نارسایی زودرس تخمدان:
اگر عملکرد تخمدان ها زودتر از 40 سالگی متوقف شود به آن نارسایی زودرس تخمدان می گویند. در نارسایی زودرس تخمدان، تخمدان ها نمی توانند هورمون استروژن را تولید نمایند و یا به طور مرتب تخمک آزاد کنند، چنین شرایطی ممکن است سبب ناباروری شود. گاهی نارسایی زودرس تخمدان با یائسگی یکسان تعبیر می شود، اما این دو اختلال با هم متفاوتند. افرادی که نارسایی زودرس تخمدان دارند ممکن است برای سال ها به صورت نامنظم پریود شوند و حتی ممکن است بتوانند باردار شوند. حال آنکه خانم هایی که یائسگی زودرس دارند پریود آنها قطع شده و نمی توانند باردار شوند. اگر خانمی برای 3 دوره متوالی و یا بیشتر پریود نشود باید جهت بررسی علت آن به پزشک مراجعه نماید. قطع پریود ممکن است به دلایل مختلف از جمله بارداری، استرس، تغییر رژیم غذایی یا به دلیل انجام ورزش حرفه ای باشد. اگر سیکل قاعدگی به هر دلیلی تغییر کند، علت آن باید مشخص شود. ممکن است از هر 1000 زن زیر 30 سال، یک زن و از هر 100 زن زیر 40 سال، یک زن به نارسایی زودرس تخمدان مبتلا شوند.
علائم نارسایی زودرس تخمدان:
علائم نارسایی زودرس تخمدان شبیه به علائم یائسگی یا کمبود هورمون استروژن می باشد. از مهمترین علائم نارسایی زودرس تخمدان، بی نظمی و یا قطع موقت پریود می باشد و ممکن است برای سال ها این علامت وجود داشته باشد. از دیگر علائم نارسایی زودرس تخمدان می توان به گرگرفتگی، تعریق شبانه، خشکی واژن و عدم تمرکز اشاره نمود. اختلال در بارداری، خشکی چشم و کاهش میل جنسی نمونه های دیگری از علائم نارسایی زودرس تخمدان می باشند.
علل نارسایی زودرس تخمدان:
یکی از دلایل ایجاد نارسایی زودرس تخمدان وجود نقایص کروموزمی می باشد. بیماری های کروموزومی از قبیل سندرم ترنر و سندرم x شکننده از مهمترین علل نارسایی زودرس تخمدان می باشند. همچنین شیمی درمانی و پرتودرمانی از دیگر علل نارسایی زودرس تخمدان هستند، زیرا این درمان ها می توانند به سلول های سالم منجمله سلول های تخمدانی آسیب بزنند. مصرف سیگار، بودن در معرض سمومی مانند آفتکش ها و همچنین برخی از ویروس ها هم می تواند از علل نارسایی زودرس تخمدان باشند. در موارد اندکی بیماری های اتوایمیون (خودایمنی) ممکن است باعث تولید آنتی بادی برعلیه بافت تخمدان ها شوند، بنابراین سبب نارسایی زودرس تخمدان گردند. گاهی ممکن است علت نارسایی زودرس تخمدان ایدیوپاتیک (بدون علت) باشد و به همین دلیل پزشک توصیه می کند که بیمار در آینده نزدیک مجددا مراجعه نماید.
عوامل خطر نارسایی زودرس تخمدان:
عوامل خطر نارسایی زودرس تخمدان شامل موارد زیر می باشد:
• سن: خطر ابتلا به نارسایی زودرس تخمدان در سنین 35 تا 40 افزایش می یابد. اگرچه ندرتاً قبل از 30 سالگی هم نارسایی زودرس تخمدان ایجاد می شود.
• سابقه خانوادگی: شانس ابتلا به نارسایی زودرس تخمدان در افرادی که یکی از اعضای خانواده آن ها دارای این اختلال می باشد، افزایش می یابد.
• جراحی تخمدان: جراحی های تخمدان خطر نارسایی زودرس تخمدان را افزایش می دهند.
عوارض نارسایی زودرس تخمدان:
• ناباروری: ناباروری یکی از عوارض نارسایی زودرس تخمدان می باشد. ندرتاً ممکن است بارداری در نارسایی زودرس تخمدان آن هم فقط از طریق تخمک اهدایی امکان پذیر شود.
• پوکی استخوان: استروژن مانع از پوکی استخوان می شود. بنابراین با کاهش سطح استروژن میزان پوکی استخوان در افراد مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان افزایش می یابد.
• افسردگی یا اضطراب: خطر ناباروری و دیگر مشکلات نارسایی زودرس تخمدان می تواند عامل ایجاد اضطراب و افسردگی در افراد مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان گردد.
• بیماری قلبی: کاهش استروژن به دلیل نارسایی زودرس تخمدان همچنین ممکن است خطر بیماری های قلبی را افزایش دهد.
درمان نارسایی زودرس تخمدان:
درمان نارسایی زودرس تخمدان که برای برطرف کردن مشکلات حاصل از کاهش میزان استروژن می باشد، شامل موارد ذیل است:
• هورمون درمانی (هورمون تراپی): یکی از روش های درمان نارسایی زودرس تخمدان، هورمون درمانی می باشد. استروژن از پوکی استخوان و گرگرفتگی جلوگیری کرده و پروژسترون مانع از ایجاد تغییرات اندومتر ناشی از استروژن می گردد. در هورمون درمانی استروژن به همراه پروژسترون تجویز می گردد، زیرا مصرف هورمون ها به صورت ترکیبی می تواند منجر به وقوع پریود گردد. در زنانی که سن بالاتری دارند مصرف استروژن به همراه پروژستین (نوعی پروژسترون) احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و سرطان پستان را کاهش می دهد. از عوارض هورمون تراپی در درمان نارسایی زودرس تخمدان می توان به افزایش وزن و یا چاقی اشاره کرد.
• مصرف کلسیم و ویتامین D: مصرف کلسیم و ویتامین D از پوکی استخوان جلوگیری می نماید. مصرف مواد غذایی و نور خورشید ممکن است مقدار کافی از کلسیم و ویتامین D را برای بدن تامین نکند به همین دلیل پزشک مکمل های دارویی تجویز می نماید. گاهی پزشک پیش از درخواست مکمل های دارویی آزمایش تراکم سنجش استخوان درخواست می کند.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.