عفونت رحم یکی از شایعترین عفونت‌ها در زنان است. ترشحات و خارش واژن و درد شکم از علائم آن است. بیماری عفونت رحم یا همان التهاب لگن یکی از عفونت‌های شایعی است که سالانه هزاران زن به آن مبتلا می‌شوند. این عفونت به علت شیوع زیاد و عوارض خطرناکی که دارد از مهم‌ترین بیماری‌های زنان محسوب می‌شود.
بیماری التهابی لگن PID - (Pelvic Inflammatory Disease) یا همان عفونت رحم، لوله‌های رحمی و یا تخمدان‌ها، باعث از هم گسیختگی و تخریب بافت‌های نزدیک به هم می‌شود. این بیماری مخفی توسط ویروس‌ها، قارچ‌ها، انگل‌ها و اغلب عفونت‌های باکتریایی به وجود می‌آید که از قسمت‌های تحتانی به رحم و لوله‌های رحمی صعود می‌کند. البته راه‌های دیگری نیز برای انتقال بیماری مانند ابتلا به عفونت پس از زایمان یا بعد از سقط جنین، انتقال بیماری از طریق خون و ... وجود دارد.
عفونت رحم می‌تواند توسط انواع مختلفی از باکتری‌ها بروز کند، اما اغلب موارد کلامیدیا و گنوره عامل آن است که هر کدام علائم متفاوتی دارند.
کلامیدیا
کلامیدیا یکی از مهم‌ترین عفونت‌های منتقل شده در جهان است و یکی از دلایل عفونت لگنی محسوب می‌شود که در زنان زیر ۲۵ سال بیشتر شایع است. نوع خفیف این عفونت می‌تواند ماه‌ها و سال‌ها بدون این که علائمی داشته باشد در بدن زنان و مردان زندگی کند، اما این بدان معنی نیست که عفونت را می‌توان جدی نگرفت، بلکه علائم آن خفیف است، در حالی که عوارض آن خطرناک است. زیرا ۴۰ درصد از زنان با عفونت کلامیدیایی خفیف در نهایت دچار عوارض خطرناکی می‌شوند. اما کلامیدیا علائم واضحی نیز به وجود می‌آورد که شامل درد یا احساس سوزش هنگام دفع ادرار، ترشح فراوان، خونریزی نامرتب و تهوع و استفراغ است.
گنوره
گنوره نیز اغلب در افراد جوان و زیر ۲۵ سال دیده می‌شود، اما احتمال ابتلا در افراد ۳۵ تا ۴۴ ساله نیز افزایش یافته است و علائم آن شامل ترشحات زرد یا سبز رنگ، درد یا سوزش هنگام دفع ادرار، تب، درد ناگهانی قسمت پائین شکم، تهوع و استفراغ، سرگیجه و احساس فشار یا تورم در قسمت پائین شکم است.
علائم عفونت رحم چیست؟
علائمی که باعث می‌گردد تا بیمار به پزشک مراجعه کند شامل: ترشحات، سوزش و خارش واژن، تب بالای 38 درجه، نبض سریع (بالای 100 ضربه در هر دقیقه) دردهای زیر شکم، درد کمر می‌باشد. گاهی اوقات درد و تب بیمار آنقدر زیاد می‌شود که او را با احتمال آپاندیسیت و یا کیست تخمدان بستری می‌کنند، اما در برخی موارد عفونت‌های کلامیدیایی فقط درد مختصر زیر شکم را به وجود می‌آورند که باعث می‌شود مریض نزد پزشک مراجعه نکند. بنابراین عفونت‌های خفیف خطرناک‌تر هستند و اگر درمان نشوند در دراز مدت باعث ایجاد عوارضی مانند چسبندگی‌های رحمی و به دنبال آن نازایی می‌شوند؛ در حالی که اگر علائم عفونت‌های لگنی آشکار باشد و ترشحات عفونی و دردهای بیشتری تولید کند، زنان نیز سریع‌تر به پزشک مراجعه می‌کنند و تحت درمان قرار می‌گیرند.
عوارض عفونت رحم
عفونت رحم یکی از مواردی است که باعث نازایی زنان می‌شود. عفونت‌های لگنی به دلیل ابتلای زنان به سل دستگاه تناسلی باعث چسبندگی رحم و از بین بردن لایه‌های داخلی آن و در نهایت قطع قاعدگی و نازایی می‌شود.
عفونت‌های لگنی می‌تواند عوارض نامطلوبی نیز در دوران حاملگی بر مادر و جنین برجای بگذارد. کلامیدیا عفونت شایعی است که در زنان حامله نیز دیده می‌شود و در صورتی که درمان نشود می‌تواند به بافت‌های دیگر لگن نیز صدمه بزند. اکثر زنان بارداری که به این نوع عفونت دچار هستند علامتی ندارند، اما برخی دیگر دچار علائم سوزش و تکرر ادرار می‌شوند. همچنین عفونت درمان نشده، خطر زایمان زودرس، پارگی زودرس کیسه آمینیون و مرگ جنین را افزایش می‌دهد.
یکی دیگر از پیامدهای ابتلا به کلامیدیا در بارداری، عفونت رحمی بعد از زایمان است که در این صورت زنان دو الی سه هفته پس از زایمان با مشاهده علائمی همچون خونریزی، ترشحات، تب و درد قسمت پائین شکم به پزشک متخصص زنان مراجعه می‌کنند.
همچنین در ۳۰ تا ۵۰ درصد از نوزادانی که از زنان آلوده به دنیا می‌آیند، نوزاد دچار عفونت ریه نیز شده است. عفونت‌های چشمی نیز یکی از علل بسیار شایع نابینایی در نوزادان به دلیل ابتلای مادر به عفونت‌های کلامیدیایی است. در این صورت لازم است نوزادانی که از زنان آلوده به دنیا می‌آیند، بستری شوند و تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار گیرند تا از عفونت چشمی پیشگیری شود و در صورتی که هنگام تولد دچار عفونت چشمی باشند، باید از نظر عفونت کل بدن بررسی شوند تا از دیگر عوارض جلوگیری شود.
عفونت گنوکوکی نیز ممکن است در هر یک از دوره‌های سه ماهه حاملگی تأثیر مخربی داشته باشد. سقط عفونی، زایمان زودرس، پارگی پیش از موعد پرده‌های جنینی و عفونت آن و عفونت پس از زایمان در زنانی که هنگام زایمان به گنوره مبتلا هستند، شیوع بیشتری دارد.
سایر عوارض عفونت رحم عبارتند از:
-
بالا یا پایین رفتن غیرطبیعی درجه حرارت بدن
-
احساس درد هنگام تماس جنسی
-
خطر حاملگی خارج رحمی
-
احساس گیجی و منگی
-
کاهش شدید فشارخون
-
رنگ پریدگی غیرعادی
-
احساس لرز
-
تنگی نفس
-
ضعف
علت بروز عفونت رحم در زنان چیست؟
بارداری: یک سری از عفونت‌های رحمی به دلیل ملتهب و متورم شدن بافت رحم در دوران بارداری رخ می‌دهند.
-
استفاده طولانی مدت از نوارهای بهداشتی در طی قاعدگی
-
عدم رعایت بهداشت در زنان
-
سقط جنین
-
جراحی رحم
-
زایمان طولانی مدت
-
باقی ماندن مقداری از جفت در رحم پس از زایمان
-
انجام زایمان با مداخلات دست و دستگاه
درمان عفونت رحم
درمان عفونت رحم به آسانی و با کمک مصرف آنتی بیوتیک امکان پذیر است. تأخیر در درمان، منجر به عوارض وخیم شده و تشخیص به موقع و درمان ضروری است. چنانچه این مشکل درمان نشود، عفونت می‌تواند پیشرفت کند و باعث اختلالاتی در باروری و سلامتی شود.
عفونت در زنانی که درمان نشده اند، می‌تواند به بافت‌های دیگر لگن گسترش پیدا کند و به لوله‌های رحمی و رحم آسیب برساند که در نهایت منجر به چسبندگی لایه های داخلی رحم و انسداد لوله‌های رحمی می‌شود و در نتیجه انتقال تخمک از لوله‌های رحمی به رحم نمی‌تواند انجام شود و حاملگی به صورت طبیعی رخ نمی‌دهد. در این مواقع احتمال وقوع حاملگی خارج از رحمی نیز افزایش می‌یابد زیرا جنین در خارج از رحم و معمولاً در لوله‌های رحمی رشد می‌کند. یکی از اتفاقات مهم در این موارد پارگی لوله‌ها است که در اثر رشد و بزرگ شدن جنین اتفاق می‌افتد و باعث خونریزی شدید و حتی مرگ مادر می‌شود.
درمان عفونت رحم به وسیله فریز یا کرایوتراپی زخم دهانه رحم: کرایوتراپی یا انجماد برای درمان زخم دهانه رحم و نیز زخم‌های ناشی از دیسپلازی سرویکس وکانسر اینسایتوسرویکس یا CIN گرید ۱ و ۲ بکار می‌رود. درطی فریز، گاز کربنیک از طریق یک وسیله به قسمت بیرونی دهانه رحم وارد شده و انجماد ناشی از گاز باعث انهدام بافت غیر طبیعی می‌شود. فریز به صورت سرپائی در مطب متخصص زنان انجام می‌شود و نسبتا بدون درد است. عوارض فریز شامل ترشح واژینال و یا لکه بینی بمدت ۲ تا ۳ هفته می‌باشد. پس از فریز اجتناب از برقراری رابطه جنسی به مدت ۳ هفته و نیز مصرف پماد واژینال تریپل سولفا و یا ژل واژینال بتادین توصیه می‌شود. کرایوتراپی در زمان بارداری مجاز نیست.
راه‌های پیشگیری از عفونت رحم
-
پس از دفع مدفوع، خود را از جلو به عقب بشویید تا آلودگی ناحیه مقعد را وارد واژن نشود.
-
لباس زیر خود را مرتبا عوض کنید و حتی المقدور از جنس نخی آن استفاده کنید.
-
ناحیه واژن را همیشه خشک و تمیز نگه دارید.
علل عفونت رحم و انواع عفونت رحمی زنان بعد از زایمان
احتمال بروز عفونت رحم در زنانی که زایمان طبیعی انجام داده‌اند، حدود 1 تا 3 درصد است و در زنانی که با عمل سزارین فرزند خود را به دنیا آورده‌اند، حدود 10 تا 30 درصد می‌باشد. یعنی با عمل سزارین خطر ابتلا به این عفونت 10 برابر می‌شود. عفونت رحم بعد از زایمان با علائم زودرس و دیررس بروز می‌کند:
عفونت رحم با علائم زودرس: علائم این نوع عفونت رحمی، طی 2 تا 3 روز پس از زایمان و تولد نوزاد بروز می‌کند و جزو شایعترین نوع عفونت‌های رحمی است.
عفونت رحم با علائم دیررس: علائم این نوع عفونت رحمی، طی 3 یا 5 روز تا شش هفته پس از زایمان بروز می‌یابد. علت آن ممکن است به خاطر باقی ماندن قسمت کوچکی از جفت در داخل رحم باشد.