مایع آمنیوتیک چیست؟
مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرامنیوس، Oligohydramnios) کیسه‌ای‌ست که اطراف جنین در حال رشدتان را احاطه کرده است و نقش‌های مهمی را ایفا می‌کند:
-
جنین در حال رشد را از ضربه حفظ می‌کند (برای مثال اگر شما تکان ناگهانی بخورید)
-
از فشردگی و به‌هم چسبیدن جفت جلوگیری می‌کند؛ فشردگی جفت می‌تواند اکسیژن رسانی به جنین را مختل کند.
-
دمای محل زندگی جنین را حفظ کرده و ثابت نگه می‌دارد.
-
از جنین در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کند.
-
به جنین اجازه می‌دهد به اطراف حرکت کند، بنابراین عضلات و استخوان‌های جنین به‌طور مناسب رشد می‌کنند.
-
به توسعه و رشد دستگاه گوارش و دستگاه تنفس جنین کمک می‌کند، زیرا جنین این مایع را می‌بلعد و سپس آن را دفع می‌کند و همچنین به‌وسیله دم و بازدم آن را به ریه‌ها وارد و خارج می‌کند.
مایع آمنیوتیک (Amniotic) از کجا می‌آید؟
در طول 14 هفته ابتدای بارداری، مایع از سیستم گردش خون شما وارد کیسه آمنیوتیک می‌شود. در اوایل سه ماهه دوم، جنین شما شروع به بلعیدن مایع می‌کند، آن را از کلیه‌هایش عبور می‌دهد و سپس آن را به صورت ادرار دفع می‌کند. سپس او دوباره مایع را می‌بلعد و هر چند ساعت یک‌بار کل حجم مایع آمنیوتیک را بازیافت می‌کند (بله! این یعنی بیشتر این مایع در نهایت ادرار جنین شماست!)
بنابراین جنین شما نقش مهمی را در به اندازه نگه داشتن مایع داخل کیسه آمنیوتیک برعهده دارد. با این حال گاهی اوقات این سیستم به‌هم می‌ریزد و موجب بیشتر یا کمتر شدن مایع (از حد معمول) در کیسه می‌شود، که هر دو حالت می‌توانند مشکلاتی را ایجاد کنند.
باید چه میزان مایع آمنیوتیک داشته باشم؟
در شرایط طبیعی، میزان مایع آمنیوتیک شما در اوایل سه ماهه سوم افزایش می‌یابد. در هفته‌های 34 تا 36 که اوج میزان مایع است، شما ممکن است در حدود 1 لیتر مایع درون کیسه آمنیوتیک داشته باشید. پس از این زمان میزان مایع به تدریج کاهش می‌یابد تا زمانی که زایمان انجام شود.
وقتی در هر زمان از بارداری‌تان میزان مایع آمنیوتیک کم باشد گفته می‌شود که دچار اولیگوهیدرامنیوس شده‌اید (اگر مقدار مایع آمنیوتیک بیشتر باشد هیدرامنیوس یا پلی هیدرامنیوس نامیده می‌شود. بر اساس آمار منتشر شده، به‌طور معمول 4 درصد از زنان باردار در سه ماهه سوم بارداری‌شان مایع آمنیوتیک کمتر از اندازه دارند.
از میان زنانی که 2 هفته از موعد زایمان‌شان گذشته است و هنوز باردارند 12% دچار کمبود مایع آمنیوتیک هستند.
چگونه متوجه شوم که سطح مایع آمنیوتیک من پایین آمده است؟
در صورتی که ترشح مایع داشته باشید، شکم‌تان نسبت به سن بارداری‌تان کوچک باشد یا احساس کنید جنین‌تان به اندازه کافی حرکت نمی‌کند، ممکن است متخصص زنان به کم شدن مایع آمنیوتیک‌تان شک کند. همچنین متخصص زنان در صورتی که شما پیش از این جنینی با رشد محدود داشته‌اید ممکن است شما را تحت نظر بگیرد. اگر فشار خون مزمن، پره اکلامپسی، دیابت بارداری یا لوپوس دارید یا از موعد زایمان‌تان گذشته است، باز هم شاید پزشک‌تان به این موضوع توجه بیشتری بکند. اگر او نسبت به کم بودن مایع آمنیوتیک مشکوک شود، احتمال دارد سونوگرافی را تجویز نماید.
متخصص زنان بزرگترین بخش مایع آمنیوتیک در 4 بخش مختلف از رحم‌تان را اندازه می‌گیرد و آنها را با هم جمع می‌کند تا متوجه شود در شاخص مایع آمنیوتیک (AFI) در چه سطحی رتبه بندی می‌شوید. اندازه نرمال برای سه ماهه سوم بین 5 تا 25 سانتیمتر است. اگر اندازه کل از 5 سانتیمتر کمتر باشد مایع آمنیوتیک کم به حساب می‌آید.