آمپول سیکلوفم (Cyclofem)
آمپول سیکلوفم (Cyclofem) یا دپوفم ترکیبی از استروژن و پروژسترون (25 میلی گرم دپو مدروکسی پروژسترون استات و 5 میلی گرم استرادیول سیپیونات) می باشد که به طور ماهانه تزریق می گردد.
نحوه مصرف آمپول سیکلوفم یا دپوفم یک ماهه :
برای شروع مصرف آمپول های ترکیبی فردی که این روش را برای جلوگیری از بارداری انتخاب نموده است باید توسط پزشک متخصص زنان ازنظر احتمال وجود موارد منع مصرف مطلق و نسبی مصرف آمپول بررسی شود.همچنین در این ویزیت معاینه پستان و بررسی فرد از نظر زردی انجام می گیرد. اندازه گیری فشار خون ، قد و وزن در اولین ویزیت ضروری است. داوطلب استفاده از این روش 3 ماه فرصت دارد تا آزمایش خون از نظر بررسی تری گلیسرید و پاپ اسمیر را انجام دهد. در برخی افراد آزمایشات تکمیلی هم مورد نیاز است.
اولین نوبت تزریق در شروع استفاده از این روش در یکی از ۵ روز اوّل قاعدگی و نوبت های بعدی ۳۰ روز پس از نوبت قبلی انجام شود. البته در مواقع اضطرار می توان 3 روز زودتر یا 3 روز دیرتر از موعد مقرر تزریق را انجام داد. تزریق به صورت عضلانی و در قسمت بالای بازو یا عضله باسن تزریق می شود. محل تزریق نباید ماساژ داده شود.
فرد استفاده کننده از این روش باید پس از سه ماه از شروع استفاده و سپس هر6 ماه یکبار تا دوسال برای انجام معاینات لازم به مرکز ارائه خدمت مراجعه نماید. در صورت نداشتن مشکل مراجعه سالیانه برای ادامه استفاده از این روش برای جلوگیری از بارداری ناخواسته کفایت می کند.
آزمایش ها و معاینه های لازم جهت تزریق آمپول جلوگیری از بارداری:
مراجعه اول :
1.معاینه مراجعه کننده از نظر زردی،
2.اندازه گیری فشارخون،
3.اندازه گیری قد و وزن برای BMI (نمایه توده بدنی،
4.معاینه پستان،
5.آزمایش پاپ اسمیر (6-4 هفته پس از زایمان ومطابق دستورالعمل کشوری،
6.بررسی مشکلات انعقادی وچربی های خون (درصورت سابقه ترومبوز و یا بیماری های قلبی در بستگان درجه یک زیر 50 سال)،
7. اگر تری گلیسرید متقاضی در آغاز استفاده از آمپول های ترکیبی بیش از 250 میلی گرم در 100 میلی لیتر باشد، به فاصله 4-2 هفته پس از تزریق آمپول ترکیبی آزمایش مجدد انجام خواهد شد. درصورت افزایش تری گلیسرید در طی این مدت به بیش از 500 میلی گرم در 100 میلی لیتر، ادامه استفاده از آمپول های ترکیبی به دلیل احتمال ابتلای به پانکراتیت قطع می شود.
مراجعه های بعدی:
اولین بررسی پس از 3 ماه وسپس هر6 ماه یکبار تا دوسال، و از آن پس در صورت نبودن هرگونه مشکل هرساله و به شرح زیر انجام می شود:
1.اندازه گیری فشارخون،
2.اندازه گیری وزن،
3.پیگیری بروز علائم هشدار و عارضه ها ودرصورت لزوم بررسی آن ها،
4.بررسی دقیق تر خانم های با بیماری مزمنی که اثر آمپول روی آن بیماری ها مشخص نیست (بیماری هایی که درموارد منع مصرف آمپول اشاره ای به آن نشده است.
-اگر هر کدام از مشکلات یاد شده وجود داشته باشد، باید به متخصص زنان ارجاع شود.
بررسی سالانه قند، چربی و لیپو پروتئین برای خانم های زیر در مراجعه های پیگیری انجام می شود:
-خانم های 35 ساله و بالاتر.
-خانم های باسابقه بیماری قلبی، یا فشار خون بالا.
-دیابتی ها.
-خانم های باسابقه دیابت حاملگی.
-خانم های چاق
-در هر مراجعه برای تزریق بعدی، باید در خصوص رضایت از روش، شکایت ها، هشدارها و یا عوارض مصرف با دقت پرسش شود.
مزایای آمپول یک ماهه (سیکلوفم یا دپوفم :
1- اثر بخشی بالا (در سال اوّل استفاده از هر 1000 زوجی که از این روش را استفاده می کنند998زوج قطعا باردار نمی شوند.
2- مصرف آن آسان است ودر صورت تصمیم به قطع مصرف نیاز به اقدام خاصی وجود ندارد و در اغلب موارد تخمک گذاری و احتمال بارداری 2 تا 3 ماه پس از آخرین تزریق به حالت عادی بر می گردد.
3- بر روی میل جنسی بی تأثیر است.
4- از آنجا که این روش نیاز به مصرف روزانه ندارد؛ لذا برای خانم هایی که احتمال فراموشی در مصرف به موقع را می دهند یا خانم هایی که کوچ نشین هستند و یا مواردی مثل عقب ماندگان ذهنی و ... مناسب است.
5- اثر بخشی این روش در صورت ابتلا به اسهال و استفراغ (در مقایسه با قرص های ترکیبی) کم نمی شود و قابل استفاده همزمان با مصرف آنتی بیوتیک ها (بجز ریفامپین و گریزوفولین) می باشد.
6- تزریق آمپول های ترکیبی پیشگیری از بارداری سبب کاهش خونریزی قاعدگی می گردد بنابراین از احتمال کم خونی به دنبال قاعدگی های شدید می کاهد.
7- مصرف کنندگان آمپول های ترکیبی پیشگیری از بارداری امکان مواجه کمتری با عوارض افزایش وزن و خونریزی نامنظم در مقایسه با استفاده کنندگان قرص های ترکیبی پیشگیری از بارداری دارند.
8- خانم هایی که سابقه حاملگی خارج از رحم دارند می توانند از این روش استفاده نمایند. ضمنا آمپول های ترکیبی پیشگیری از بارداری بر سیستم انعقادی تاثیر کمی دارند.
لازم به ذکر است :
-این روش از بیماری های منتقله از راه تماس جنسی و ایدز جلوگیری نمی کند.
ممنوعیت استفاده از آمپول یک ماهه سیکلوفم یا دپوفم
1. زنان باردار یا مشکوک به بارداری
2. زنانی که کمتر از 3 هفته قبل زایمان کرده اند در صورتی که شیر نمی دهند "در صورت شیردهی بهتر است تا شش ماه از این روش استفاده نکنند."
3. خانم ها با خونریزی رحمی بدون علت مشخص
4. شک به سرطان پستان ،ابتلا و یا سابقه آن-سرطان رحم
5. خانم سیگاری 35 ساله و بالاتر
6. زنان با بیماری فعال یا مزمن کبدی
7. برخی از بیماری های قلبی؛ عروقی با تشخیص پزشک
8. سکته مغزی و بیماری های عروقی مغزی
9. دیابت در شرایط خاص
10. فشار خون بالاتر از 100/160 میلی متر جیوه
11. برخی از سردردهای شدید با تشخیص پزشک
12. افزایش چربی های خون
13. یک ماه قبل ازهر عمل جراحی تا پایان دوران بی حرکتی
عوارض احتمالی آمپول سیکلوفم یا دپوفم
عوارض جدی به دنبال مصرف آمپول های پیشگیری از بارداری نادر است ،ولی باید مصرف کننده این روش با آنها آشنا باشد.
-سردرد های خفیف که در صورت بروز می توان با استفاده از مسکن های معمولی مانند آسپرین ، ایبوپروفن و یا استامینوفن آن را بر طرف نمود.
-افزایش وزن خفیف به علّت جمع شدن مایعات در بدن به دلیل اثر هورمون پروژسترون و افزایش اشتها و به دنبال آن افزایش مصرف مواد غذایی است که با انجام ورزش منظم و رعایت رژیم غذایی برطرف خواهد شد.
-حساسیت پستانها که معمولا با رعایت توصیه های بهداشتی مانند استفاده از پستان بند های محکم و استفاده از کمپرس سرد یا گرم و مصرف مسکن معمولی مانند آسپرین ، ایبوپروفن و یا استامینوفن رفع می گردد.
-در صورت بروز آکنه با تغییر رژیم غذایی مثل کاهش میزان چربی مصرفی خصوصا تنقلات چرب و افزایش مصرف میوه و سبزی تازه و تمیز نگه داشتن پوست برطرف می شود.
-تغییرات خلق و خوی و بروز افسردگی با ادامه مصرف آمپول ها رفع می گردد.اگر بیش از سه ماه این علائم ادامه داشت مراجعه به پزشک ضروری است.
-کم شدن مقدار و تعداد روزهای خونریزی قاعدگی نیز در برخی موارد ممکن است اتفاق بیافتد.
-خونریزی نامنظم شدید یا طولانی رحمی غیر شایع است ومعمولا طی 2 تا 3 ماه اول استفاده از آمپول برطرف می شود. برای رفع کوتاه مدت این مشکل، میتوان از داروی ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده نمود.(مثل ایبوبروفن800 میلی گرمی سه بار در روز بمدت 5 روز با شروع خونریزی شدید)
-درصورت ادامه مشکل یا شروع خونریزی شدید یا طولانی یا شروع شدن خونریزی شدید یا طولانی پس از چند ماه استفاده از این آمپول ها با خونریزی قاعدگی عادی یا قطع قاعدگی، لازم است فرد به متخصص زنان مراجعه نماید.
-قطع قاعدگی بعد از تزریق آمپول های پیشگیری شایع نیست در صورت اتفاق افتادن لازم است به متخصص زنان مراجعه نمایید تا آموزش ، مشاوره و بررسی های لازم صورت پذیرد. البته 80 در صد خانم هایی که با مصرف آمپول های سه ماهه پیشگیری از بارداری دچار قطع قاعدگی می شوند با تغییر روش به آمپول های ترکیبی یک ماهه قاعدگی آنان شروع می گردد.
هشدارها در مورد تزریق آمپول:
در صورت بروز هر یک از علائم زیر باید فورا" به پزشک یا مرکز بهداشتی درمانی مراجعه نمایید:
درد شدید در قسمت بالای شکم، درد قفسه سینه، تنگی نفس و یا سرفه با خلط خونی، سردرد شدید یا ضربانی و یا درد در یک طرف سر، مشکلات چشمی (تاری دید، دو بینی و یا از دست دادن قدرت دید)، تورم یا درد شدید در یک پا و زردی مخاط چشم و پوست
تذکرات هنگام مصرف:
1. تزریق آمپول سیکلوفم یا دپوفم ، باید هر 30 روز انجام شود. اگر متقاضی در فاصله زمانی تا 3 روز زودتر یا 3 روز دیرتر از موعد مقرر مراجعه نماید، می توان ضمن تاکید بر لزوم رعایت زمان تعیین شده، سیکلوفم را تزریق کرد. در کل فاصله بین تزریق ها نباید بیشتر از 33 روز باشد.
2. پیش از کشیدن آمپول به داخل سرنگ، باید آمپول یا ویال را به آرامی تکان داد. درصورت سرد بودن آمپول یا ویال، باید پیش از تزریق آن را با دمای بدن هماهنگ نمود. مالش آمپول یا ویال بین دست ها به این کار کمک می کند.
3. درصورت تاخیر برای تزریق بعدی (بیش از 33 روز)، انجام تزریق با اطمینان پیداکردن از نداشتن تماس جنسی (پس از فاصله 33 روز تا زمان مراجعه) و یا اطمینان از باردار نبودن فرد مقدور خواهد بود. در غیراینصورت باید فرد از نظر حاملگی بررسی و تا تزریق بعدی از یک روش کمکی دیگر استفاده کند.
برگشت باروری پس از قطع روش تزریق آمپول
در اغلب موارد بازگشت تخمک گذاری 3-2 ماه پس از آخرین تزریق رخ می دهد.