از حاملگی اکتوپیک چه می دانید؟

بارداری اکتوپیک نوعی حاملگی نابجا است که تخم بارور درمحلی غیر از رحم کاشته شود، و از اهمیت بسیاری برخوردار است. بیماران مبتلا به این عارضه معمولا با درد شکمی یا خونریزی واژینال مراجعه می کنند. تشخیص معمولا مشکل و با سونوگرافی انجام می شود.

نام های دیگر:

▪ حاملگی لوله‌ای

▪ حاملگی سرویکال

▪ حاملگی شکمی

علل،شیوع و فاکتور های خطر:

حاملگی اکتوپیک معمولا زمانی رخ می دهد که لوله های فالوپ مسدود شده باشند و یا سلول تخم به آرامی از لوله های فالوپ به سمت رحم حرکت کند. همچنین ممکن است در اثر نارسائی سلول تخم برای حرکت به سمت رحم از لوله های فالوپ ایجاد شود. در اکثر موارد علت آن ایجاد چسبندگی در لوله های رحم است که دراثر عفونت لوله ای یا جراحی بوجود می آید. بیش از ۵۰ درصد زنان، دارای سابقه عفونت لوله ای یا عفونت لگنی هستند. اکثر موارد حاملگی نابجا در اثر علل زیر به وجود می آید:

▪ ناهنجاری های مادرزادی لوله های رحمی

▪ چسبندگی لوله های رحمی

▪ تحت فشار قرار گرفتن لوله ها در اثر آپاندیس پاره شده

▪ اندومتریوز

در برخی موارد هم علت آن ناشناخته است.

احتمال وقوع آن در مواردی که توبکتومی (بستن لوله های رحمی) به درستی انجام نشده باشد،۶۰ درصد است. مصرف هورمونها بخصوص استروژن و پروژسترون،می تواند حرکت تخم را از خلال لوله های رحمی مختل کند. کسانی علیرغم استفاده از پروژسترون باردار می شوند،بخصوص در کسانی که قرص های ضد بارداری خوراکی مصرف می کنند، ۵ برابر بیشتر درمعرض خطر این نوع حاملگی هستند. همچنین زنانی که علیرغم استفاده ازIUD های حاوی پروژسترون باردار می شوند، در ریسک بالایی برای ابتلا هستند. این میزان برای چنین افرادی ۵% است ولی برای کسانی که ازIUDهای طبیعی استفاده می کنند، ۱۵%است. قرصهای صبح روز بعد (MORNING AFTER PILL)هم اگر نتوانند مانع بارداری شوند،ریسک ایجاد آنرا۱۰%افزایش میدهند.

میزان شیوع حاملگی نابجا ، یک در ۱۰۰ حاملگی است. این میزان در کسانی که سابقه عفونت لوله های رحمی، بیماری های التهابی لگن، جراحی یا حاملگی نابجای قبلی داشته اند، بالاتر است.

علائم:

۱ (درد قسمت تحتانی شکم یا لگن

۲ (احساس درد در یک قسمت ازلگن

۳( آمنوره (نداشتن عادت ماهیانه(

۴(خونریزی واژینال غیرطبیعی

۵ (حساسیت به لمس در سینه ها

۶) حالت تهوع و استفراغ

۷ (احساس درد در ناحیه کمر

اگر پارگی یا خونریزی قبل از درمان حاملگی رخ دهد،علائم بدتر شده و ممکن است موارد زیر را هم شامل شود:

▪ درد شدید، تیز و ناگهانی در ناحیه تحتانی شکم

▪ سنکوپ

▪ درد ارجاعی به ناحیه شانه

نشانه ها و تست ها:

*  یک بررسی لگنی ممکن است نشانه حساسیت رحمی باشد.

*  دراغلب موارد یک تست حاملگی مثبت وجود دارد. در ۱۷.۵% موارد، تست HCG ادرار ممکن است به صورت کاذب منفی باشد. و در۲% موارد هم HCG سرم هم منفی کاذب است.

* غلظت گلبولهای قرمز خون (هماتوکریت) ممکن است طبیعی یا کاهش یافته باشد.

*  شمارش گلوبولهای سفید خون ممکن است طبیعی یا افزایش یافته باشد.

* کولدوسنتز ممکن است برای تعیین خون آزاد در حفره شکمی لازم باشد.

* سونوگرافی که نشاندهنده یک رحم خالی است.

*  لاپاروسکوپی ممکن است برای تشخیص لازم باشد.

 *کورتاژ(D&C) ممکن است برای رد کردن حاملگی داخل رحمی لازم باشد.

 *پروژسترون سرم در ۹۸% موارد، با حاملگی طبیعی همراه است ولی درغلظت کمتر از ۵ نانوگرم بر میلی لیتر، اغلب بدون احتساب محل آن، نشاندهنده عدم موفقیت بارداری است.

پیشگیری:

انواع فرمهای بارداری نا بجا بجز نوع لوله ای آن غیرقابل پیشگیری هستند.بهر حال،حاملگی لوله ای که اکثر موارد حاملگی نابجا را تشکیل می دهد، ممکن است با جلوگیری از شرایطی که چسبندگی لوله های فالوپ ایجاد می کنند، قابل پیشگیری باشد.روشهای پیشگیری عبارتند از:

* جلوگیری از عفونتهای داخل لگنی-شریک های جنسی متعدد-مقاربت بدون کاندوم-بیماریهای منتقل شونده از راه جنسی

* تشخیص سریع و درمان مناسب بیماری های منتقل شونده از راه تماس جنسی

* تشخیص سریع و مناسب سالپنژیت(التهاب لوله های فالوپ) و عفونتهای داخل لگنی