی، زن یائسه می شود. بسیاری از دانشمندان معتقدند سیستم تولید مثل به دلیل نقش اساسی در بقا و تولید مثل مهمترین سیستم ها در کل بدن می باشد.

بیماری های دستگاه تناسلی زن

اندام های تولید مثل زن با اختلالات مختلفی از جمله عفونت ها، اختلالات قاعدگی، درد، التهاب لگن ناهنجاری های مادرزادی و بدخیمی همراه است.

اما شایع ترین مواردی که می توانند سلامت دستگاه تناسلی زنان را در معرض خطر قرار دهند، عبارتند از:

• آمنوره
• آندومتریوز
• دیسمنوره
• عفونت رحم
• فیبروم رحمی
• سرطان پستان
• سرطان دهانه رحم
• التهاب دهانه رحم
• سیستیت بینابینی
• عفونت مخمر واژینال
• خونریزی شدید قاعدگی
• سندرم قبل از قاعدگی
• بیماری های التهابی لگن
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PEDS)