رحم از سه لایه به نام‌های اندومتر، میومتر و سروز تشکیل شده است. آدنومیوز هنگامی اتفاق می‌افتد که بافتی که به طور طبیعی سطح رحم را می‌پوشاند (اندومتر) به صورت نابه‌جا در دیواره عضلانی رحم )میومتر) رشد کند. بافت اندومتر نا به جا در طول هر چرخه قاعدگی به طور طبیعی دچار خونریزی شده و چون راهی برای خروج از بافت ندارد، سبب ایجاد کیست در میومتر رحم می‌شود. بزرگ شدن رحم، قاعدگی دردناک و خونریزی بیش از حد معمول می‌تواند از علائم وجود آدنومیوز باشد.
محققان با وجود انجام تحقیقات گسترده‌ای که در این زمینه انجام داده‌اند، هنوز مطمئن نیستند که علت اصلی آدنومیوز چه عاملی است. این بیماری معمولاً پس از یائسگی برطرف می‌شود. هورمون درمانی و برداشتن رحم از درمان‌های پیشنهادی در درمان آدنومیوز هستند.
علائم آدنومیوز
گاهی اوقات، آدنومیوز هیچ علامت و نشانه‌ای ایجاد نمی‌کند یا فقط با ناراحتی خفیفی همراه است. با این حال، آدنومیوز می‌تواند با علائم زیر همراه باشد:
• خونریزی شدید یا طولانی مدت قاعدگی؛
• بزرگ شدن رحم؛
• درد شدید لگن در حین قاعدگی (دیسمنوره)؛
• درد مزمن لگن؛
• مقاربت دردناک (دیس پارونیا).
عوامل خطر آدنومیوز
عوامل خطر آدنومیوز عبارتند از:
• قاعدگی زودرس؛
• چاقی؛
• سیکل قاعدگی کوتاه ( کمتر از ۲۱ روز)؛
• جراحی قبلی رحم مانند سزارین، برداشتن فیبروم یا اتساع و کورتاژ (D&C)؛
• زایمان؛
• افزایش سن ( در سنین ۴۰ تا ۵۰ سال با بیش‌ترین شیوع دیده می‌شود).
تاثیر آدنومیوز بر باروری
آدنومیوز می‌تواند بر قدرت باروری فرد تأثیر منفی داشته باشد و یکی از علل دخیل در ناباروری است. طبق آخرین تحقیقات انجام شده، آدنومیوز از طریق تغییر و ایجاد التهاب در محیط رحم می‌تواند باروری فرد را با مشکل موجه کند. برخلاف آندومتریوز که سبب کاهش تعداد و کیفیت تخمک‌ها می‌شود، هنوز مشخص نشده است که آیا آدنومیوز هم می‌تواند بر کیفیت تخمک و عملکرد تخمدان تأثیر گذار باشد یا خیر.
لزوم درمان آدنومیوز پیش از اقدام به IVF
تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که در زنان مبتلا به آدنومیوز که با روش IVF باردار شده‌اند، به سبب التهاب ایجاد شده در محیط رحم میزان لانه‌گزینی و بارداری موفق به طور قابل توجهی پایین‌تر است و سقط جنین در این زنان با شیوع بیشتری دیده می‌شود. لذا توصیه می‌شود پیش از اقدام بارداری به صورت طبیعی یا با روش‌های کمک باروری فرد تحت نظر یک مرکز تخصصی و معتبر باروری قرار بگیرد.
نحوه تشخیص آدنومیوز
معمولا به دنبال بزرگ شدن رحم و وجود سایر علائم به بررسی‌های تشخیصی بیشتری نیاز است. آدنومیوز با دقت 80 تا 90٪ از طریق روش‌های غیرتهاجمی مانند سونوگرافی یا MRI قابل تشخیص است. در مقایسه بین این دو روش، MRI به طور کلی از دقت بیشتری برخوردار است اما ترکیبی از MRI و سونوگرافی از طریق واژن بالاترین سطح دقت تشخیصی را دارد.
روش های درمان آدنومیوز
درمان آدنومیوز بسته به شدت مشکل و تمایل به فرزندآوری فرد می‌تواند درمان دارویی، هورمون درمانی یا جراحی باشد. داروهای ضد التهابی برای کاهش التهاب ایجاد شده در محیط رحم یا هورمون درمانی برای جلوگیری از خونریزی و کاهش درد می‌تواند کمک کننده باشد. یکی از درمان‌های پزشکی موثر، استفاده از دستگاه داخل رحمی Mirena IUD است که تا 70% سبب بهبود علائم آدنومیوز می‌شود.
با این حال، اگر روش‌های دارویی با شکست روبرو شوند و فرد تمایلی به حفظ باروری نداشته باشد، برداشتن رحم یا هیسترکتومی، درمان ارجح است. برداشتن رحم درمان قطعی آدنومیوز است به ویژه در مواردی که علائم فرد شدید است و سبب مشکلات جدی از جمله کم خونی برای فرد شده است. جراحی با هدف برداشتن ضایعات آدنومیوز، معمولا نتایج رضایت بخشی در پی نخواهد داشت و باروری را با مشکل مواجه می‌کند.
اگر فرد مبتلا به آدنومیوز تمایل به فرزندآوری داشته باشد، امکان انجام هیسترکتومی وجود ندارد و متخصصین تلاش می‌کنند با روش‌های دارویی از جمله هورمون درمانی وضعیت بیمار را کنترل کنند. بهتر است با یک متخصص باروری مشاوره انجام بگیرد تا در صورت لزوم از روش‌های کمک باروری از جمله آی وی اف برای باروری فرد کمک گرفته شود.
عوارض احتمالی آدنومیوز در دوران بارداری
طی بارداری، زنان مبتلا به آدنومیوز بیشتر در معرض مشکلاتی از جمله زایمان زودرس و مشکلات جفت از جمله چسبندگی جفت هستند. لذا باید در طول بارداری تحت کنترل دقیق باشند.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.