بیرون‌زدگی رحم عبارت است از افتادن یا نشست کردن رحم از مکان طبیعی خود که باعث می‌شود داخل مهبل برآمده شود.
در واضح‌ترین نوع، از مهبل بیرون می‌زند. ممکن است همراه بیرون‌زدگی، یورتروسل و سیستوسل (برآمدگی رحم و یا مثانه در امتداد جدا قدامی مهبل) و رکتوسل (برآمدگی دیواره مقعد به جدار خلفی مهبل) وجود داشته باشد.
علائم شایع :
-توده در جلو یا پشت مهبل یا توده‌ای که از مهبل بیرون بزند.
-ناراحتی مبهم در ناحیه لگن کمردردی که با بلند شدن بدتر می‌شود.
-بی‌اختیاری استرسی گهگاه (نشت ادرار در هنگام خندیدن، عطسه یا سرفه) اشکال در اجابت مزاج.
-درد در هنگام مقاربت جنسی.
علل بیرون‌زدگی رحم:
زمانی رخ می‌دهد که عضلات و رباط‌های قاعده شکم، معمولاً در اثر زایمان یا سالخوردگی، کاملاً کشیده شوند.
عوامل افزایش‌دهنده خطر :
چاقی، زایمان مکرر، گرچه یک بار بارداری و زایمان به‌روش طبیعی می‌تواند ناحیه را چنان ضعیف کند که سرانجام منجر به بیرون‌زدگی گردد. سن بالا بیماری‌هایی که باعث افزایش فشار داخل شکم می‌شوند مثل تومورها، سرفه مزمن، یبوست مزمن تناسب فیزیکی نامناسب شغل‌های مستلزم بلند کردن اجسام سنگین.
پیشگیری از افتادگی رحم:
-وزن مناسبی را حفظ کنید.
-در طول بارداری و پس از زایمان، تمرینات ورزشی انجام دهید.
-از یک رژیم غذایی طبیعی و کاملاً متعادل استفاده کنید.
-برای حفظ قدرت عضلانی مناسب، در یک برنامه ورزشی منظم شرکت جویید.
-از ابتلا به یبوست پیشگیری کنید. عواقب مورد انتظار همیشه درمان شدید لازم نیست زیرا بیرون‌زدگی خطری برای سلامت به شمار نمی‌رود.
-ورزش می‌تواند غالباً کارکرد عضلات را بهبود بخشد.
-اگر بیرون‌زدگی شدید باشد، می‌تواند با جراحی معالجه شود.
عوارض احتمالی :
-زخم شدن گردن رحم
-افزایش خطر عفونت یا آسیب به اعضای لگن
-انسداد مجرای ادرار
درمان اصول کلی :
آزمون‌های تشخیصی می‌توانند شامل پاپ‌اسمیر، آزمایش ادرار، سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن لگن، بیوپسی آندومترو پیلوگرافی داخل وریدی (که روشی جهت بررسی کلیه‌ها و مجاری ادراری با تزریق ماده حاجب در جریان خون است) باشند. بیشتر آزمون‌ها باید برای رد کردن سایر اختلالات انجام پذیرند.برنامه درمانی به شدت بیرون‌زدگی، سن، فعالیت جنسی، اختلالات لگنی همراه و تمایل برای بارداری در آینده بستگی دارد.علایم خفیف معمولاً با برنامه ورزشی، هورمون‌درمانی و شیاف مهبل در صورت لزوم درمان می‌شوند. سایر موارد ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند. مراقبت از خود (تمرینات ورزشی)، آزمون شناخت، کنترل و تکامل عضلات لگن، اینها مواردی هستند که از آنها برای متوقف کردن ادرار کردن در وسط آن استفاده می‌کنید.
ممکن است شیاف مهبل (دستگاه حلقه‌ای کوچکی که برای کمک به نگه داشتن رحم در یک موقعیت طبیعی در مهبل گذاشته می‌شود) تجویز گردد. جراحی برای برداشتن رحم (گاهی) داروها درمان با استروژن می‌تواند جریان خون بافت‌های مهبل و قدرت بافت‌های حمایت‌کننده را افزایش دهد.
فعالیت محدودیتی وجود ندارد. اگر جراحی لازم باشد، فعالیت‌های طبیعی خود را به تدریج از سر گیرید. رژیم غذایی اگر چاق هستید، وزن خود را کم کنید. برای پیشگیری از یبوست، از یک رژیم غذایی پرفیبر استفاده کنید.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید اگر خود یا عضوی از خانواده‌تان علائم بیرون‌زدگی رحم را داشته باشید، اگر علی‌رغم درمان یا ورزش علایم ظرف ۳ ماه بهبود نیابند یا علایم غیرقابل تحمل شوند و اگر مایل باشند جراحی را مدنظر قرار دهید.