این مطلب شما را با دلایل و زمان انجام آزمایش های گوناگون دوران بارداری آشنا می کند. هر خانم بارداری خواهان بدنیا آوردن نوزادی سالم است. آزمایش های متعددی وجود دارد که می توانید در این دوران وضعیت سلامت فرزند تان را بررسی کنید.
مطالبی که در ادامه برای مطالعه شما آماده شده است، شما را با دلایل و زمان انجام آزمایش های گوناگون دوران بارداری آشنا می کند. آگاهی از تمامی گزینه ها و نتایج آنها می تواند برای انتخاب گزینه ی درست به شما کمک کند.
هر خانم بارداری خواهان بدنیا آوردن نوزادی سالم است. خبر خوب این که اکثر نوزادان، سالم به دنیا می آیند. اما تعداد کمی از نوزادان (حدود ۲ تا ۴ درصد) تحت تاثیر برخی از انواع اختلالات مادرزادی قرار می گیرند. البته آزمایش های متعددی وجود دارد که می توانید در این دوران وضعیت سلامت فرزند تان را بررسی کنید. اگر احتمال بروز مشکلی وجود داشته باشد، بوسیله آزمایشهای غربالگری Screening tests می توان آنها را تشخیص داد، اما این آزمایش ها دقیق نیستند و امکان اشتباه نیز وجود دارد. اگر آزمایش غربالگری، نشانه های وجود خطر را شناسایی کند، مراقب پزشکی شما برای اطمینان بیشتر، انجام آزمایشات تشخیصی را به شما پیشنهاد میکند.
آزمایشهای تشخیصی معمولا برای بررسی مشکلات ژنتیکی جنین اجرا میشوند تا مشخص کند که آیا جنین دچار اختلال مادرزادی است یا خیر.
آگاهی از چگونگی انجام این آزمایش ها و نتایج آنها می تواند به شما کمک کند تا بهترین تصمیم را برای سلامت خود و فرزنداتان بگیرید.
هفته ۱۰ تا ۱۳:
آزمایش Chorionic Villus Sampling
هدف از انجام این آزمایش چیست؟
این آزمایش توانایی تشخیص ناهنجاریهای کروموزومی، مثل تریزومی ۲۱ (یا سندروم داون)، تریزومی ۱۸ (یا سندرم ادوارد، در این تریزومی عقب ماندگی های ذهنی و عدم توانایی رشد مورد بررسی قرار می گیرد) و اختلال ژنی مثل فیبروز کیستیک (باعث می شود که بدن خلط هایی غلیظ و چسبناک تولید کند) را دارد.
چگونه اجرا می شود؟
در این آزمایش پزشک نمونه کوچکی از سلولهای جفت که حاوی مواد ژنتیکی جنین است را از رحم مادر خارج می کند. این آزمایش به دو روش اجرا می گردد. در آزمایش CVS، پزشک برای برداشتن نمونه از بافت جفت، سوزن نازکی را از طریق شکم مادر وارد رحم می کند یا لوله باریکی را از طریق واژن وارد رحم مادر می کند. سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده میشود تا کروموزومهای موجود در سلولها بررسی شوند. معمولا نتیجه این آزمایش پس از یک یا دو هفته مشخص میشود. پس از انجام این آزمایش، ممکن است مادر دچار گرفتگی شود یا کمی ترشح داشته باشند (در صورتی که پس از انجام آزمایش دچار خونریزی شدید یا تب شدید یا انقباضاتی را احساس کردید، باید مراقب پزشکی خود را مطلع کنید(.
آیا خطری وجود دارد؟
بله، اما این خطر بسیار کم است. آزمایش CVS کمتر از ۱ در ۳۰۰ تا ۵۰۰ باعث سقط جنین می شود.
آزمایش غربالگری سه ماهه اول
هدف از انجام این آزمایش چیست؟
این آزمایش به دنبال تشخیص ناهنجاریهای کروموزومی، مثل تریزومی ۲۱، تریزومی ۱۸ و تریزومی 13 (یا سندروم پاتو، این افراد با مشخصات میکروسفالی) کوچکی سر و آرانین سفالی (فقدان بخشی از مغز میانی در جلوی هیپوتالاموس) و میکروافتالمیا کوچکی چشم یا عدم وجود چشم، دارای گوش های بد شکل و لب شکری Cleft lip) ) و اختلالات قلبی است.
چگونه اجرا میشود؟
غربالگری سه ماهه اول تلفیقی از نتایج آزمایش خون و سونوگرافی است. جنینی که به اختلالات کروموزومی، مثل تریزومی ۲۱ (سندروم داون) مبتلا باشد، مایع زیادی را زیر پوست پشت گردنشان نگه میدارد. علاوه براین خون خانمی که فرزندی مبتلا به سندروم داون را حامله است، از مقدار کمتری پلاسما پروتئین A و میزان بیشتری HCG برخوردار است.
پزشک با استفاده از سونوگرافی می تواند اندازه ضخامت مایع زیر پوست پشت گردن جنین را اندازه گیری کند، این اندازه گیری نو کال ترانس لوسنسی"NT نامیده می شود. در این تصویر برداری پزشک با استفاده از برنامه ای کامپیوتری اندازه NT را با نتایج آزمایش خون و سن شما ترکیب می کند. نتیجه این آزمایش به صورت کسر نشان داده می شود: "یک هزارم" به این معناست که فرزند تان ۱ در ۱۰۰۰ احتمال دارد به مشکلاتی که این ازمایش در جستجوی ان بوده است، دچار شود.
جنبه احساسی
به این علت که آزمایش های بارداری به دنبال اطلاعاتی درباره سلامت شما و فرزند تان هستند، ممکن است باعث نگرانی و استرس شما نیز بشوند. یعنی زمانی که از بارداری خود خوشحال و خندان هستید، ممکن است دریافت نتایج ناراحت کننده، اضطراب زیادی را به شما وارد کند. در چنین شرایطی مشورت با متخصص زنان و زایمان، مشاور ژنتیکی یا مددکار اجتماعی می تواند به والدینی که احتمال دارد فرزندشان با اختلالات مادرزادی به دنیا بیاید، کمک بسزایی کند. این افراد میتوانند برای جمع آوری اطلاعات ضروری درباره مشکل فرزنداتان به کمک شما بیایند و شما را با عواقب انتخاب های پیش رو، آشنا سازند. علاوه براین شما میتوانید با خانواده هایی که با مشکلی شبیه مشکل شما برخورد کرده اند، ملاقات کنید و از تجربیات آنها استفاده نمایید.
هفته ۱۱ تا ۱۳
غربالگری Multiple Maker
هدف از انجام این آزمایش چیست؟
این آزمایش به دنبال تشخیص اختلالات کروموزومی، مثل تریزومی ۲۱، تریزومی ۱۸ و تریزومی ۱۳ و اختلال در سیستم عصبی است.
چگونه اجرا می شود؟
برای این آزمایش غربالگری، پزشک نمونه خونی از شما می گیرد، سپس میزان سه یا چهار ماده در خون شما مورد بررسی قرار می گیرد که اگر بیشتر یا کمتر از حد انتظار باشد، می تواند باعث اختلال مادرزادی مثل سندروم داون، تریزومی ۱۸ یا اختلال در سیستم عصبی شود. روند کار معمولا به این صورت است که نمونه خون به آزمایشگاهی فرستاده می شود که در این آزمایشگاه میزان این مواد اندازه گیری شود: AFP alpha-fetoprotein پروتئینی که در کبد جنین ساخته می شود؛ estriol (نوعی از استروژن)؛ human Chorionic gonadotropin (پروتئینی که توسط جفت ساخته می شود)؛ inhaibin A (یک نوع هورمون). در نهایت نیز این آزمایش براساس میزان مواد موجود در خون شما احتمال وقوع سندرم داون، تریزومی ۱۸ یا اختلال در سیستم عصبی را گزارش می دهد.
آیا خطری وجود دارد؟
خیر
هفته ۱۵ تا ۲۰
غربالگری یک پارچه کامل Fully integrated screening
هدف از انجام این آزمایش چیست؟
تشخیص ناهنجاری های کروموزومی، مثل تریزومی ۲۱، تریزومی ۱۸ و تریزومی ۱۳ و اختلال سیستم عصبی.
چگونه این آزمایش اجرا میشود؟
این آزمایش، ترکیب غربالگری سه ماهه اول و آزمایش خون چهار ماده quad Screen (آزمایش خون) است و می تواند ۹۰ تا ۹۵ درصد سندرم داون را تشخیص دهد. نتایج غربالگری سه ماهه اول و آزمایش خون چهارتایی از طریق برنامه ای کامپیوتری با هم تجزیه و تحلیل می شود و پس از اجرای quad screen در هفته ۱۵ تا ۲۰ بارداری، نتایج به والدین گفته می شود.
یا خطری وجود دارد؟
خیر
آمنیوسنتز
هدف از انجام این آزمایش چیست؟
تشخیص ناهنجاری های کروموزومی مثل تریزومی 21، تریزومی 18، تریزومی 13 و اختلال یک ژن مثل کیستیک فیبروز.
چگونه اجرا میشود؟
برای اجرای آزمایش آمنیوسنتز، از سونوگرافی استفاده می شود و پزشک سوزنی را از طریق شکم مادر وارد رحم و کیسه مایع آمنیوتیک می کند (برخی از سلولهای پوست فرزندتان داخل مایع آمنیوتیک وجود دارد و این سلولها شامل کروموزوم و ژن های فرزنداتان است). سپس پزشک نمونه ای از مایع آمنیوتیک را گرفته و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می فرستد.
طی آزمایش آمنیوسنتز، ممکن است بانوان مقداری فشار یا گرفتگی را در ناحیه ای که مایع از آن محل گرفته می شود، احساس کنند. احتمال دارد خانم های باردار پس از انجام این آزمایش دچار گرفتگی، لکه خون یا ترشح مایع آمنیوتیک شوند (درصورتی که دچار خونریزی یا ترشح مایع یا تب شدید، باید سریعاً مراقب پزشکی خود را مطلع کنید.)
آیا خطری وجود دارد؟
خطر سقط جنین کمتر از ۱ در ۳۰۰ تا ۵۰۰ مشابه CVS است.
هفته ۱۸ تا ۲۰
اولتراساند آنا تومی anatomy ultrasound
هدف از انجام این آزمایش چیست؟
تشخیص اختلال سیستم عصبی و دیگر اختلالات ساختاری مغز، قلب و دیواره شکم.
چگونه اجرا میشود؟
با قرار دادن مبدل (قسمتی از دستگاه سونوگرافی که روی شکم شما کشیده می شود) روی شکم، آزمایش سونوگرافی اجرا می شود. تصویربرداری ساختار بدنی، تمامی اعضای بدن را قابل رویت کرده و تصاویر هرگونه اختلال سیستم عصبی و ساختاری مغز، قلب و دیواره شکم را مورد بررسی قرار می دهد.
آیا خطری وجود دارد؟
خیر