چرخه قاعدگی یا عادت ماهیانه

چرخه قاعدگی را می توان به چهار مرحله تقسیم کرد که در هر مرحله تغییرات خاصی روی می دهد. در شمارش روزهای قاعدگی و چرخه، نخستین روز قاعدگی را روز اول چرخه می نامند.

•     مرحله اول مرحله فولیکولی می باشد که با رشد، تورم و پارگی فولیکول مشخص می شود.

•     مرحله دوم مرحله تخمک گذاری است که با آزاد شدن تخمک از فولیکول رسیده یا رشد کرده مشخص می شود.

•     مرحله سوم مرحله زرد جسم است که از تبدیل مابقی فولیکول بدون تخمک به سلول های ترشح کننده پروژسترون حاصل می شود.

•     مرحله چهارم یا مرحله آخر که با خونریزی مشخص می شود در حقیقت عادت ماهیانه یا ریزش یا پوست اندازی جداره درونی رحم است.

بنابراین چرخه قاعدگی شامل رهایی یک تخمک از فولیکول است که امکان حرکت آن را به سوی پایین در لوله رحم برای باروری احتمالی و لانه گزینی در رحم میسر می کند.

زمان قاعدگی

فاصله قاعدگی ها و دوره تغییرات هورمونی زنان بین 21 الی 35 روز است و مدت زمان قاعدگی متفاوت و بین 3 تا 10 روز است. اگر فاصله دوره های قاعدگی کمتر از 21 روز باشد دوره های عادت ماهیانه بدون تخمک گذاری است که اغلب در دختران جوان و در ماه های اول شروع قاعدگی دیده می شود.

طول چرخه قاعدگی در زنان بین 20 تا 40 سالگی از بیشترین نظم برخوردار است و طول متوسط آن 28 روز است، اما در 5 سال اول بعد از شروع قاعدگی و در 5 سال قبل از یائسگی اغلب طول چرخه قاعدگی نامنظم است و از 22 تا 45 روز تغییر می کند.

دوره های قاعدگی

سیکل ماهیانه عمدتا به دو دوره تقسیم می شود، دوره اول از اولین روز قاعدگی تا روز 14 است که به آن مرحله رشد می گویند و مرحله دوم از روز 14 تا روز 28 می باشد که به آن مرحله ترشحی می گویند.

تغییرات بدن در زمان بلوغ که منجر به قاعدگی می شود

پس از بلوغ در هر ماه 1 الی 2 تخمک شروع به رشد می کند. در زمان جنینی، نوزادان مونث قسمتی از رشد و تغییرات تخمک ها را طی می کنند، اما با تولد جنین تقسیمات تخمک متوقف می شود و تا سن بلوغ خاموش می ماند. با شروع بلوغ و تحت تاثیر هورمون ها و مواد مترشحه از مغز، تخمک ها مجددا شروع به تقسیم، رشد و نمو می کنند. اگر اولین قاعدگی تا 16 سالگی رخ ندهد نیاز به بررسی دارد و به آن آمنوره یا قطع قاعدگی می گویند. این تاخیر اغلب با اختلالات ژنتیکی یا مادرزادی همراه است. اگر در دختران تا سن 14 سالگی تکامل پستانی روی ندهد باید همزمان ارزیابی برای آمنوره نیز انجام بگیرد.

خونریزی های قاعدگی

هورمون های مترشحه از تخمدان اثر مستقیم بر روی لایه داخلی جدار رحم دارند. با ترشح استروژن و پروژسترون لایه داخلی رحم ضخیم می شود. با کاهش پروژسترون و افت هورمون لوتئینه کننده (محرک جسم زرد) جدار داخلی رحم همراه با مویرگ ها ریزش می کند که به شکل خونریزی قاعدگی ظاهر می شود. به طور متوسط در هر ماه حدود 35 میلی لیتر خون با قاعدگی از دست می رود. اگر این مقدار به بیش از 80 میلی لیتر در ماه برسد غیر طبیعی است و عوارضی مانند کم خونی ایجاد می شود. در این گونه موارد بررسی های بیشتر توسط متخصصین و پیگیری های منظم توصیه می شود. در موارد ی که خونریزی قاعدگی شدید یا نامنظم باشد لخته خون دیده می شود که نیاز به بررسی پزشک دارد. در خونریزی های قاعدگی توجه به فاصله چرخه ها و طول دوره آن اهمیت فراوانی دارد.