کم کاری و پرکاری تیروئید در حاملگی

تیروئید در بارداری

 
یکی از مهم‌ترین غدد بدن، غده تیروئید است. غده تیرویید در ناحیه جلوی گردن و بالای جناق قرار دارد. هورمون های مترشحه از غده تیروئید نقش مهمی در تنظیم سوخت و ساز بدن و رشد و تکامل جسمی و عصبی دارند. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های تیروئید، کم‌کاری و پرکاری تیروئید است که در زنان بیشتر از مردان دیده می شود.مهم ترین هورمون هایی که از تیروئید ترشح می شود T3، T4 و  TSH می باشد.غده ی تیروئید، برای ساختن هورمون ها نیاز به ید دارد.کمبود ید عامل مهمی در ایجاد کم کاری تیروئید و گواتر (بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید ) می باشد.

غده تیروئید در بارداری:

 در طول دوران بارداری یکسری تغییرات بر روی تمامی ارگان های بدن زن باردار ایجاد می شود. غده تیروئید در بارداری کمی بزرگ می شود و هم چنین تولید هورمون های تیروئیدی هم افزایش می یابد بزرگی غیر طبیعی غده تیروئید ربطی به بارداری ندارد و باید بررسی شود. در بارداری مقدار ید در بدن کاهش می یابد بنابراین نیاز به افزایش ید از راه مواد غذایی وجود دارد .
در طی سه ماه اول بارداری، جنین کاملأ وابسته به هورمونهای تیروئید مادر است که از جفت عبور نموده و به جنین می‌رسند. پس از پایان سه ماه اول بارداری غده تیروئید جنین فعالیت خود را شروع نموده و هورمون تیروئید تولید می‌کند. از این زمان تا پایان بارداری جنین برای تولید هورمون تیروئید نیاز به ید دارد که باید از طریق مادر به او برسد.

مقدار مورد نیاز ید در بارداری

به صورت روتین ید در بارداری تجویز نمی شود .نیاز به ید در بارداری 220 میکروگرم می باشد که با استفاده از نمک ید دار و غذاهای حاوی ید این مقدار برای خانم باردار تامین می شود. مگراین که خانم باردار در مناطقی باشند که کمبود شدید ید وجود داشته باشد.

پرکاری تیروئید (هیپر تیروئیدی) در بارداری

تشخیص پر کاری تیروئید در بارداری از روی علائم مشکل است .چون علائم ش (مثل  کم آوردن نفس , تپش قلب , عدم تحمل گرما و..) بطور شایع در حاملگی طبیعی هم دیده می شود. در صورت مشاهده افزایش ضربان قلب بالای 100 در هر دقیقه و کاهش وزن در دوران بارداری حتماً باید آزمایش تیروئید انجام شود.

اثر پر کاری تیروئید بر بارداری و جنین

پرکاری تیروئید لزوماً منجر به ناباروری در زنان نمی شود. اما اگر زنی با پرکاری تیروئید باردار شود و درمان نکند ، احتمال سقط جنین، عقب ماندگی ذهنی، زایمان زودرس، اختلالات مادرزادی و فشار خون در دوران بارداری در او افزایش پیدا می کند..

درمان پر کاری تیروئید در بارداری

برای درمان افراد غیر باردار که پرکاری تیروئید دارند، می‌توان از جراحی و یا ید رادیواکتیو استفاده کرد اما این درمان در حاملگی ممنوع بوده و کسی که چنین درمانی گرفته تا ۶ ماه نمی تواند باردار شود. برای درمان زنان باردار لازم است از داروهای خوراکی استفاده شود تا هورمون‌های تیروئید در حد نرمال نگه‌داشته شود.

پروپیل تیوراسیل بهترین دارو در سه ماه اول بارداری در زنان مبتلا به پرکاری تیروئید است . بعد از سه ماه اول داروی "متی مازول"  استفاده می شود.

داروی پرکاری تیروئید در شیردهی

داروهای توصیه شده برای درمان پرکاری تیروئید در صورت استفاده با نظر پزشک و در دوزهای مشخص اصولا عارضه ای ندارد و بهتر است که دوز استفاده شده دارو بعد از هر بار شیر دهی مصرف شود .تحقیقات تا کنون عارضه ای از مصرف دارو های ضد تیروئید در دوران شیر دهی نشان نداده است .

کم کاری تیروئید (هیپو تیروئیدی) در بارداری

کم کاری تیروئید هنگامی ایجاد می‌شود که غده تیروئید نتواند به اندازه نیاز بدن، هورمون تولید کند.
علائم دیده شده در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید شامل :خستگی ، خواب آلودگی ، فراموشکاری ، مشکلات یادگیری، ناخن و موی خشک و شکننده ، پوست خشک و خارش دار ، صورت پف آلود و ورم پلک ها ، کاهش ضربان قلب ، افزایش وزن ، ، افسردگی ، بزرگ شدن غده تیروئید یا گواتر ، گرفته شدن صدا ، ضعف و درد عضلانی ، بی‌حس شدن دستها ، حساسیت زیاد به سرما ، یبوست و.. می باشد.

اصولا کم کاری تیروئید شدید در بارداری دیده نمی شود .دلیل احتمالی این مسئله  این است که افراد مبتلا به  کم کاری تیروئید شدید  اختلال تخمک گذاری دارند و نابارور هستند .

اثر کم کاری تیروئید بر بارداری و جنین

کم کاری تیروئید در بارداری (اگر درمان نشود)  باعث بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید و اختلال در رشد مغز و دستگاه عصبی در جنین می شود.
 

درمان کم کاری تیرویید در بارداری 

به دلیل اینکه در کم کاری تیروئید، هورمون تیروئید به مقدار کم در خون ترشح می شود اصولا  برای درمان آن از قرص‌های حاوی هورمون تیروئید استفاده می‌کنند. لووتیروکسین که به صورت قرص می باشد داروی انتخابی برای درمان این بیماری هست که در بارداری هم استفاده می شود . اکثر افراد پس از یک یا دوهفته مصرف دارو شروع به بهبود می‌کنند. معمولا دوز این دارو در دوران بارداری کمی بیش از حالت عادی می باشد، زیرا نیاز به این هورمون در طی این دوران افزایش می یابد.در طول درمان باید در فواصل 6-4 هفته هورمون های تیروئید اندازه گیری شود . تا میزان هورمون تیروئید در خون مشخص شود و با توجه به آن دوز دارویی که باید مصرف شود مشخص کنند .

مصرف لووتیروکسین در دوران شیردهی

مصرف این دارو در دوران شیردهی ممنوع نمی باشد و هیچ تاثیری بر نوزاد  ندارد. بنابراین مادری که دچار کم کاری تیروئید یا همان هیپوتیروئیدیسم است نباید  در دوران شیر دهی به صورت خودسرانه قرص لووتیروکسین را قطع کند .البته توصیه می شود که  مادران مبتلا به کم کاری تیروئید حتما تحت نظر یک متخصص  باشند تا در صورت نیاز دوز دارو را کم یا زیاد کنند.

توصیه به خانم های که قصد بارداری دارند

اگر شما هر گونه مشکلی در رابطه با غده تیروئید دارید و یا علائمی دارید که احتمال بیماری های  تیروئید برای شما  وجود دارد بهتر است قبل از باردار شدن حتما  به پزشک متخصص غدد مراجعه کنید تا بررسی های لازم و آزمایشات  را برای شما انجام دهند و در صورت مشکل درمان را شروع کنید و بعد از اطمینان از اینکه بیماری شما کاملا تحت کنترل هست اقدام به بارداری کنید