اغلب زنان شیرده دارای قطع شدگی قاعدگی هستند که به عنوان آمنوره شیردهی شناخته می شود. در طی قطع شدن عادت ماهانه به علت شیردهی، پتانسیل تخمک گذاری کاهش یافته و متعاقبا شانس لقاح در این دوره در حدود ۵/۰-۲٪ کم می شود، اگرچه هنوز هم خطر بارداری وجود دارد.
بسیاری از زنان از این موضوع نگران هستند که هنگام شیردهی نمی توانند از سایر روش های جلوگیری از بارداری استفاده کنند. با این حال، استفاده از پیشگیری کننده های بارداری از شیردهی مادر جلوگیری نمی کند.
انتخاب روش ایمن جلوگیری از بارداری در دوران شیردهی
اگر چه بیشتر روش های پیشگیری از بارداری امن هستند و نوزاد را در معرض خطر قرار نمی دهند، برخی از پیشگیری کننده ها می توانند اثر منفی بر تولید شیر بگذارد و در نتیجه نباید توسط مادر شیرده استفاده شوند. این مواد شامل تمام محصولات حاوی استروژن مثل قرص های ضدبارداری، حلقه واژینال (NuvaRing) و نوارهای ترانس درمال (Climara) می باشند. ما هیچ راهی برای پیش بینی نتایج شیردهی همراه با مصرف محصولات حاوی استروژن برای کنترل بارداری نداریم. برخی از مادران ممکن است نتایج خوبی بگیرند و سایرین ممکن است که به طور کامل توقف تولید شیر داشته باشند. بنابراین، اگر مواد ضد بارداری حاوی استروژن انتخاب شد، توصیه می شود که زنان از کمترین دوز مناسب استروژن استفاده کنند و بر تولید شیر نظارت داشته باشند. مادرانی که با میزان تولید شیر مشکل دارند و کسانی که به یک کودک بزرگتر (یک ساله یا بیشتر) نیز شیر می دهند، باید به طور ویژه ای محتاط باشند.
قرص های پروژسترونی ، ارجح هستند زیرا که کمتر موجب کاهش تولید شیر می شوند. با این حال، برخی از زنان به داروهای پروژسترونی حساس هستند و در نتیجه توصیه می شود که آن ها از قرص های اولیه پروژسترون بجای تزریق پروژسترون با دوز بالا (مانند دپو پروورا) استفاده کنند. این تزریق ۳ ماه طول می کشد و وقتی که یکبار استفاده شد، نمی تواند که دوباره اجرا شود. اگر یک مادر شیرده، با تولید شیر پس از استفاده از قرص های پروژسترونی مشکلی نداشته باشد، پس او می تواند تزریق را هم انجام دهد.
روش های جلوگیری از بارداری شامل دیافراگم، کاندوم (مردانه و زنانه)، اسپرم کش ها و کلاهک های دهانه رحم هستند. این روش های پیشگیری از بارداری هیچ تاثیری بر تولید شیر ندارند و بنابراین می تواند بدون هیچ گونه نگرانی استفاده شوند. با این حال، اثر بخشی آنها پایین تر از گزینه های دیگر است.
دستگاه های داخل رحمی (IUD) باید با احتیاط استفاده شوند. IUD می تواند هورمونی یا غیر هورمونی مانند نوع حاوی مس باشند. نوع هورمونی حاوی پروژسترون است. دوز پروژسترون در IUD پایین است، با این حال تاثیر سطح خونی آن در شیردهی به خوبی بررسی نشده است. مشخص شده است که IUD حاوی پروژسترون مانند میرنا، موجب کاهش تولید شیر در برخی از زنان می شوند.
ترکیبات شیر مادر: در دوزهای بالاتر از حد طبیعی، این نوع قرص می تواند بر ترکیبات شیر مادر تاثیر بگذارد. نشان داده شده است که در این دوزهای بالا، کاهش پروتئین، نیتروژن و لاکتوز شیراتفاق می افتد ولی در دوزهای منظم، به نظر نمی رسد که محتمل باشد.
روش های ضد بارداری پروژسترونی
هنگامی که وسیله ضد بارداری هورمونی برای مادران شیرده مورد نیاز و توجه باشد، وسایل ضد بارداری پروژسترونی بهترین انتخاب می باشد.
ترکیبات ضد بارداری پروژسترونی در چند شکل مختلف موجود می باشد:
• قرص پروژسترونی (POP) که به اسم”مینی قرص” نیز نامیده می شود
• تزریق ضد بارداری (Depo-Provera)
• IUD آزاد کننده پروژسترون (Mirena, Skyla)
• ایمپلنت ضد بارداری (Implanon ,Nexplanon)
برای بسیاری از مادران، روش پروژسترونی برای جلوگیری از بارداری اگر در هفته ۶-۸ پس از زایمان آغاز شده باشد و اگر در دوزهای نرمال داده شود؛ هنگام شیر دهی مشکلی ایجاد نمی کند. با این حال، گزارش های بسیاری وجود دارد (شایع اما با این حال قابل توجه نبوده) که برخی از زنان دارای مشکلاتی با این قرص ها هستند، بنابراین اگر شما این روش را انتخاب کرده اید، هنوز هم نیازمند توجه به برخی از احتیاط ها هستید.
اگر شما علاقه مند به یکی از روش های طولانی مدت پروژسترونی برای کنترل بارداری هستید (تزریق دپو-پروورا حداقل ۱۲ هفته طول می کشد، اما اثرات آن ممکن است تا یک سال دیده شود و اثر IUD آزاد کننده پروژسترون و ایمپلنت ۳تا ۵ سال طول می کشد)، توصیه می شود قبل از تصمیم گیری در فرم بلند مدت کنترل بارداری، برای یک ماه یا بیشتر قرص پروژسترونی (مینی قرص) را آزمایش کنید. اگر شما متوجه شدید که از جمله زنانی هستید که از مصرف قرص ضد بارداری پروژسترونی نتیجه ای نگرفتند، به سادگی می توانید مصرف قرص را قطع کرده و به جای اینکه درگیر تولید شیر کم باشید، به تدریج تزریق را کم کرده و ایمپلنت یا IUD را خارج کنید.
توجه داشته باشید که IUD آزاد کننده پروژسترون، هورمون را به طور مستقیم در پوشش داخلی رحم انتقال می دهد، که منجر به افزایش اندک در سطح پروژسترون جریان خون (بسیار کمتر از قرص فقط پروژسترون است) می شود و در نتیجه، عوارض جانبی بسیار کمتری از پروژسترون ناشی از تزریق و یا مینی قرص دارد.
ترکیبات شیر مادر: در دوزهای بالاتر از حد طبیعی، این نوع قرص می تواند بر ترکیبات شیر مادر تاثیر بگذارد. نشان داده شده است که در این دوزهای بالا، کاهش پروتئین، نیتروژن و لاکتوز شیراتفاق می افتد ولی در دوزهای منظم، به نظر نمی رسد که محتمل باشد.