درد سینه یا ماستالژی مشکل شایعی بین خانم ها است؛ به طوری که از هر 10 خانم 7 نفر در طول زندگی آن را تجربه می کنند. در واقع در حدود 10 درصد از زنان، درد متوسط تا شدید پستان را لااقل در 5 روز از ماه تجربه می کنند و در برخی موارد، در سرتاسر دوران قاعدگی چنین درد شدیدی وجود دارد.
زنانی که یائسه شده‌اند، ممکن است دچار درد پستان شوند و البته این علایم بیشتر در زنان جوان تر و حوالی یائسگی رخ می دهند. اگر درد پستان شدید باشد، می تواند زندگی فرد و فعالیت روزانه را تحت تاثیر قرار دهد. اینکه درد پستان به تنهایی نشان دهنده سرطان پستان باشد، اتفاق نادری است و تنها در 2 تا 7 درصد از زنان، درد پستان ممکن است نشانه سرطان باشد. اما اگر شما درد غیرقابل توجیهی دارید که زندگی شما را مختل کرده و اگر به هر دلیلی در مورد سرطان پستان نگران هستید، به پزشک مراجعه کنید تا مشکل شما بررسی شود.
درد پستان؛ چرا و به چه علت؟
در بیشتر موارد، تعیین علت دقیق درد پستان امکان پذیر نیست اما علل احتمالی شامل تاثیر این موارد است:
هورمون‌ها:
درد پستان اگر به صورت دوره‌ای باشد و با قاعدگی ارتباط داشته باشد، احتمالا با هورمون‌های جنسی مرتبط است. کاهش یا از بین رفتن این نوع درد با بارداری یا یائسگی نشان می دهد که احتمالا ژدر این مورد نقش دارند. به هر حال مطالعات تاکنون نتوانسته‌اند اختلال هورمونی خاصی را شناسایی کنند که عامل قطعی ایجاد درد دوره‌ای سینه‌ها باشد.
عوامل ساختاری:
مشکلات آناتومیکی و ساختاری در سینه‌ها می تواند موجب ایجاد درد شود که در بیشتر موارد این دردها غیردوره‌ای هستند. اختلالاتی مانند کیست‌ها، ضربه‌ها و آسیب دیدگی‌ها و جراحی‌های قبلی می توانند موجب بروز درد شوند. علت این نوع دردها معمولا خارج از بافت پستان است. مثلا ممکن است علت ایجاد درد، اختلالی دردیواره قفسه سینه، عضلات، مفاصل، قلب و نواحی دیگر باشد که به علت انتشار درد، به این نحو، احساس شود. کشیدگی عضلات پستان و آسیب‌های مفصلی نیز می تواند موجب چنین دردهایی شود.
اختلال در تعادل اسید چرب:
اختلال در تعادل اسیدهای چرب در داخل سلول‌ها ممکن است حساسیت بافت سینه‌ها را به هورمون‌ها افزایش دهد. این نظریه بر این اساس ارایه شد که در مواردی مصرف مکمل‌های حاوی گاما لینولئیک اسید، موجب کاهش درد می شود. این ماده یک نوع اسید چرب است. به نظر می رسد گامالینولئیک اسید موجب تعادل اسیدهای چرب شده و حساسیت بافت پستان به هورمون‌ها را کاهش می دهد.
داروها:
مصرف برخی داروهای هورمونی، داروهای درمان ناباروری و داروهای خوراکی جلوگیری از بارداری ممکن است با درد پستان مرتبط باشند. در اثر درمان با استروژن و پروژسترون، ممکن است بافت سینه، حساس و دردناک شود. ممکن است علت ایجاد درد پستان در خانم‌های یائسه درمان‌های هورمونی باشد. همچنین گزارش‌هایی از درد پستان مرتبط با مصرف داروهای ضدافسردگی مانند داروهایی مثل فلوکستین و سرترالین وجود دارد.
اندازه سینه:
زنانی که سینه بزرگی دارند، ممکن است دردهایی را به صورت غیردوره‌ای تجربه کنند. این نوع درد ممکن است همراه با دردهای گردن، شانه و پشت باشد. مطالعات نشان می دهد که اگر عامل درد سینه، بزرگی آن ها باشد، جراحی برای کاهش اندازه پستان می تواند علایم را تخفیف دهد. البته جراحی سینه، خود می تواند به دردهای بعدی در پستان منجر شود.
درد پستان معمولا به صورت دوره‌ای یا غیردوره‌ای است. هر نوع از این دردها ویژگی‌های مخصوص خود را دارند.
دردهای دوره ای، دردهای غیر دوره ای
ویژگی دردهای دوره‌ای
گاهی برخی مشخصات درد پستان حاکی از دردهای دوره‌ای پستان است که معمولا موارد زیر را در بر می گیرد:
- درد ارتباط واضحی با دوره‌های قاعدگی دارد.
- احساس ناراحتی مبهم، احساس سنگینی یا درد وجود دارد.
- معمولا با تورم یا توده همراه است.
- معمولا درد دو طرفه است و بیشتر در قسمت‌های فوقانی خارجی پستان احساس می شود که به زیر بغل تیر می کشد.
- درد معمولا طی دو هفته نزدیک به شروع قاعدگی شدیدتر می شود و پس از آن تخفیف می یابد.
- معمولا زنانی را که در سنین پیش از یائسگی هستند، در 20 تا 30 سالگی درگیر می کند و همچنین زنانی را که به حوالی یائسگی می رسند، در حوالی چهل سالگی تحت‌تاثیر قرار می دهد.
ویژگی دردهای غیردوره‌ای
دردهای غیردوره‌ای نیز مشخصاتی دارند که شامل موارد زیر است:
- به دوره قاعدگی ارتباطی ندارد.
- درد به صورت فشارنده و سوزشی احساس می شود.
- ممکن است درد پایدار و متناوب باشد.
- معمولا یک طرفه است و ناحیه مشخصی را درگیر می کند و ممکن است به بقیه نقاط پستان انتشار پیدا کند.
- معمولا زنان یائسه را تحت‌تاثیر قرار می دهد و اکثر افراد در 40 تا 50 سالگی قرار دارند.
ارزیابی
ارزیابی درد پستان شامل مراحلی است که شامل موارد زیر است:
معاینه
معاینه کلینیکی توسط پزشک انجام می شود. بافت پستان و غده‌های لنفاوی و نواحی مرتبطی مانند قلب، ریه، قفسه سینه و شکم نیز معاینه می شوند. سابقه بیماری‌ها و مصرف داروها بررسی می شوند و در صورتی که نیاز باشد، بررسی‌های بیشتری نیز ممکن است انجام شوند.
ماموگرافی
اگرتوده، کیست، بافت مشکوک یا غیرطبیعی در بافت پستان یافت شود، ممکن است پزشک به شما ماموگرافی را توصیه کند. ممکن است با معاینه طبیعی نیز پزشک ماموگرافی را توصیه کند چون احتمال دارد بافت غیرطبیعی کوچک باشد و در معاینه مشخص نشود. اگر چه معمولا برای سنین بالای 30 سال این روش توصیه می شود.
سونوگرافی
پزشک با توجه به نتیجه معاینات از بررسی‌های تکمیلی استفاده می کند. سونوگرافی بافت پستان معمولا برای افراد زیر 30 سال استفاده می شود و ممکن است برای ارزیابی درد استفاده شود.
بیوپسی
توده‌های مشکوک یا بافت‌های غیرطبیعی ممکن است نیاز به نمونه برداری داشته باشند. معمولا برای نمونه برداری به میزان کمی از بافت نیاز است که برای تشخیص به پاتولوژی فرستاده می شود.
چه باید کرد؟
برای درمان، باید علت زمینه‌ای ایجاد کننده برطرف شود.
پوشیدن لباس زیر مناسبی که به بافت‌ها فشار وارد نکند و حمایت کافی از بافت پستان ایجاد کند و تغییر روش جلوگیری از بارداری ایده مناسبی است.
استفاده از ضد دردهای موضعی در ناحیه دردناک برای تسکین دردهای غیردوره‌ای کمک کننده است.
اگر در دوران یائسگی هستید و هورمون درمانی برای شما انجام می شود، ممکن است نیاز باشد که هورمون درمانی را متوقف کنید.
در دردهای دوره‌ای شدید ممکن است پزشک با توجه به یافته‌های بالینی و آزمایشگاهی داروهایی مانند دانازول، بروموکریپتین، تاموکسیفن یا سایر داروها را برای شما تجویز کند.
مصرف برخی مکمل‌ها مانند مکمل‌های حاوی گاما لینولئیک اسید و یا مکمل ویتامین E به برخی از افراد کمک می کند.