زنان زمانی دچار پلی‌هیدرامنیوس می‌شوند که مقادیر بیش از حد مایع آمنیوتیک جنین را در محیط رحم احاطه می‌کند. این مایع اضافی می‌تواند خطر عوارض در طول بارداری و وضع حمل را تا حدودی افزایش دهد. در نتیجه، پزشکان معمولاً مقادیر مایع را تا زمان آمادگی زنان برای زایمان پایش می‌کنند.
مقدار مایع آمنیوتیک در رحم به شکل پایدار تا حدود 1 لیتر در هفته تا هفته 36 بارداری افزایش پیدا می‌کند. پس از این زمان مقدار مایع مزبور گرایشی به کاهش از خود نشان می‌دهد.
پلی‌هیدرامنیوس چیست؟
پلی‌هیدرامنیوس یا هیدارمنیوس به مقدار بیش از حد مایع آمنیوتیک در اطراف جنین داخل رحم اشاره دارد.
کلیههای جنین مایع آمنیویک را تولید می‌کنند، که این مایع به واسطه ادرار جنین وارد رحم مادر می‌شود.
جنین در مرحله بعد این مایع را می‌بلعد و آن را در حرکات تنفسی خود بازجذب می‌کند. این عمل بلع به ایجاد تعادل در مقدار مایع آمنیوتیک در رحم کمک می‌کند.
این فرآیند محیطی پویا در میان تولید و جذب مایع آمنیوتیک به وجود می‌آورد. وقتی اختلالی باعث آسیب دیدن تعادل مزبور می‌شود، آنگاه امکان ایجاد عوارضی برای مادر باردار و جنین مطرح می‌شود.
نشانه‌ها و علایم پلی‌هیدرامنیوس
زنان دچار پلی‌هیدرامنیوس اغلب هیچ نشانه یا علامتی ندارند. وقتی علایم بروز می‌کنند، می‌توانند شامل مشکلات تنفسی، انقباضات زودرس یا در صورت شدید بودن پلی‌هیدرامنیوس درد شکم باشد.
وقتی رحم به نسبت سن جنین بیش از اندازه بزرگ باشد، این می‌تواند نشان دهنده وجود مقدار بیش از حد مایع آمنیوتیک تلقی شود. زنان در این وضعیت ممکن است بگویند که شکمشان به سرعت دارد بزرگ می‌شود.
علل پلی‌هیدرامنیوس
پلی‌هیدرامنیوس ممکن است به دلایل مختلف، شامل موارد زیر، ایجاد شود:
• بارداری چند قلویی، که در آنها زن دارای دو جنین یا بیشتر در رحم خود است
• دیابت مادران، که پزشکان زیر عنوان دیابت بارداری از آن نام می‌برند.
• با مشکل مواجه بودن جنین برای بلعیدن مایع آمنیوتیک
• تولید مقدار زیاد ادرار توسط جنین
• ناهنجاری‌های مادرزادی مثل وجود انسداد در دستگاه گوارش یا دستگاه ادراری جنین یا توسعه غیر نرمال مغز و طناب نخاعی
• مشکلات آسیب زننده به نقشه ژنتیکی جنین، ریه‌ها یا سیستم عصبی وی
• وجود عفونت در جنین
• آنمی یا کمبود سلولهای قرمز خون در جنین
برخی از اوقات این احتمال هست که پزشکان هیچ علتی برای پلی‌هیدرامنیوس پیدا نکنند. در این موارد پزشکان علت را ایدیوپاتیک (بدون علت مشخص) توصیف می‌کنند.
خطرات و عوارض پلی‌هیدرامنیوس
تحقیقات پلی‌هیدرامنیوس را با افزایش خطر ایجاد برخی عوارض برای مادر و نیز بچه مرتبط دانسته‌اند.
عوارض ممکن برای مادر باردار شامل موارد زیر است:
• وضع حمل طولانی‌تر
• انقباضات زودرس که به وضع حمل پیش از ترم منجر می‌شود
• جدایی زودهنگام جفت از دیواره رحم
• نشت بسیار زودهنگام آب
• مشکلات تنفسی
• شلی بیش از حد و فقدان تون عضلانی رحم پس از وضع حمل
• خونریزی غیر قابل کنترل پس از وضع حمل
عوارض ممکن برای بچه شامل موارد زیر است:
• ناهنجاری‌ها یا بدریختی‌های مادرزادی
• اندازه یا حالت غیر نرمال که به مشکلات بیشتر برای وضع حمل منجر می‌شود
• وضعیت خطرناک بند ناف، که می‌تواند سبب پیچیده شدنش دور جنین شده جریان اکسیژن به جنین را دچار مشکل کند.
• مرگ، که در شدیدترین موارد پلی‌هیدرامنیوس رخ می‌دهد
تشخیص پلی‌هیدرامنیوس
پزشکان پلی‌هیدرامنیوس را پیش از تولد بچه تشخیص می‌دهند. برای رسیدن به تشخیص در این مورد پزشک از سونوگرافی استفاده می‌کند. با استفاده از امواج اولتراسوند، پزشک مقدار مایع آمنیوتیک را در رحم اندازه‌گیری کرده و وجود هر گونه ناهنجاری جنینی را کاوش خواهد کرد.
پزشکان در عین حال می‌توانند مشکلات مادر باردار را که به پلی‌هیدرامنیوس منجر می‌شوند بررسی کنند. تست‌های مورد اشاره شامل موارد زیر است:
• آزمایش خون برای بررسی دیابت بارداری یا عفونت
• انجام آمنیوسنتز که در آن پزشک مقداری از مایع آمنیوتیک را از رحم گرفته و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ژنتیک ارسال می‌کند
درمان پلی‌هیدرامنیوس
برای درمان پلی‌هیدرامنیوس پزشکان سعی می‌کنند تا مقدار مایع آمنیوتیک را در رحم کاهش دهند. این می‌تواند باعث طولانی شدن بارداری و بهبود سلامت زنان شود.
برای کاهش حجم مایع داخل رحم پزشک زنان و زایمان می‌تواند یکی از روش‌های زیر را مورد استفاده قرار دهد:
• آمنیوسنتز کاهشی که آمنیوریداکشن نیز خوانده می‌شود. این اقدامی است که در آن پزشکان مقداری از مایع داخل رحم را خارج می‌کنند. به هر حال، جامعه پزشکی هنوز در مورد مقدار مایعی که باید از رحم خارج شود یا سرعت این تخلیه به اجماع نرسیده است.
• دارودرمانی. این می‌تواند شامل استفاده از مهار کننده‌های پروستاگلاندین سینتتاز یا سولیناک باشد، که نوعی از داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی است.
پلی‌هیدرامنیوس می‌توانند خطر عوارض را افزایش دهند، بنابراین پزشکان وضعیت جنین را به دقت پایش می‌کنند، که شروع آن از هفته 32 بارداری است.
خلاصه
پلی‌هیدرامنیوس اصطلاح پزشکی برای توصیف داشتن مقادیر بیش از حد مایع در رحم است. پلی‌هیدرامنیوس علل متعددی می‌تواند داشته باشد که دیابت بارداری، بارداری چندقلویی، یا ناهنجاری‌های جنین را شامل می‌شود. در برخی موارد پزشکان قادر به شناسایی علت پلی‌هیدرامنیوس نیستند.
زنان دچار پلی‌هیدرامنیوس ممکن است به انقباضات زودرس، وضع حمل طولانی‌تر، مشکلات تنفسی و دیگر مشکلات در طول وضع حمل مبتلاء شوند. این اختلال همچنین می‌تواند سبب عوارضی برای جنین شود که برای نمونه می‌توان به مشکلات آناتومیک، بدحالتی بدن، و در موارد شدید، مرگ بچه اشاره کرد.
درمان با هدف بیرون کشیدن مایع اضافی دور جنین انجام می‌شود. پزشک زنان و زایمان می‌تواند در اقدامی به نام آمنیوریداکشن مایع اضافی مزبور را خارج کند یا می‌تواند برای این وضعیت دارو تجویز نماید. در اکثر موارد پزشکان وضعیت جنین را در جستجوی نشانه‌های عوارض احتمالی به دقت پایش می‌کنند.