به تأخیر افتادن عادت ماهانه میتواند موضوعی پریشانیآور باشد، به ویژه اگر زنان دارای پریودهای منظم بوده یا نگران بارداری ناخواسته باشند.
به هر جهت، دلایل متعدد دیگری وجود دارند که چرا یک زن ممکن است دچار تأخیر در قاعدگی شود، که این دلایل طیفی از کنترل بارداری تا استرس را شامل میشوند.
استرس
دورههای طولانی استرس میتواند بر چرخۀ قاعدگی در زنان تأثیر بگذارد، و آن را طولانیتر یا کوتاهتر کرده یا حتی سبب قطع عادت ماهانه شود.
اجتناب از موقعیتهای استرس‌زا، ورزش منظم، و خواب کافی میتوانند میزان استرس را کاهش دهند و باعث ایجاد نظم در چرخۀ عادت ماهانه شوند.
اگر زنی دچار استرس مزمن باشد، باید به پزشک یا مشاور مراجعه کند، و آنها میتوانند در یافتن راه‌های مناسب برای مقابله با مشکل موجود به فرد کمک کنند.
پیش‌یائسگی
میانگین سن یائسگی در کل زنان در حدود 52 سالگی است و یائسگی به معنی قطع کامل عادت ماهانه به مدت 12 ماه کامل است.
بسیاری از زنان علایمی را در حدود 10 تا 15 سال پیش از یائسه شدن تجربه میکنند. این وضعیت زیر نام پیش‌یائسگی شناخته می‌شود و نشان دهندۀ آن است که سطح استروژن در حال نوسان است.
سطح نامنظم استروژن میتواند باعث ایجاد دگرگونی در چرخۀ قاعدگی زنان شود، که این موضوع سبب می‌شود تا در دورۀ پیش‌یائسگی بینظمی در چرخۀ عادت ماهانه یا قطع آن شایع باشد. وقتی زنی یک سال کامل را بدون عادت ماهانه پشت سر بگذارد، وی وارد دورۀ یائسگی شده است.
کاهش وزن
کاهش وزن قابل ملاحظه یا ورزش سنگین میتواند سبب بینظمی یا قطع پریود در زنان شود. کمبود وزن داشتن یا پایین بودن نسبت چربی بدن میتواند سطح هورمونهای باروری را تغییر دهد، که این سبب کاهش آنها در سطحی می‌شود که تخمکگذاری و قاعدگی صورت نمیگیرند.
زنی که پس از کاهش وزن زیاد دچار از دست دادن یک مورد پریود یا تعداد بیشتری از آن شده باشد باید به پزشک متخصص مراجعه کند تا به میزان کافی ویتامینها، مواد معدنی و مواد غذایی مورد نیاز بدن خویش دست یابد.
چاقی
درست همانند کمبود وزن که میتواند باعث قطع عادت ماهانه در زنان شود، چاقی نیز قادر است تا بر چرخۀ پریود در زنان تأثیر بگذارد.
چاقی و قطع عادت ماهانه برخی از اوقات پیامی در این مورد هستند که زن دچار یک اختلال پزشکی مثل سندروم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) است، بنابراین مراجعه به متخصص زنان برای انجام تشخیص صحیح الزامی است.
دکتر ممکن است انجام تستهای خون یا سونوگرافی را تجویز کند تا مطمئن شود که اختلالات پزشکی پنهان سبب قطع پریودها شدهاند.
برای برخی زنان، لکهبینی کاملاً شایع است، اما یک زن چگونه میتواند به تفاوت میان این دو پی ببرد؟
کنترل باروری
برخی از انواع کنترل باروری مشخصاً روش‌های هورمونی میتوانند سبب بروز قطع عادت ماهانه در زنان شوند.
به طور معمول کنترل بارداری هورمونی شکلی از استروژن را در ترکیب با پروژسترون برای یک دورۀ زمانی مورد استفاده قرار میدهد، که با چندین روز وقفه در مصرف هورمونها دنبال می‌شود. امتناع از استفاده از این هورمونها محرک پریود می‌شود.
برخی از اوقات، هورمونها جدارۀ رحم را چنان باریک میکنند که دیگر جدار کافی برای ایجاد عادت ماهانه وجود ندارد. این موضوع شامل تمام انواع داروهای پیشگیری از بارداری شامل قرصها، پچ‌ها، تزریقها، ایمپلنتها و حلقهها می‌شود.
در اغلب موارد این موضوع مضر نیست اما در صورت وجود هر گونه نگرانی در مورد روش پیشگیری از بارداری زنان باید با پزشک متخصص زنان مشورت کنند.
اختلالات هورمونی
برخی هورمونها مثل پرولاکتین یا هورمونهای تیروئید میتوانند سبب بروز وقفه در عادت ماهانه شوند.
اگر عدم تعادل هورمونی عامل بروز وقفه یا تأخیر در پریود باشد، این موضوع را با انجام یک تست سادۀ خون میتوان تشخیص داد.
تشخیص علت این عدم تعادل هورمونی نیاز به بررسی پزشکی دارد. برخی عدم تعادلهای هورمونی مشکل شایعی هستند که در اعضاء برخی خانواده ادامه دارند، و نیز ممکن است این عدم تعادل ناشی از موارد بسیار جدیتر باشد.
در بسیاری موارد، استفاده از دارو میتواند باعث بازگشت چرخۀ عادت ماهانه به حالت نرمال شود.
سندرم تخمدان پلیکیستیک
PCOSیکی از شایعترین اختلالات هورمونی در میان زنان در سنین باروری است.
اگرچه علایم در میان زنان متفاوت است، زنان دچار PCOS گرایشی به ابتلاء به میزانهای غیر نرمال هورمونی نشان میدهند، که این میتواند به ایجاد کیستهای کوچک بر روی تخمدان، آکنه، موی صورت و بدن، طاسی با الگوهای مردانه و چاقی منجر گردد.
بینظمی یا حتی وقفه در عادت ماهانه یک مشخصۀ رایج این بیماری است.
زنان مشکوک به ابتلاء به PCOS باید برای ارزیابی وضعیت به متخصص زنان مراجعه کنند. اگر PCOS به طور کامل درمان نشود، وقفه میان پریودها در سالیان باروری زنان میتواند به بروز سرطان اندومتریوز منجر گردد.
بارداری
زنان باید در هنگام بروز وقفه یا تأخیر در عادت ماهانه، موضوع بارداری را از مد نظر دور نکنند، حتی اگر جزء آن گروه از زنان باشند که از روش‌های پیشگیری از بارداری به درستی استفاده میکنند. حتی در صورت استفادۀ صحیح از کنترل بارداری باز امکان حامله شدن برای زنان وجود دارد.
زنان فعال از نظر جنسی در صورت بروز تأخیر در عادت ماهانه باید تست بارداری انجام دهند. به خاطر سپردن این موضوع اهمیت دارد که هیچ روشی در کنترل بارداری به صورت 100% مؤثر نیست.
در صورت منفی بودن تست بارداری و در عین حال عدم آغاز عادت ماهانه، زنان باید به متخصص زنان مراجعه کنند.
چه هنگامی باید به متخصص زنان مراجعه کرد
اگر زنی در مورد قطع پریودهای خود دچار نگرانی است، مفید خواهد بود که زمان بروز پریودهای خویش را ثبت کند، که این شامل زمان آغاز و پایان قاعدگی، و فهرستی از دیگر علایم مرتبط بدان می‌شود.
در صورت در اختیار داشتن چنین یادداشتی، پزشک قادر خواهد بود تا تشخیص دقیق‌تری در مورد علت قطع پریودها داشته باشد. استفاده از یک تقویم عادی در این مورد کارآیی دارد اما در عین حال اپلیکیشنهایی برای تلفنهای همراه هوشمند نیز در دسترس هستند.
مراجعۀ منظم به متخصص زنان و زایمان میتواند به بسیاری از سؤالات مطرح در مورد چرخۀ عادت ماهانه جواب دهد. برخی از اوقات تأخیر در پریود یک اتفاق منفرد است و جای نگرانی ندارد.
به هر حال برخی علایم ممکن است نیازمند توجهات پزشکی باشند که عبارتند از:
• از دست دادن چند عادت ماهانه به صورت مداوم
• مثبت بودن تست بارداری
• داشتن علایم PCOS
• کاهش وزن زیاد یا افزایش وزن زیاد
• احساس استرس بیش از حد