باردار شدن در بیماران مبتلا به صرع چگونه است؟

صرع و بارداری

صرع یک اختلال سیستم عصبی است. در حالت عادی، اعصاب بدن توسط سیگنال‌های شیمیایی و الکتریکی اطلاعات را منتقل می‌کنند. زنان مبتلا به صرع دچار لرزش عضلات می‌شوند. گاهی صرع بسیار خفیف است و علامتی ندارد. بارداری باعث صرع نمی‌شود. اما یک فرد باردار مبتلا به صرع  ممکن است بیشتر دچار تشنج شود زیراداروهایی که برای درمان صرع مصرف می‌شوند در دوران بارداری به نحو متفاوتی عمل می‌کنند. ممکن است داروها به خوبی جذب نشوند یا به درستی اثر نکنند. همچنین زنانی که در اوایل بارداری دچار تهوع و استفراغ می‌شوند ممکن است قبل از اینکه دارو بر بدن تاثیر گذارد، آن را استفراغ کنند. بیشتر زنان مبتلا به صرع، دوران بارداری طبیعی را طی می کنند و زایمان بی خطری خواهند داشت.لازم است زنان مبتلا به صرع مانند تمام زنان باردار در این دوران مراقبت های جسمی و روانی لازم مانند استراحت کافی، توجه دقیق به تغذیه، دوری از هیجان، عصبانیت و پرهیز از کم خوابی را رعایت کنند. خوشبختانه بیش از ۹۰ درصد زنان مبتلا به صرع ، بارداری موفقی دارد و فرزندان سالمی به دنیا می آورند.

شیوع صرع تقریبا یک مورد در هر 200 بارداری است. به عبارت دیگر، دومین بیماری شایع عصبی در زنان پس از سردرد، تشنج محسوب می‌شود. خطرهای اصلی مرتبط باحاملگی در زنان مبتلا به صرع ،شامل افزایش تعداد تشنجها و خطر بروز ناهنجاریهای جنینی هستند.

به طور کلی تعداد حملات در طول دوران بارداری ۵۰ درصد بدون تغییر، ۲۵تا۳۰ درصد تشدید، و ۱۰ تا ۲۰درصد کاهش می یابد و این چندان نگران کننده نیست زیرا با مشورت پزشک و تنظیم دارو قابل کنترل است.

البته یکی از خطرات دوران بارداری، عوارض مصرف داروهای ضد صرع است زیرا برخی از این داروها اثرات منفی برجنین می گذارند. داروهای کم ضرری برای مادران باردار وجود دارد که برای استفاده از آن ها باید با پزشک متخصص خود مشورت کنند.

افزایش تعداد تشنج در بارداری اغلب با کمتر بودن دوز دارو در ارتباط است و علت این مساله ،کمتر بودن میزان داروهای ضد تشنج از محدوده درمانی،پایینتر بودن آستانه تشنج ویا هر دو است.

باردار شدن در بیماران مبتلا به صرع

قبل از اقدام برای بارداری باید توسط متخصص مغز و اعصاب و متخصص زنان معاینه شده تا در صورت امکان در روند درمانی تغییرات لازم مبذول گردیده و برنامه ریزی های لازم انجام شود. در صورتی که اخیراً تکرر حملات صرع افزایش یافته باشد نیاز است تا برای بارداری کمی صبر کرده تا بیماری تا حدی کنترل شود.

در طول بارداری نیاز است تا به متخصص زنان مراجعه گردد تا وزن، فشار خون و … معاینه گردد. در صورتی که مادر از داروهای صرع استفاده می کند، احتمالاً مکمل ویتامین k برای وی تجویز می گردد تا از خونریزی بعد از زایمان پیشگیری شود.

داروهای صرع را به طور دقیق مصرف نموده و تغییری در دوز مصرفی ایجاد نگردد. تغییر در مصرف داروها می تواند برای جنین خطرناک تر باشد. همچنین برخورداری از یک سبک زندگی و رژیم غذایی سالم مورد مهمی می باشد. در زیر به برخی نکات اشاره می گردد:

• رژیم غذایی سالم شامل میوه ها و سبزیجات
• مصرف ویتامین های دوران بارداری
• خوابیدن به میزان کافی
• پرهیز از سیگار، الکل، داروهای مخدر و کافئین

مصرف فولیک اسید می تواند از بیماری نقص لوله عصبی، اختلالات مغزی و ستون فقرات جنین پیشگیری کند. برخی داروهای صرع در مصرف فولیک اسید توسط بدن اختلال ایجاد می کند و به این دلیل از سه ماه قبل از بارداری مصرف فولیک اسید توصیه می شود.

صرع در هنگام بارداری چه علائمی میتواند داشته باشد؟

علائم صرع در بارداری با علائم صرع در مواقعی که فرد باردار نیست تفاوتی ندارد. فرد مبتلا به صرع بدون هیچ دلیل شناخته شده‌ای، مرتب تشنج می‌کند. علاوه بر تشنج، رایج‌ترین علائم صرع در بارداری عبارتند از:

• سردرد
• تغییر وضعیت روانی و سطح انرژی
• سرگیجه
• غش
• گیجی
• از دست دادن حافظه

برخی از زنان ممکن است علائم پیش در آمد در صرع داشته باشند. علائم پیش در آمد به این معنی است که دقیقا قبل از تشنج، فرد احساس می‌کند که به زودی تشنج می‌کند. علائم صرع ممکن است شبیه علائم دیگر بیماری‌ها باشند. همیشه برای تشخیص صرع به پزشک مراجعه کنید.

صرع در هنگام بارداری چه عوارضی می تواند داشته باشد؟

صرع در بارداری باعث عوارضی می‌شود که عبارتند از:

• کاهش ضربان قلب جنین
• کاهش اکسیژن رسانی به جنین
• آسیب به جنین، جداسازی زودهنگام جفت از رحم (جدایی ناگهانی جفت) یا سقط ناشی از آسیب، مانند آسیب ناشی از زمین خوردن در حین تشنج
• زایمان زودرس
• تولد نوزاد نارس

علاوه بر اثر داروها، با افزایش سن نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به صرع، احتمال تشنج در آنها نیز بیشتر خواهد شد.

صرع در دوران بارداری چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در اکثر زنان مبتلا به صرع، قبل از بارداری وجود صرع تشخیص داده می‌شود. تشخیص صرع بر اساس سوابق پزشکی و معاینه جسمی انجام می‌شود. تنها پس از اینکه زن چند بار تشنج کرد، پزشک می‌تواند وجود صرع را تشخیص دهد. با توجه به دفعات تشنج، پزشک آزمایش‌هایی برای بیمار تجویز می‌کند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش خون، نوار مغز (EEG)، نوار قلب (ECG) و سی تی اسکن یا ام آر آی می‌باشد.

بهترین داروهای ضد صرع در دوران بارداری کدام است؟

در هنگام بارداری داروهای ضدصرع، متابولیسم ویتامین K در کبد را افزایش می‌دهند. کمبود این ویتامین می‌تواند انعقاد خون را به تاخیر انداخته و باعث خونریزی در مغز جنین یا دیگر ارگان‌های او بعد از تولد شود. بنابراین توصیه می‌شود، بانوان باردار مبتلا به صرع در هفته‌های پایانی بارداری مکمل ویتامین K دریافت کنند و نوزاد نیز به محض تولد این ویتامین تزریقی را دریافت کند.

مصرف داروهای ضدصرع مانند اکس کاربازپین (Oxcarbazepine)، توپیرامات (Topiramate)، گاباپنتین (Gabapentin)، لوتیراستام (Levetiracetam) و لاموتریژین (Lamotrigine) در دوران بارداری بی خطر تر هستند و باعث نقص مادرزادی جنین نمی‌شوند.

آیا حملات صرع برای سلامت جنین خطرناک است؟

 این مساله به نوع صرع بستگی دارد. صرع‌های ساده، میوکلونی و متمرکز بدون خطر هستند، اما حملات تونیک-کلونیک و منتشر می‌توانند برای جنین خطرآفرین باشد. زیرا باعث قطع اکسیژن‌رسانی به جنین می‌شوند. در هر حال نباید در دوران بارداری مصرف داروها را قطع کرد زیرا تکرر حملات به‌طور حتم برای جنین خطرناک تر است.

آیا می توان با وجود صرع شیردهی انجام داد؟

متخصصان توصیه می‌کنند که حتی با وجود خطرات احتمالی و تشنج در مادر مبتلا به صرع، حتماً  شیردهی انجام شود. البته تمام داروهای ضد صرع از شیر عبور می‌کنند، اما غلظت آنها ضعیف است و تاثیری بر جنین نخواهد داشت. تنها برخی داروها که میزان غلظت آنها در خون و شیر مادر برابر است می‌توانند ایجاد مشکل کنند. بنابراین باید از همان ابتدا نوزاد زیر نظر گرفته شود و با مشاهده علائمی مثل خواب آلودگی شدید یا مک زدن‌های ضعیف یا شلی و سستی عضلات ، شیردهی قطع شود.