تراتواسپرمی (Teratozoospermia) به وضعیتی گفته می‌شود که درصد بالایی از اسپرم‌های یک مرد دارای شکل غیرطبیعی (مورفولوژی غیرطبیعی) باشند. این مشکل می‌تواند باعث کاهش
قدرت باروری شود، زیرا اسپرم‌های غیرطبیعی معمولاً نمی‌توانند به تخمک برسند یا آن را بارور کنند.
۱. تأثیر تراتواسپرمی بر باروری
✅ اسپرم‌های سالم باید سر، میانه و دم طبیعی داشته باشند تا بتوانند به درستی حرکت کنند و تخمک را بارور نمایند.
✅ در تراتواسپرمی، ممکن است اسپرم‌ها دارای سر خیلی بزرگ، خیلی کوچک، دو سر، دو دم یا دم پیچ‌خورده باشند.
✅ این مشکل باعث می‌شود اسپرم‌ها نتوانند در
مایع منی به درستی حرکت کنند یا نتوانند به تخمک نفوذ کنند.
۲. علل تراتواسپرمی
۲.۱ علل فیزیولوژیکی و ژنتیکی
• نقص‌های
ژنتیکی که تولید اسپرم را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
•
واریکوسل (وریدهای واریسی بیضه) که باعث افزایش دمای بیضه و آسیب به اسپرم می‌شود.
۲.۲ عوامل محیطی و سبک زندگی
• مصرف
سیگار، الکل و مواد مخدر (به‌ویژه ماری‌جوانا و استروئیدها).
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و فلزات سنگین (مانند سرب و جیوه).
• استرس مزمن و کمبود خواب که روی کیفیت اسپرم تأثیر منفی دارد.
• چاقی و تغذیه نامناسب که باعث کاهش کیفیت اسپرم می‌شود.
۲.۳ عفونت‌ها و بیماری‌ها
• دیابت و بیماری‌های مزمن که تولید اسپرم را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
۳. تشخیص تراتواسپرمی
✅ آزمایش مایع منی (Semen Analysis): برای بررسی تعداد، حرکت و شکل اسپرم‌ها.
✅ در این آزمایش، بر اساس معیارهای سازمان جهانی بهداشت (WHO)، اگر کمتر از ۴٪ از اسپرم‌ها شکل طبیعی داشته باشند، فرد مبتلا به تراتواسپرمی محسوب می‌شود.
۴. درمان تراتواسپرمی و بهبود باروری
۴.۱ تغییر سبک زندگی و بهبود تغذیه
✅ ترک سیگار، الکل و مواد مخدر
✅ ورزش منظم برای بهبود عملکرد هورمونی
✅ مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها (مانند میوه‌ها، سبزیجات، آجیل و ماهی)
✅ کاهش استرس و داشتن خواب کافی
۴.۲ درمان دارویی
• هورمون‌درمانی: در صورت وجود اختلالات هورمونی.
• مکمل‌های تقویت‌کننده اسپرم: شامل ویتامین C، ویتامین E، زینک، فولیک اسید و ال-کارنیتین.
۴.۳ روش‌های کمک‌باروری (ART)
اگر تراتواسپرمی شدید باشد و درمان‌های طبیعی مؤثر نباشند، روش‌های زیر توصیه می‌شود:
✅ لقاح خارج رحمی (
IVF): ترکیب تخمک و اسپرم در آزمایشگاه و انتقال جنین به رحم.
✅ تزریق مستقیم اسپرم به تخمک (
ICSI): انتخاب بهترین اسپرم موجود و تزریق آن به داخل تخمک.
۵. آیا مردان مبتلا به تراتواسپرمی می‌توانند پدر شوند؟
بله! بسیاری از مردان مبتلا به تراتواسپرمی با تغییر سبک زندگی، درمان دارویی یا روش‌های کمک‌باروری، قادر به بچه‌دار شدن هستند. میزان موفقیت بستگی به شدت مشکل و روش درمانی انتخابی دارد.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.