آزمایش آمنیوسنتز چیست؟

آمنیوسنتز آزمایشی است که در آن مایع آمنیوتیک که جنین را احاطه کرده است، مورد بررسی قرار می گیرد. مایع آمنیوتیک حاوی سلول و سایر موادی است که برای سلامتی جنین اهمیت دارند.

آمنیوسنتز از طریق یک سوزن که از شکم وارد رحم می شود، انجام می شود. تقریبا ۳۰ میلی لیتر از مایع آمنیوتیک برداشته می شود.

آمنیوسنتز معمولا بین هفته های ۱۵ تا ۲۰ بارداری برای بررسی اطلاعات ژنتیکی انجام می شود. همچنین می تواند دیر تر هم انجام شود.

آزمایش آمنیوسنتز برای تشخیص ناهنجاری های زمان تولد انجام می شود.

آمنیوسنتز اغلب در حدود هفته ۱۶ ام برای بررسی نقایص هنگام تولد انجام می شود. همچنین این روش قادر به تعیین جنسیت جنین نیز می باشد.

مایع آمنیوتیک حاوی سلول هایی است که این سلول ها از نظر تعداد و سایز کروموزوم ها ( کاریوتایپ ) مورد بررسی قرار می گیرند تا اگر مشکلی وجود دارد، مشخص شود.

این آزمایش معمولا سریع انجام می شود اما آمنیوسنتز نمی تواند بسیاری از مشکلات هنگام تولد را تشخیص دهد مثل شکاف لب،شکاف کام و انواع ناتوانی ذهنی.

آمنیوسنتز در اواخر بارداری

اگر شما در خطر زایمان زودرس هستید، آمنیوسنتز ممکن است در سه ماهه سوم بارداری برای بررسی رشد ریه های جنین استفاده شود. رشد جنین شما باعث تولید ماده ای در مایع آمنیوتیک می شود که می توان آن را اندازه گیری کرد. میزان این ماده میزان رشد ریه های جنین را نشان می دهد و این که در زایمان زودرس، نوزاد می تواند به راحتی تنفس کند یا خیر.

اگر پزشک مشکوک به عفونت باشد، آمنیوسنتز ممکن است در اواخر بارداری هم انجام شود.

علت انجام آمینوسنتز چیست؟

این آزمایش ممکن است در سه ماهه دوم بارداری برای بررسی نقایص هنگام تولد انجام شود.

این آزمایش به دلایل زیر ممکن است انجام شود:

سن. هر چه سن شما بالاتر باشد، شانس بیشتری برای تولد نوزاد با نقایص مادر زادی دارید. بسیاری از پزشکان سن بالای ۳۵ سال را پر خطر می دانند.
شما می خواهید از سلامت جنین خود باخبر شوید. این روش ممکن است در مورد ادامه بارداری و یا مراقبت از یک کودک بیمار به شما کمک کند تا تصمیم گیری کنید.
ممکن است شما و یا پدر بچه حامل ژنی باشد که باعث بیماری شود. مثل آنمی سلول داسی شکل و یا سیستیک فیبروزیس
شما و یا پدر بچه سابقه خانوادگی بیماری ژنتیکی و یانقص هنگام تولد داشته باشید.
آزمایشات غربالگری شانس شما را برای داشتن کودکی با ناهنجاری های مادرزادی زیاد و یا متوسط نشان می دهد.
آمنیوسنتز جنسیت جنین را تعیین می کند. این مسئله که شما و یا پدر جنین ناقل بیماری هستید، اهمیت زیادی دارد ( وابسته به جنس ) مثل هموفیلی و یا دیستروفی عضلانی دوشن که بیشتر در آقایان رخ می دهد.
آمنیوسنتز ممکن است در سه ماهه سوم بارداری به دلایل زیر انجام شود:
بررسی بالغ شدن ریه های جنین. شما ممکن است نیاز به زایمان زودرس به دلیل مشکلات بارداری داشته باشید.
بررسی عفونت مایع آمنیوتیک

آمادگی لازم برای انجام این آزمایش چیست؟

شما باید در مورد اینکه مثانه خود را خالی کنید یا خیر سوال کنید.

با پزشک خود در مورد نگرانی که در مورد آزمایش دارید صحبت کنید٬ احتمال خطر آن ٬نحوه انجام آزمایش یا نتایج احتمالی آزمایش. این کار به شما کمک می کند که اهمیت این آزمایش را متوجه شوید٬ (پر کردن فرم اطلاعات پزشکی).

آمنیوسنتز چگونه انجام می شود؟

آمنیوسنتز معمولا در مطب پزشک و یا بیمارستان انجام می شود. معمولا لازم نیست شب در بیمارستان بستری شوید، مگر اینکه در حین انجام آزمایش مشکلی ایجاد شود.

شما باید به پشت دراز بکشید و عضلات شکم خود را شل کنید. ناحیه شکم با صابون مخصوص تمیز می شود.

پزشک وضعیت جنین و جفت را بوسیله سونوگرافی بررسی می کند. سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی، تصویری از رحم، جنین و جفت بر روی مانیتور ایجاد می کند.

ضربان قلب جنبن شما هنگام انجام سونوگرافی قابل شنیدن است.

پزشک با استفاده از تصویر سونوگرافی با یک سوزن ظریف از راه شکم وارد رحم می شود، بدون اینکه به رحم و یا جفت آسیبی وارد شود. اگر جنین به سمت سوزن حرکت کرد، پزشک سوزن را خارج می کند و یک بار دیگر این کار را انجام می دهد.

حدود ۳۰ میلی لیتر مایع آمنیوتیک جمع آوری می شود و محل نمونه گیری بانداژ می شود.

انجام این آزمایش حدود ۱۵ دقیقه طول می کشد. سوزنی که وارد شکم می شود، حدود ۱ تا ۲ دقیقه زمان می برد. ضربان قلب جنین و فشار خون، نبض و تنفس شما بررسی می شود، قبل از انجام آزمایش، حین و بعد از انجام آن.

بیمار هنگام آزمایش چه احساسی دارد؟

وقتی سوزن وارد شکم می شود، ممکن است به مدت چند ثانیه احساس سوزش کنید. همچنین وقتی سوزن وارد رحم می شود نیز کمی احساس سوزش می کنید.

وقتی مایع آمنیوتیک خارج می شود ممکن است شما کمی احساس فشار در شکم داشته باشید. در هنگام انجام آزمایش باید به آرامی نفس بکشید و عضلات شکم خود را شل کنید.

خطرات آمنیوسنتز

آمنیوسنتز معمولا بی خطر است. از هر ۴۰۰ نفر ۱ نفر ممکن است دچار سقط جنین شود. در بعضی از مطالعات این عدد کمی بیشتر است مثلا ۲ یا ۴ نفر از ۴۰۰ نفر.

همچنین خطر خونریزی فراوان، عفونت مایع آمنیوتیک و یا نشت مایع آمنیوتیک نیز وجود دارد.

در موارد نادری جنین ممکن است در طول آزمایش با سوزن برخورد کند. پزشک شما باید سوزن را در منطقه بی خطر فرو ببرد. بیشتر جنین ها به صورت شناور و دور از سوزن قرار می گیرند.

شانس بسیار کمی در این آزمایش وجود دارد که خون شما با خون جنین مخلوط شود.

با این حال اگر شما Rh منفی هستید، باید واکسن ایمنوگلوبولین Rh ( مثل روگام ) برای جلوگیری از حساسیت Rh دریافت کنید که می تواند به جنین در صورتی که Rh مثبت باشد آسیب برساند.

بعد از انجام آزمایش

بعد از انجام آزمایش شما ممکن است دل درد خفیف داشته باشید. شما نباید تا چند ساعت بعد از انجام آزمایش فعالیت شدید داشته باشید. همچنین نباید رابطه جنسی داشته باشید و یا از تامپون استفاده کنید. در روز بعد از آزمایش می توانید فعالیت های طبیعی خود را انجام دهید، مگر اینکه پزشک شما را منع کرده باشد.

اگر مشکلات زیر را داشتید به پزشک خود اطلاع دهید:

درد متوسط و یا شدید شکم
افزایش تب
سر گیجه داشتن
خونریزی از واژن و یا محل نمونه گیری
افزایش قرمزی و تورم محل نمونه گیری

نتایج آمنیوسنتز

آمنیوسنتز آزمایشی است که بر روی مایع آمنیوتیک برای بررسی وضعیت جنین انجام می شود.

مایع آمنیوتیک طبیعی شفاف و زرد کم رنگ و فاقد باکتری بیماری زا است. سلول های موجود در آن برای تشخیص مشکل مورد بررسی قرار می گیرند:

سلول های جنین از نطر تعداد و تنطیم قطعات سلولی ( کروموزوم ) بیماری های ژنتیکی را نشان می دهد. به طور معمول ۴۶ کروموزوم در هر سلول وجود دارد (۲۳ جفت). کروموزوم ها همچنین جنسیت جنین شما را مشخص می کنند.
میزان بعضی از مواد در مایع آمنیوتیک ممکن است اندازه گیری شود و نتایج آن بسیاری از مشکلات ژنتیکی و مغزی را مشخص می کند.

چه عواملی بر روی نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد؟

عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید و اینکه نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:

اگر مقداری از خون جنین در مایع آمنیوتیک باشد. باعث افزایش اشتباه در میزان ماده آلفا فیتو پروتیئن (ALP) و استیل کولین استراز ( AChE) می شود. ( این آزمایشات برای بررسی کانال عصبی جنین هستند)
اگر مایع آمنیوتیک در معرض نور باشد، باعث کاهش کاذب میزان بیلی روبین می شود.
اگر خون و یا مکونیوم در مایع آمنیوتیک باشد، باعث ایجاد تداخل در آزمایشات مربوط به بررسی بلوغ ریه های جنین می شود.

بررسی ها و تفکرات

نتیجه طبیعی در این آزمایش ضمانتی برای داشتن جنینی سالم نیست.
آمنیوسنتز می تواند به شما کمک کند که اگر جنین شما مشکل جدی دارد، به بارداری خاتمه دهید.
در موارد نادری آمنیوسنتز ممکن است قبل از هفته ۱۵ بارداری انجام شود. در این موارد چون خطر بیشتری برای جنین وجود دارد با پزشک خود در این مورد صحبت کنید.
اگر میزان مایع آمنیوتیک کم باشد و یا جفت در مقابل جنین قرار گرفته باشد، آمنیوسنتز قابل انجام نیست.
CVS ( نمونه برداری از پرزهای کوریونی) آزمایش دیگری است که بسیاری از مشکلات جنین را تشخیص می دهد. CVS را می توان زودتر از آمنیوسنتز هم انجام داد و نتیجه آن نیز زودتر آماده می شود.
در آمنیوسنتز شانس کمی برای خونریزی که باعث مخلوط شدن خون مادر و جنین می شود، وجود دارد. با این حال اگر شما Rh منفی هستید، باید واکسن ایمنوگلوبولین Rh ( مثل روگام ) برای جلوگیری از حساسیت Rh دریافت کنید که می تواند به جنین در صورتی که Rh مثبت باشد، آسیب برساند.
مایع آمنیوتیک سلول هایی دارد که توسط جنین در حال رشد تولید می شود. این سلول ها از نظر تعداد و اندازه کروموزوم ها ( کاریوتایپ) برای تشخیص مشکل بررسی می شوند.
اگر نتیجه آزمایش شما غیر طبیعی بود، شما باید از مشاور ژنتیک در مورد ادامه بارداری کمک بگیرید.