تخمک‌گذاری به موقع به معنی بارداری موفق است. این حداقل جمله‌ای است که از همه می‌شنوید! اما تخمک‌گذاری یعنی چه؟ و چرا برای بارداری مهم است؟ علائم تخمک گذاری چیست؟
تخمک‌گذاری یک فرایند ماهانه است که طی آن تخمدان‌‌ها تخمک آزاد می‌کنند. پس از این، تخمک سفری را به سمت لوله‌های فالوپ آغاز می‌کند و ممکن است توسط اسپرم‌ها بارور شود یا نشود. اینکه پس از این فرایند چه اتفاقی می‌افتد، کاملا به این نکته بستگی دارد که تخمک به وسیله اسپرم، بارور می‌شود یا خیر.
اگر اسپرم، تخمک را بارور کند، به سمت رحم حرکت کرده و در دیواره آن لانه‌گزینی می‌کند که درنتیجه منجر به بارداری می‌شود. اگر اسپرم تخمک را بارور نکرد، تخمک از بدن دفع شده، دیواره رحم فرو می‌ریزد و در حقیقت پریود می‌شوید.
اگر می‌خواهید باردار شوید و یا اینکه از بارداری ناخواسته جلوگیری کنید، دانستن زمان تخمک‌گذاری بسیار کمک می‌کند.
تخمک‌گذاری چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
زمان این فرایند در همه زنان همانند یکدیگر نیست، چرا که سیکل‌های قاعدگی در خانم‌ها متفاوت است. اما در هر صورت، تخمک‌گذاری در اواسط سیکل قاعدگی رخ می‌دهد.
بنابراین در یک سیکل 28 روزه، تخمک‌گذاری تقریبا در اطراف روز چهاردهم اتفاق می‌افتد. پیشبینی دقیق این زمان تقریبا غیر ممکن است اما معمولا 4 روز قبل یا بعد از نیمه سیکل قاعدگی رخ می‌دهد. این زمان تقریبا یک هفنه طول می‌کشد و اگر قصد بارداری دارید حتما باید به این هفته توجه زیادی داشته باشید.
علائم تخمک گذاری
مهم‌ترین علائمی که در تشخیص عبارتند از:
* تغییر ترشحات رحمی
* قوی شدن حس بویایی
* حساسیت و درد سینه‌ها
* دردهای لگنی و شکمی
* لکه‌بینی و ترشحات سبک
* تغییر میل جنسی
* تغییرات رحمی
علائم و نشانه‌ها
* تغییر ترشحات رحمی
برای شروع این فرایند، بدن ترشحات بیشتری را آزاد می‌کند. این ترشحات به گونه‌ای است که می‌توانید تغییرات آن را حس کنید.
این ترشحات شفاف هستند و قوام کمتری دارند. پس از تخمک‌گذاری بدن ترشحات کمتری را آزاد می‌کند، که معمولا کدر می‌شود و قوام بیشتری پیدا می‌کند.
* تقویت حس بویایی
اگر قبل از قاعدگی هرگونه تغییری در حس بویایی را تجربه کردید، می‌تواند نشانه‌ای از این فرایند باشد.
* حساسیت و درد سینه‌ها
تغییرات هورمونی قبل و هنگام تخمک‌گذاری می‌تواند به درد سینه‌ها و حساسیت نوک سینه‌ها منجر شود.
* دردهای لگنی و شکمی
اگر درد خفیفی را در قسمت زیر شکمی داشتید، می‌تواند نشانه‌ای از تخمک‌گذاری باشد. توجه داشته باشید که این دلدرد را همزمان در دو طرف حس نخواهید کرد. همچنین همیشه فقط در یک طرف، این درد نخواهید داشت و در دوره‌های مختلف ناحیه آن تغییر خواهد کرد.
این درد را ممکن است برای چند دقیقه یا حتی چند ساعت، تجربه کنید. همچنین ممکن است مقداری لکه بینی یا وجود ترشحات را به طور تکی یا همزمان، در زمان تخمک‌گذاری تجربه کنید. پزشکان معتقدند که در دردهایی که با قرص‌های ضد التهاب بهبود می‌یابند، جای نگرانی نیست اما اگر این دردها شدید بودند و پس از فرایند درمان نیز بهبود نیافتند، باید به متخصص زنان مراجعه کنید.
* ترشحات و لکه بینی سبک
اگرچه این مورد خیلی شایع نیست، اما ممکن است در این زمان مقداری ترشحات قهوه‌ای یا لکه‌بینی داشته باشید. این لکه بینی‌ها به این دلیل رخ می‌دهند که فولیکول‌های اطراف تخمک، به اندازه کافی بزرگ شده و در نهایت پاره می‌شوند که در نهایت این اتفاق موجب خونریزی می‌شود.
تا زمانیکه لکه بینی ادامه دار نباشد، جایی برای نگرانی نیست. اگر این خونریزی سبک ادامه داشت؛ مشکوک به عفونت هستید و حتما باید تحت چکاپ قرار بگیرید.
* تفییرات میل جنسی
در زمان تخمک‌گذاری، میل جنسی افزایش پیدا می‌کند. اما این عامل، به شرایط بیرونی نیز کاملا بستگی دارد. شرایطی مانند استرس و حس مسئولیت شدید می‌تواند بر میل جنسی تاثیر بگذارند.
* تغییرات رحمی
هنگامیکه در حال تخمک‌گذاری هستید، برخی از تغییرات فیزیکی را نیز تجربه می‌کنید. به عنوان مثال رحم مقداری بالا می‌رود. تغییرات رحم و ترشحات آن راهنمای دقیقی است که آیا تخمک‌گذاری آغاز شده است یا خیر. اما برای تشخیص این تغییرات، به مقداری تمرین و تجربه نیاز دارید.
متوجه شدن سایر تغییرات ممکن است مقداری مشکل به نظر برسد اما تشخیص ترشحات واژن از همگی ساده تر به نظر می‌رسد. یک راه دیگر این است که از انگشت خود استفاده کنید. تغییرات رحم را به راحتی قبل و هنگام تخمک گذاری به راحتی حس خواهید کرد.
قبل از این زمان، رحم نرم‌تر می‌شود و در زمان تخمک‌گذاری بلند، خیس، نرم و بازتر می‌شود. اما بعد از زمان تخمک‌گذاری، رحم سفت‌تر م‌شود.
چگونه زمان تخمک گذاری را حساب کنیم؟
سیکل قاعدگی را با چند روش می‌توانید دنبال کنید. در ادامه به راه‌های تشخیص زمان تخمک‌گذاری بعد از پریود اشاره می‌کنیم.
* دنبال کردن دمای پایه بدن (BBT)
یکی از روش‌هایی که می‌توانید زمان تخمک گذاری بعد از پریود را تشخیص دهید، دنبال کردن دمای پایه بدن است. در نیمه اول سیکل قاعدگی، دمای بدن ثابت می‌ماند اما زمانیکه به تخمک‌گذاری نزدیک می‌شوید، مقداری کاهش دما و سپس افزایش دما را پس از آن، تجربه خواهید کرد.
* نمودار سیکل قاعدگی
یکی از راه‌های دیگری که می‌توانید زمان تخمک گذاری بعد از پریود را تشخیص دهید، کشیدن نمودار سیکل قاعدگی برای چند سیکل پشت سر هم است. با ثبت روزهایی که پریود شروع و به پایان می‌رسد، می‌توانید طول سیکل قاعدگیتان را به دست آورید. (که در اکثر بانوان میانگین آن 28 روز است.) اگر طبق زمان پیشبینیتان، هر ماه پریود می‌شوید، پس تخمک‌گذاری نیز به همان روال اتفاق می‌افتد، یعنی 2 هفته قبل از فرو ریختن دیواره رحم یا همان پریودی، این فرایند رخ می‌دهد.
* استفاده از کیت
کیت با اندازه‌گیری سطح هورمون‌های موجود در ادرار می‌تواند تشخیص دهد که آیا زمان تخمک‌گذاری فرا رسیده است یا خیر.
* اختلالات تخمک گذاری
داشتن برخی از اختلالات، شرایط را برای رخ دادن تخمک‌گذاری و در نتیجه باردار شدن سخت می‌کند. در ادامه به معرفی برخی از این اختلالات می‌پردازیم.
* سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک شرایطی است که در آن بدن زنان سطوح بالایی از هورمون اندروژن را تولید می‌کند. این هورمون یک هورمون مردانه است. به دلیل بالا بودن سطح اندروژن، بدن دچار عدم تعادل هورمونی می‌شود، که سبب تاخیر در تخمک‌گذاری و در بعضی شرایط، توقف کامل آن می‌شود.
زنانی که سندروم تخمدان پلی کیستیک دارند، با عدم تعادل انسولین نیز مواجه می‌شوند، چرا که هورمون انسولین در بدنشان از خود مقاومت نشان می‌دهد که این مشکل یکی از علائم رایج سندروم تخمدان پلی‌کیستیک است.
* مشکلات هیپوتالاموس
این یک مشکل رایج است و در بانوانی که درصد چربی کمی در بدنشان دارند رخ می‌دهد که در نهایت سبب کم خونی هیپوتالامیک می‌شود. کاهش ذخائر چربی بدن می‌تواند به دلیل اختلالات تغذیه‌ای یا فعالیت ورزشی سنگین باشد که در ورزشکاران حرفه‌ای رخ می دهد.
این اختلال به دلیل نارسایی تخمدان قبل از 40 سالگی، به دلیل کمبود تخمک در تخمدان رخ می‌دهد. کمبود تخمک با عدم توانایی تولید استروژن همراه است. بنابراین اگر برای چند ماه متوالی چند پریود را جا انداخته‌اید، حتما باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید و چکاپ دهید.
* هایپرپرولاکتینمی یا پرولاکتین بیش از حد
به طور معمول، سطح هورمون پرولاکتین در زمان بارداری و شیر دهی بالاتر است. این سطح بالا از هورمون پرولاکتین، می‌تواند به دلیل کاهش هورمون استروژن در سیکل قاعدگی اختلال ایجاد کند و منجر به ناباروری شود. هایپرپرولاکتینمی به دلایل مختلفی مانند کم‌کاری غده تیروئید و قاعدگی نامنظم، می‌تواند رخ دهد و در نهایت می‌تواند موجب تاخیر در تخمک گذاری و تبع آن تاخیر در قاعدگی شود.