کم نیستند بیمارانی که به دلیل انسداد مجرای انزالی به پزشک مراجعه می‌کنند. با وجود این، در بسیاری موارد این مشکل تشخیص داده نمی‌شود. البته با یک عمل جراحی نسبتا ساده می‌توان مجرا را باز کرد.
لوله‌ای که اسپرم را از بیضه‌ها منتقل می‌کند، پشت پروستات به مجرای کیسه منی می‌پیوندد و از به هم پیوستن این دو، مجرای انزالی به وجود می‌آید در حالی که در 5 درصد بیماران مبتلا به آزواسپرمی، علت آن انسداد مجرای انزالی است.
به طور کلی، علل انسداد مجرای انزالی را به دو دسته بزرگ تقسیم می‌کنند؛ مادرزادی و اکتسابی. از جمله علل مادرزادی انسداد مجرای انزالی می‌توان به تشکیل نشدن مجرای انزالی، تنگی مجرای انزالی، کیست پروستات، کیست مجرای مولرین و کیست مجرای ولفین اشاره کرد و از علل اکتسابی انسداد مجرای انزالی، عواملی مثل ضربه و اعمال جراحی (آسیب حین اعمال جراحی آندوسکوپیک، برداشتن کیست کیسه منی و جراحی روده راست در دوران کودکی)، سرطان‌ها، آبسه پروستات، وجود طولانی‌مدت شوند در مجرا، بیماری سل و انواع عفونت (عفونت دستگاه تناسلی و عفونت ادراری) را می‌توان نام برد. مردانی که به طور مکرر دچار عفونت ادراری و بیماری آمیزشی می‌شوند، ممکن است مبتلا به انسداد مجرای انزالی شوند.
از علائم تا تشخیص بیماری
در بیماران مبتلا به انسداد مجرای انزالی، اندازه و قوام بیضه‌ها طبیعی است، خصوصیات جنسی ثانویه در آنها بخوبی شکل گرفته، لوله‌های منی‌بر را می‌توان لمس کرد و میزان هورمون‌ها نیز طبیعی است، اما حجم مایع منی اندک بوده، pH آن کاهش یافته و منی فاقد فروکتوز است.
فروکتوز، قند مخصوص مایع منی است و چون از کیسه‌های منی ترشح می‌شود اگر انسداد مجرای انزالی وجود داشته باشد، مایع منی فاقد قند فروکتوز خواهد بود. البته در انسداد مادرزادی مجرای انزالی ممکن است موارد فوق دیده نشود. با سونوگرافی از کیسه منی و مجرای انزالی و پروستات، اندازه‌گیری فروکتوز و pH مایع منی، اندازه‌گیری حجم مایع منی، نمونه‌برداری از محتویات کیسه‌های منی و اندازه‌گیری هورمون‌های خون بویژه FSH می‌توان انسداد مجرای انزالی را تشخیص داد.
رابطه انسداد مجرای انزالی و بچه‌دار شدن
اگر تشخیص قطعی باشد، باز کردن انسداد از طریق مجرای ادرار بهترین روش است. بد نیست بدانید، مجرای انزالی به کف مجرای ادرار در داخل پروستات باز می‌شود. برای باز کردن انسداد مجرای انزالی با یک وسیله مخصوص از راه مجرا سقف این مجاری را برمی‌دارند و زمانی که این سقف برداشته می‌شود، جراح ورود مایع منی به داخل مجرا را مشاهده می‌کند.
موفقیت این عمل جراحی 50 درصد است؛ یعنی در 50 درصد بیماران اسپرم در مایع منی ظاهر می‌شود. گاهی تعداد این اسپرم‌ها برای حاملگی طبیعی کافی است یعنی با جراحی و باز کردن انسداد مجرای انزالی تعدادی از این بیماران از راه طبیعی بچه‌دار می‌شوند اما گاهی تعداد اسپرم‌ها برای حاملگی طبیعی کافی نیست، ولی با استفاده از این اسپرم‌ها می‌توان اقدام به لقاح مصنوعی کرد.