اگر می‌خواهید قوه‌ی مردانگی شما همیشه در اوج باشد، لازم است که تستوسترون یا آندروژن بدنتان همیشه به میزان کافی وجود داشته باشد چون این هورمونها مسئول رشد طبیعی آلت جنسی مردانه و حفظ صفات ثانویه جنسی هستند. اگر میزان این هورمونها در بدنتان کافی نباشد، شما احساس اضطراب، افسردگی و گیجی خواهید کرد و میل جنسیتان نیز کاهش می‌یابد. کمبود تستوسترون همچنین باعث انحطاط حجم عضلانی و قدرت جسمی شده و چربی نواحی بالاتنه و شکم را نیز افزایش می‌دهد.
کمبود آندروژن نیز زمانی اتفاق می‌افتد که بافت‌های بدن برای کارکرد طبیعی خود، به میزان کافی در معرض آندروژن و تستوسترون قرار نمی‌گیرند. البته با درمان جایگزین تستوسترون، TRTبرای افرادی که سطح تستوسترون بدنشان پایین‌تر از حد نرمال است، هنوز جای امیدواری هست.
چه کسانی در خطر ابتلا هستند؟
با اینکه مردان جوان زیاد دچار کمبود تستوسترون نمی‌شوند، ایجاد حالت‌های خاص که باعث توانایی بدن برای تولید تستوسترون را مختل می‌کند، ممکن است در هر سنی مردان را گرفتار کند. در واقع، تقریباً یک در دویست نفر از مردان زیر ۶۰ سال از کمبود آندروژن رنج می‌برند.
میزان تستوسترون بدن مردان، معمولاً با بالا رفتن سن کاهش می‌یابد. این مشکل از سن ۴۰ سالگی شروع شده و هر سال تقریباً %۰٫۳ از میزان تستوسترون بدن را کاهش می‌دهد. اینطور برآورد شده است که حدود %۲۰ از مردان بالای ۶۰ سال با کاهش تولید آندروژن مواجه میشوند که این خود برای ابتلا به کمبود آندروژن کافی است.
هنوز بحث‌هایی پیرامون ایجاد یائسگی در مردان سالخورده، البته بسیار تدریجی‌تر از زنان، وجود دارد که در حال بررسی است. و همچنان این سوال بی‌پاسخ مانده که آیا این کاهش میزان تستوسترون باید مورد درمان قرار گیرد یا اینکه فقط در موارد حاد باید از درمان TRT استفاده نمود. اما پاسخ این سوالات هرچه که باشد، حتی اگر پزشکتان تشخیص داد که شما مبتلا به کمبود تستوسترون یا آندروژن هستید، ما می‌گوییم که TRT تنها راه چاره برای شما نیست.
تشخیص
برای تشخیص اینکه آیا دچار کمبود هستید و چه عواملی باعث آن شده است، پزشک با آزمایش خون میزان تستوسترون خون شما را اندازه گیری می‌کند. پزشکان گاهی علاوه بر اندازه‌گیری میزان تستوسترون، میزان پرولاکتین بدن را نیز اندازه گیری می‌کنند تا اطمینان یابند غده ی هیپوفیز شما به درستی کار می‌کند. آزمایشات مجدد خون، مثل سِرُم FSH، LH و آزمایش تیروئید نیز گاهی مورد نیاز است.
میزان نرمال تستوسترون باید بین ۲۵۰ تا ۸۰۰ نانوگرم در هر یک‌دهم لیتر خون باشد. البته این میزان فرد به خاطر شرایط روز، فصل و میزان فعالیت متفاوت خواهد بود. بنابراین پزشک برای تشخیص کامل و صحیح، آزمایشات کلی را برای بدن انجام خواهد داد.
راه‌هایی وجود دارد تا بتوانید خودتان میزان تستوسترون بدنتان را تشخیص دهید. کیت‌های آزمایشی به شما امکان می‌دهند تا بتوانید میزان موجود تستوسترون خونتان را تشخیص دهید. فقط کافی است نمونه‌ای از بزاق دهانتان را به آزمایشگاه بفرستید تا پزشکان با انجام آزمایشاتی بر روی آن عدم توازن هورمونها در سیستم بدنتان را تشخیص داده و راه حل‌هایی برای نرمال کردن سطح تستوسترون بدنتان به شما پیشنهاد کنند.
عوامل ابتلا
عوامل دخیل در ایجاد کمبود آندروژن عبارتند از:
-
برخی درمانها، به ویژه آندسته از درمان‌هایی که برای رفع افسردگی یا اختلالات روانی صورت می‌گیرد.
-
شیمی درمانی یا پرتو درمانی برای درمان سرطان که موجب آسیب رسیدن به آلت جنسی می‌شود.
-
بیماریهای مزمن
-
بدکاری غده ی هیپوفیز (غده‌ای در مغز که ماده‌ای ترشح می‌کند که تولید هورمون از مغز به بیضه را تنظیم می‌کند.)
-
هموکروماتوز (بالا بودن میزان آهن بدن)
-
هیپوگونادیسم (زمانیکه بیضه قادر به تولید میزان کافی تستوسترون، اسپرم یا آندروژن نیست)
-
بیماریهای التهابی مثل سارکوئیدوز (حالتی که موجب جراحت یا عفونت آلت جنسی می‌شود)
-
بیماری‌هایی مثل ایدز که به سیستم ایمنی بدن صدمه می‌زند.
-
استرس زیاد که بر سیستم کلیوی فشار وارد می‌کند.
علائم بیماری
تشخیص کمبود تستوسترون فقط از طریق آزمایشات کامل توسط پزشک امکان پذیر است. اگر گمان می‌برید که به این مشکل دچار شده‌اید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. اما در این قسمت علائمی از این مشکل را برایتان معرفی می‌کنیم:
- مشکل نعوظ
- میزان کلسترول بالا (بالا بدون کلسترول یا فشارخون باعث سخت شدن رگها شده و این مسئله موجب می‌شود که جریان خون در آلت جنسی کافی نباشد و میزان تستوسترون پایین بیاید)
- چاقی بیش از حد به ویژه در قسمت‌های کمر
- افسردگی
- اضطراب و تشویش
- مشکل در تمرکز یا سایر مشکلات ذهنی
- پایین بودن میل و شهوت جنسی
- کاهش تراکم استخوان که منجر به پوکی استخوان می‌شود.
TRT چیست؟
اگر متوجه شده‌اید که دچار کمبود آندروژن هستید، نگران نباشید، راه حل‌هایی برای رفع این مشکل وجود دارد. درمان جایگزین تستوسترون TRT برای مردانی که میزان کافی تستوسترون در بدن ندارند انجام می‌گیرد. این درمان معمولاً دراز مدت است و باید زمانی صورت بگیرد که این مشکل دقیقاً از نظر پزشکی با انجام آزمایشات هورمونی لازم به اثبات رسیده باشد.
تستوسترون به شکل قرص، ژل، کرم، و تزریقات درون عضلانی وجود دارد و همچنین قابل کاشت زیر پوست نیز هست. جذب تستوسترون داخل پوست از طریق ژل یا تزریق عضلانی (هر دو هفته) بهترین متدهای درمان TRT هستند. مصرف تستوسترون از طریق دهانی خوب جذب بدن نمی‌شود و احتمال خطر افزایش کلسترول و مشکلات قلب و کبد را بالا می‌برد.
آندروستندیون
گرچه آندروستندیون در بازار به عنوان راهی برای افزایش طبیعی تستوسترون شناخته شده است، ماده ای شبه استروئید—متابولیتِ DHEA و پیش ماده‌ی طبیعی تستوسترون می باشد. معمولاً بعنوان مکمل رژیمی استروئیدی برای تنظیم میزان تستوسترون شناخته شده است. و زمانیکه دوز زیادی از آن مصرف شود، ممکن تاثیرات مخربی مثل قوی شدن استروئیدهای آنابولیکی مثل تستوسترون داشته باشد.
گرچه ممکن است برای تحریک تولید آندروژن نیز کاربرد داشته باشد، اما نباید آنرا جایگزینی برای درمانهای استاندارد پزشکی دانست. از آنجا که این ماده یک مکمل است، توسط FDA ساخته نمی شود. کمپانی‌هایی که مکمل‌های استروئیدی تولید می‌کنند، معمولاً ادعاهای نادرستی دارند و باید بدانید که اطلاعات کمی از تاثیرات طولانی مدت این مواد شناخته شده است. اگر نیازمند درمان جایگزین تستوسترون TRT هستید، فقط به درمانها، داروها و تجویزات پزشک معلجتان اطمینان کنید.
عوارض جانبی TRT
حتی اگر دوز مصرفی تستوسترون نیز کافی باشد، ممکن است این درمان عوارض جانبی برای شما ایجاد کند. گفته شده است که TRT درمانی دراز مدت است، به همین خاطر متخصصان هنوز در حال بررسی عوارض احتمالی آن هستند. برخی عوارض جانبی احتمالی TRT شامل، حالت تهوع، نعوظ دائم، جوش پوستی، سردرد، افزایش قابل ملاحظه‌ی اشتها، تغییر مزاج، آسیب دیدگی احتمالی کبد، و ورم قوزک پا می‌باشد.
چه کسانی نباید از درمان TRT استفاده کنند؟
باتوجه به ترویج تبلیغات مربوط هورمون رشد انسان (HGH) و مکمل های تستوسترون بر روی اینترنت، استفاده از تستوسترون مصنوعی بسیار شایع و متداول گشته است. مصارف گزارش شده شامل ناباروری، افزایش انرژی یا کارایی ورزشی، درمان اختلال در نعوظ، و درمان کاهش میل جنسی می باشد. اما جالب است بدانید که اگر تستوسترون به شکل صحیح استفاده نشود، تاثیرات مخرب و عواقب خطرناکی خواهد داشت و برای همه ی مردان مناسب استفاده نیست.
برای مثال مصرف تستوسترون برای مردانی که مبتلا به کلسترول بالا، بیماری های قلبی، یا سرطان پروستات هستند یا آنها که در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند، به هیچ وجه مجاز نیست. ثابت شده است که مصرف تستوسترون انواع خاصی از سلول‌های سرطانی در غده‌ی پروستات را در افراد مستعد فعال می‌کند، بنابراین به همه‌ی مردانی که قصد استفاده از این درمان را دارند توصیه می شود که قبل از شروع درمان، آزمایش کامل سرطان پروستات را انجام دهند.
پرسش و پاسخ
برای درک بهتر خوانندگان، در این قسمت سوالات متداول شما را پاسخ می‌دهیم:
۱. آیا مصرف زیاد تستوسترون موجب پرخاشگری می‌شود؟
بله، مصرف میزان زیاد تستوسترون باعث می‌شود فرد دمدمی مزاج، بدخلق و پرخاشگر شود.
۲. آیا تستوسترون همان اسپرم است؟
خیر. تستوسترون هورمونی است که توسط بیضه تولید می‌شود و مسئول رشد صفات جنسی ثانویه در مردان است. بیضه‌ها دو کارکرد اصلی دارند: ساخت، رشد و دفع اسپرم و همچنین ترشح تستوسترون. اسپرم درواقع سلول جنسی یا تناسلی مردان است که رشد آن از طریق تغییر هورمونهایی که تستوسترون تولید می‌کنند مقدور است. این اسپرم است که موجب حامله شدن زنها می‌شود، اما تستوسترون موجب شهوانی شدن آنها می‌شود.
۳. آیا استروئید می‌تواند جایگزینی برای تستوسترون باشد؟
استروئیدهای آنابولیک هورمونهایی هستند که به صورت مصنوعی ساخته میشوند و تقریباً مشابه آندروژن می‌باشند. همانطور که قبلاً ذکر کردیم، قویترین آندروژن، تستوسترون است. اما، در درمان جایگزین تستوسترون TRT ممکن است از استروئیدهای مختلفی استفاده شود. همه‌ی مواد مشابه هورمون استروئید هستند، اما همه‌ی استروئیدها خاصیت پزشکی و موارد مصرف یکسانی ندارند.
آزمایش تستوسترون
اگر تصور می‌کنید که دچار کمبود تستوسترون هستید، باید کاری برای درمان آن انجام دهید: قبل از هرچیز باید آزمایش خون و آزمایشات لازم دیگر را انجام دهید. مطمئناً هیچ مردی دوست ندارد صفات ثانویه جنسی خود را از دست داده و مثل خانم‌ها جلوه کند….پس باید کاری برای جلوگیری از آن انجام دهید.