ترشح واژن به شکل منظم نشانه سلامت سیستم تولید مثل زنان است. ترشح نرمال واژن شامل ترکیبی از مخاط دهانه رحم، مایع واژن، سلول‌های مرده و باکتری‌ها است.
زنان ممکن است در طول برانگیختگی جنسی یا تخمک‌گذاری با افزایش ترشحات واژن مواجه شوند. به هر حال ترشح بیش از حد واژن که با بوی بد یا ظاهر نامعمول همراه باشد می‌تواند نشانه یک مشکل زیربنایی تلقی شود.
برانگیختگی
برانگیختگی جنسی محرک چند پاسخ فیزیکی در بدن می‌شود. برانگیختگی جریان خون را در ناحیه تناسلی افزایش میدهد. در نتیجه رگ‌های خونی بزرگ می‌شود که این باعث رانده شدن مایع به سطح دیواره واژن می‌گردد.
مایع برانگیختگی جنسی شفاف و آبکی با بافتی لغزنده است. این مایع به لیز شدن واژن در طول رابطه جنسی کمک می‌کند.
دیگر نشانه‌های برانگیختگی جنسی در زنان عبارتند از:
• افزایش ضربان قلب و تعداد تنفس
• برافروختگی صورت، گردن، و قفسه سینه
• ورم پستان
• نعوظ نوک پستان
تخمک‌گذاری
مایع سرویکال یک مایع ژل مانند حاوی پروتئین، کربوهیدرات و آمینو اسیدها است. بافت و مقدار مایع سرویکال در سراسر چرخه عادت ماهانه زنان تغییر می‌کند. برای مثال، پس از خونریزی عادت ماهانه مایع سرویکال بافتی انبسته و شبه مخاط دارد.
سطح استروژن در زمان نزدیک به تخمک‌گذاری بالا می‌رود. این باعث می‌شود تا مایع سرویکال شفاف و لغزنده شده شبیه به سفیده تخم مرغ خام گردد.
ترشح مایع سرویکال در طول روزهای منتهی به تخمک‌گذاری افزایش و پس از تخمک‌گذاری کاهش می‌یابد. زنان ممکن است در چند روز پس از پریود هیچ ترشحی نداشته باشند.
عدم تعادل هورمونی
عدم تعادل هورمونی مرتبط به استرس، رژیم غذایی یا اختلالات زیربنایی پزشکی می‌تواند باعث سنگین‌تر شدن ترشحات واژن شود.
برای مثال سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، به مجموعه‌ای از علایم اشاره دارد که در نتیجه عدم تعادل هورمونی بروز می‌کنند. بر مبنای اعلام CDC سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مبتلابه 5 میلیون زن در ایالات متحد آمریکا است.
زنان دچار PCOS دارای مقادیر بالاتری از هورمون‌های مردانه موسوم به اندروژن‌ها هستند. افزایش اندروژن می‌تواند به موارد زیر منجر شود:
• تغییر مقدار یا بافت مایع سرویکال
• ایجاد بی‌نظمی پریود
• پیشگیری از تخمک‌گذاری
تمامی زنان دچار سندرم تخمدان پلی‌کیستیک با افزایش ترشح واژن مواجه نمی‌شوند. توجه به دیگر علایم PCOS می‌تواند به شناسایی و درمان سریع‌تر این اختلال کمک کند.
برخی از دیگر علایم PCOS شامل موارد زیر است:
• کاهش تعداد پریود به کمتر از 8 مورد در سال، و یا پریودهایی که تقریباً هر 21 روز یک بار دخ می‌دهند.
• افزایش موی صورت و بدن (هیرسوتیسم)
• نازک شدن مو یا ریزش مو
• آکنه روی صورت و بدن
• افزایش وزن
• تیره شدن پوست گردن، کشاله ران، یا پستان
• لکه‌های پوستی روی زیر بغل یا گردن
داروهای کنترل بارداری هورمونی مثل قرص‌های پیشگیری از بارداری و دستگاه‌های داخل رحمی نیز مخصوصاً در طول چند ماه اول استفاده می‌توانند باعث افزایش ترشح واژن شوند.
ترشح بیش از حد واژن و دیگر علایم مثل لکه‌بینی و کرامپ، به طور معمول وقتی بدن خود را با کنترل بارداری هورمونی وقف میدهد برطرف می‌شوند.
واژینیت
واژینیت التهاب واژن است، که بر اثر عفونت یا آزردگی به علت عواملی مثل دوش واژینال، لوبریکانت‌ها و لباس‌های نامتناسب با بدن رخ میدهد.
واژینیت می‌تواند باعث ایجاد ترشح واژینال متراکمی شود که ممکن است سفید، خاکستری، زرد یا سبز رنگ باشد.
دیگر علایم واژینیت شامل موارد زیر است:
• بوی بد واژن
• حس خارش یا سوزش در ناحیه واژن
• سرخی یا التهاب واژن
• درد یا ناراحتی در موقع ادرار کردن
• احساس درد در هنگام مقاربت جنسی
واژینوزیس باکتریایی
واژینوزیس باکتریایی اختلالی است که بر اثر رشد بیش از حد باکتری در واژن ایجاد می‌شود. این عفونت واژن در میان زنان 15 تا 44 ساله بیشترین شیوع را دارد.
علت دقیق واژینوزیس باکتریایی روشن نیست. زنان ممکن است پس از مقاربت جنسی دچار این بیماری شوند. به هر حال واژینوزیس باکتریایی یک نوع عفونت واگیر جنسی نیست.
بر مبنای اعلام "اداره بهداشت زنان"، زنان مبتلاء به واژینوزیس باکتریایی ممکن است متوجه خروج ترشحات شیری یا خاکستری رنگ از واژن خود شوند. برخی زنان نیز خبر از بوی تند ماهی در واژن می‌دهند که به ویژه پس از مقاربت جنسی این بو قوی‌تر است.
واژینوزیس باکتریایی همچنین می‌تواند باعث موارد زیر شود:
• ناراحتی در زمان ادرار کردن
• سوزش یا خارش توأم با درد در واژن
• تحریک پوست اطراف واژن
عفونت مخمری
عفونت‌های مخمری واژن نتیجه رشد بیش از حد قارچ کاندیدا است. زنان در تمامی سنین ممکن است دچار عفونت مخمری واژن شوند و تقریباً 70 درصد زنان در مقطعی از زندگی خود دچار این بیماری می‌شوند.
شایع‌ترین علامت عفونت مخمری واژن خارش شدید واژن است.
عفونت‌های مخمری واژن همچنین می‌توانند باعث ایجاد ترشحات فاقد بو در واژن شوند که شبیه به پنیر خامه‌ای به نظر می‌رسند.
عفونت مخمری واژن را می‌توان در محیط خانه و با استفاده از پمادهای ضد قارچ غیر نسخه‌ای درمان کرد. علایم باید در طول چند روز بهبود یابد. به هر حال، عفونت‌های شدید ممکن است بیشتر طول بکشند و نیاز به درمان پزشکی داشته باشند.
تریکومونیازیس
تریکومونیازیس یک بیماری مقاربتی ناشی از یک نوع انگل است. زنان ممکن است پس از رابطه جنسی با کسی که دچار این انگل است به بیماری مزبور مبتلاء شوند.
اگرچه بیشتر مردم دچار تریکومونیازیس علامتی را تجربه نمی‌کنند، برخی از آنان ممکن است به خارش یا سوزش در ناحیه واژن دچار گردند.
عفونت‌های تریکومونیازیس در عین حال ممکن است باعث ایجاد ترشحات بیش از حد در واژن شود که بوی بد یا بوی ماهی می‌دهند و سفید، زرد یا سبز رنگند. این ترشحات در عین حال ممکن است رقیق‌تر از حالت نرمال شوند.
ترشح سالم واژن چیست؟
ترشح واژن سالم از زنی به زن دیگر متفاوت است. این ترشح همچنین در سراسر چرخه عادت ماهانه در حال تغییر است.
در مجموع ترشح سالم واژن ممکن است نازک و آبکی بوده یا زمخت و ابری باشد. شفاف، سفید، یا شیری رنگ بودن ترشحات واژن نیز موضوعی کاملاً نرمال است.
برخی زنان ممکن است دارای ترشح واژن به رنگ قهوه‌ای، قرمز یا سیاه در مقطع پایان عادت ماهانه باشند در صورتی که ترشح واژن آنان کماکان حاوی خون ناشی از رحم باشد.
تغییرات هورمونی طبیعی در طول تخمک‌گذاری می‌توانند باعث افزایش ترشحات واژن شوند، که باید پس از تخمک‌گذاری به حالت نرمال برگردد.
چه هنگامی به متخصص زنان مراجعه کنیم
همیشه لازم نیست که زنان در صورت مواجه شدن با افزایش ترشح واژن به پزشک مراجعه کنند. به هر حال، در صورتی که ترشح واژن دارای نمای ظاهری غیر نرمال باشد زنان باید با متخصص زنان مشورت نمایند.
ترشح واژن دارای رنگ زرد، سبز، خاکستری یا بدبو می‌تواند نشان دهنده عفونت باشد. دیگر دلایل توجیه‌گر مراجعه به متخصص زنان عبارتند از:
• خارش یا سوزش ناحیه نزدیک به ناحیه تناسلی
• ناراحتی یا درد در هنگام ادرار کردن
• ناراحتی یا درد طول مقاربت جنسی
درمان ترشح زیاد واژن به علت زیربنایی آن بستگی دارد.
زنان می‌توانند علایم واژینیت را با اجتناب از منبع آزردگی کاهش دهند. دکترها می‌توانند واژینوزیس باکتریایی و عفونت مخمری را با استفاده از آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضد قارچ درمان کنند.
پزشکان تریکومونیازیس را با آنتی‌بیوتیک درمان می‌کنند. CDC توصیه می‌کند که زنان پس از گرفتن درمان به مدت 7 تا 10 روز از مقاربت جنسی اجتناب کنند.
درمان PCOS بر مبنای شخص مبتلاء به آن متفاوت است. پزشک ممکن است ترکیبی از تغییرات سبک زندگی و دارو را برای کمک به مدیریت علایم و تنظیم سطوح هورمونی به مردم توصیه کند.
حفظ وزن در محدوده سالم و خوردن غذاهای متنوع فاقد قند افزوده زیاد نیز می‌تواند در بهبود علایم این بیماری مفید باشد. قرص‌های کنترل بارداری حاوی استروژن یا پروژستین می‌توانند به ایجاد تعادل در سطوح اندروژن‌ها کمک کنند.
نکاتی در مورد مدیریت ترشح زیاد واژن
حتی ترشح سالم واژن در برخی مواقع می‌تواند باعث ایجاد ناراحتی شود. در زیر چند نکته برای مدیریت ترشح زیاد واژن مطرح شده است:
• شورت و شلوارک نخی بپوشید. به هر حال، اجازه ندهید آنها بیش از حد مرطوب شوند زیرا رطوبت می‌تواند ریسک عفونت دستگاه ادراری و واژینیت را افزایش دهد.
• زیرلباسی دارای منافذ برای تهویه هوا که از الیاف طبیعی مثل نخ تولید شده باشند بپوشید.
• از پوشیدن شورت و شلوارک تنگ خودداری کنید.
• از کاربرد محصولات بهداشتی دارای مواد معطر، عامل‌های رنگ دهنده یا دیگر مواد شیمیایی قوی خودداری کنید.
• ناحیه تناسلی را تمیز و خشک نگه دارید.
• در زمان استفاده از توالت ناحیه تناسلی را با حرکت از جلو به عقب پاک کنید.
ترشح بیش از حد واژن ممکن است بر اثر برانگیختگی جنسی، تخمک‌گذاری، یا عفونت ایجاد شود. ترشحات نرمال واژن دارای طیف رنگی شفاف یا شیری تا سفید هستند.
قوام ترشح واژن نیز از باریک و آبکی تا متراکم و چسبناک متفاوت است. در کل، ترشحات سالم واژن باید نسبتاً فاقد بو باشند.
در صورت مواجه شدن با هر گونه علامت عفونت زنان باید به متخصص زنان مراجعه کنند. برخی علایم در این مورد عبارتند از:
• ترشحات واژن به رنگ‌های زرد، سبز، یا خاکستری
• ترشح واژن دارای بوی بد
• ترشحاتی که به نظر شبیه پنیر خامه‌ای هستند
• خارش یا سوزش اطراف ناحیه تناسلی
پزشکان به آسانی می‌توانند اکثریت عفونت‌های واژن را با استفاده از داروهای ضد میکربی درمان کنند. بسته به شدت میزان عفونت، زنان می‌توانند علایم بهبود را در طول چند روز تا چند هفته مشاهده نمایند.