دهانه رحم محلی مابین رحم و واژن است که در پایین‌ترین نقطه رحم و در بالاترین نقطه واژن قرار گرفته است. زخم دهانه رحم یا دیسپلازی دهانه رحم به رشد غیر طبیعی سلول در سطح دهانه رحم یا سرویکس گفته می شود.
یکی از مشکلاتی که در بین خانم ها زیاد شده، زخم دهانه رحم است. خانم ها با شنیدن این واژه به وحشت می افتند، اما باید بدانید در زخم دهانه رحم، مخاط صورتی رنگ داخل دهانه رحم به بافت مخملی و قرمز تغییر پیدا می کند و در واقع از زخمی که شما فکر میکنید، خبری نیست.
زخم دهانه رحم
زخم دهانه رحم، زمانی اتفاق می افتد که سلول های نرم (سلول های غدد لنفاوی) در داخل کانال دهانه رحم به سطح بیرونی رحم رشد می کنند. یعنی این زخم در واقع بافت مخملی و قرمز رنگ رحم است که تنها به بیرون کشیده شده است و خارج از رحم به طور معمول دارای سلول های سخت (سلول های اپیتلیال) است. جایی که دو نوع سلول ها با یکدیگر می رسند، منطقه تحول نامیده می شود. دهانه رحم جایی که رحم به مهبل (واژن) متصل می شود. این وضعیت گاهی اوقات به عنوان زخم دهانه رحم شناخته می شود.
دلایل ایجاد زخم دهانه رحم چیست؟
- رابطه جنسی
- مواد شیمیایی از قبیل دئودرانتها و دوش واژینال
- عفونت‌های طولانی مدت رحم
- عفونت مکرر
- سطح بالای هورمون‌های زنانه
- استفاده از تامپون
- زگیل تناسلی (hpv)
- استفاده طولانی مدت از آی یو دی
- مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری حاوی استروژن در خانم‌های جوان
- سرطان دهانه رحم
نشانه های زخم دهانه رحم چیست؟
برای برخی از زنان این علائم شدید هستند. ترشحات مزمن می شود و درد با لذت جنسی مواجه می شود. زخم دهانه رحم شایع ترین علت خونریزی در طول ماه های آخر بارداری است.- دلیل این علائم این است که سلول های غدد لنفاوی نسبت به سلول های اپیتلیال ظریف تر هستند. آنها مخاط بیشتری تولید می کنند و به راحتی خونریزی می کنند.
اگر علائم خفیفی داشتید فکر نکنید زخم دهانه رحم دارید اما بهتر است آزمایشات را انجام دهید.
اگر بین پریودی ها خونریزی، ترشحات غیرطبیعی یا درد در طول یا بعد از رابطه جنسی دارید به پزشک مراجعه کنید. زخم دهانه رحم جدی نیست، اما این علائم و نشانه ها می تواند به خاطر بیماری دیگری باشد که باید درمان شود.
در بیشتر مواقع زخم دهانه رحم هیچ نشانه ایی ندارد و در ملاقات با پزشک متوجه آن خواهید شد. احتمالا علائم عبارتند از:
- ترشحات مخاطی روشن
- لکه بینی بین پریودی ها
- بی نظمی قاعدگی
- درد و خونریزی در طی یا بعد از رابطه جنسی
- عفونت مکرر
عوارض زخم دهانه رحم چیست؟
خانم‌هایی که باردار هستند، در صورت عفونی شدن زخم، ممکن است زایمان زودرس پیش رو داشته باشند
برخی مواقع این زخم‌ها حالت پیش سرطانی دارند که البته احتمال آن خیلی کم است
چگونه زخم دهانه رحم تشخیص داده می شود؟
زخم دهانه رحم توسط آزمایش پاپ اسمیر تشخیص داده می شود. این وضعیت در حین آزمون لگنی قابل مشاهده است، زیرا دهانه رحم شما به رنگ قرمز ظاهر می شود. گرچه هیچ ارتباطی بین آنها وجود ندارد اما سرطان اولیه دهانه رحم بسیار شبیه به زخم دهانه رحم است. آزمایش پاپ می تواند به جلوگیری از سرطان دهانه رحم کمک کند.
- اگر علائمی ندارید و نتایج آزمایش پاپ شما طبیعی هستند، احتمالا نیازی به آزمایش بیشتر ندارید.
- اگر علائم شما شدید است، مانند درد در هنگام رابطه جنسی یا ترشحات سنگین، از پزشک بخواهید آزمایشاتی برای تشخیص وضعیت انجام دهد.
- گام بعدی روشی به نام کولپوسکوپی است که در مطب دکتر انجام می شود. این روش شامل نورپردازی و یک ابزار بزرگنمایی ویژه برای درک دقیق تر بر روی دهانه رحم است.در طی همین روش، یک نمونه بافت کوچک را می توان برای آزمایش سلول های سرطانی (بیوپسی) جمع آوری کرد.
درمان زخم دهانه رحم
پزشکان برای درمان زخم دهانه رحم از روشهایی مانند لیزر و فریز زخم دهانه رحم استفاده می کنند.
بافتی که در اثر این عارضه در داخل دهانه رحم به بیرون گسترش پیدا می‌کند، "اکتروپیون" نام دارد. پزشکان با استفاده از روشهای درمان زخم دهانه رحم که در بالا به آن اشاره شد، اقدام به از بین بردن این بافت می‌کنند تا بافت "اسکواموس" که بافت طبیعی خود دهانه رحم است، ایجاد شود.
اگر زخم دهانه رحم، باعث افزایش ترشحات واژن شود یا هنگام روابط زناشویی باعث خونریزی شود، باید مورد بررسی بیشتر و (کولپوسکوپی) قرار گیرد.
مقایسه روشهای درمانی درمان زخم دهانه رحم با استفاده لیزر و کرایوتراپی
همانطور که در بالا ذکر شد زخم دهانه رحم را می توان با روش های متعددی مانند فریز و لیزر درمان نمود که در این میان اثر لیزر نسبت به سایر روش ها سریعتر و مطمئن تر است. در یک مطالعه که به صورت تصادفی بین اثر فریز کردن (کرایوتراپی) و لیزرها انجام شده، نتایج جالب توجهی به دست آمده است که شامل بررسی از نظر اثر اولیه، تعداد دفعات درمان و میزان عود و عوارض بعد از درمان بوده است.
پاک سازی اولیه با لیزرها بسیار بیشتر از فریز بوده است.
اتمال تعداد دفعات تکرار در موارد لیزرها بسیار کمتر از موارد کرایوتراپی جهت درمان زخم دهانه رحم می باشد.
میزان عود در لیزرها نیز کمتر از کرایوتراپی می باشد.
مزیت استفاده از لیزر در درمان زخم دهانه رحم
در یک جلسه زخم دهانه را می توان درمان کرد.
نیاز به تکرار درمانی نیست.
حداقل آسیب بافتی را دارد.
سرپایی و با حداقل درد و تحریک محل نسبت به روش های دیگر می باشد.