هر آنچه باید از بی بی چک بدانید

- بی بی چک سالهاست که به عنوان یکی از روش های فوری تشخیص حاملگی به کار می رود. مکانیزم عمل آن تعیین غلظت هورمون  HCG   در ادرار فرد مظنون به بارداری است.

برای استفاده از بی بی چک، ادرار شخص مورد نظر باید در ظرف تمیزی مانند لیوان یکبار مصرف جمع آوری شود. (نکته قابل توجه اینکه ادرار اول صبح به طور معمول بیشترین غلظت hCG را در بردارد و لذا بهترین نمونه برای انجام تست ادرار است. اگر چه هر نمونه ادرار ممکن است استفاده شود.)

نوار تست را از پاکت خارج سازید و تا خط مشخص (Max) در ادرار فرو برید. (دقت داشته باشید که نوار را بیشتر از این حد وارد ادرار نکنید.)

سه ثانیه صبر کنید سپس از ادرار خارج ساخته بطور افقی بر روی دهانه ظرف ادرار بگذارید.

نتیجه تست بی بی چک

پس از انجام تست یکی از سه حالت زیر ممکن است ایجاد شود:

1- بر حسب میزان هورمون موجود در ادرار نتیجه مثبت به صورت 2 خط قرمز طی حدود 40 ثانیه ظاهر می شود.

2- ظهور رنگ در فاصله 5 تا 10 دقیقه مشکوک بوده و بهتر است چند روز بعد تکرار شود.

3- هر نتیجه ای بعد از 10 دقیقه فاقد ارزش است و در حکم منفی تلقی می شود.

4- مثبت: آشکار شدن دو نوار رنگی در نواحی کنترل و پائین تر از آن

5- منفی: آشکار شدن تنها یک نوار رنگی در ناحیه کنترل

* نکته مهم اینکه شدت رنگ بستگی به مدت زمان حاملگی نیز دارد.

چند نکته در استفاده از بی بی چک

1- تنها هنگام آزمایش پاکت باز شود و نوار فقط برای یکبار قابل استفاده است.

2- پاکت کوچک همراه نوار حاوی ماده سیلیکا‍زل ( جاذب رطوبت) است که بعنوان نگهدارنده میباشد.پس از باز کردن پاکت دور انداخته شود

3- در بیمارانی که مبتلا به سرطان هستند تفسیر تست بعهده پزشک متخصص میباشد.

بی بی چک چه زمانی مثبت می شود

این تست معمولا از 25-20 روز پس از اتمام آخرین روز خونریزی قبلی شروع به مثبت شدن می کند البته در خیلی افراد ممکن است تست در این تاریخها مثبت نشده و بهترین زمان چک حاملگی با این تست 4-3 روز پس از تاخیر در موعد قاعدگی طبیعی است.

تست خون حاملگی چه زمانی مثبت می شود

معمولا 10-7 روز پس از لقاح سطح این هورمون در خون به حدی میرسد که قابل تشخیص است اما در صورت منفی شدن حاملگی رد نمی شود و در صورت شک به حاملگی چند روز بعد باید مجدد چک شود.

عوامل موثر درطولانی تر شدن زمان حصول پاسخ مثبت توسط تستهای خانگی( منفی کاذب ):

1. تاخیر در زمان لانه گزینی
2. تفاوت در حساسیت تستهای بارداری مختلف
3. پایین بودن غلظت هورمون در خون و ادرار بعلت انجام زود هنگام
4. خطا در انجام روش انجام تست
5. مصرف داروی کاربامازپین
6. نگهداری ادرار در ظروف غیر استاندارد

در چه مواردی ممکن است نتیجه تست بطور کاذب مثبت شود ؟

1. وجود بیماری هائی مثل پروتئینوری , هموگلوبینوری و کلا وجودپروتئین و یا خون در ادرار

2. آلودگی باکتریائی ادرار

3. مصرف بعضی داروها مثل پرومتازین – کلردیازپوکساید یا متادون توسط بیمار

4. زایمان جدید یا سقط اخیر

5. اشتباه در روش اجرای تست یا خطا در خوندان نتایج

چون هورمون ابتدا در خون ظاهر می شود سپس بعد از شروع متابولیزه شدن در ادرار آمده ودفع میشود پس آزمایش خون حساستر است وزودتر مثبت میشود.درموارد حاملگی خارج رحمی هم که حتما باید خون تست شود.

مقادیر نرمال هورمون HCGβ :

در ۸۵%حاملگیها مقدار این هورمون طی 72-48 ساعت دوبرابر می شود. هرچه سن حاملگی بیشتر میشود، زمان دوبرابر شدن این هورمون طولانی تر شده و حداکثر به ۹۶ ساعت می رسد.
در مورد مقادیر این هورمون می بایست توجه نمود. زیرا در برخی حاملگیهای طبیعی مقدار این هورمون می تواند کم باشد ولی نوزادی کاملا سالم به دنیا بیاید.

ارزیابی حاملگی از روی مقدار هورمون:

. اگر مقدار هورمون HCGβ کمتر از ۱۰ باشد شخص باردار نیست.
. اگرمقدار هورمون HCGβ بیشتر از ۲۵ باشد فرد باردار است.
. اگر مقدار هورمون بین۱۰تا ۲۵ باشد نمی توان با قاطعیت گفت شخص باردار است ویا خیر.در این موارد توصیه می شود تست 72-48 ساعت بعد تکرار شود.

راهنمای سطوح HCG در طول بارداری

الف -  3 هفته از LMP گذشته باشد : 50- 5     ml/mIu

ب - 4 هفته از LMP  گذشته باشد : 26-5       ml/mIu

ج - 5 هفته از LMP  گذشته باشد : 7340-18  ml/mIu

د - 6 هفته از LMP   گذشته باشد : 56500 – 1080 ml/mIu

ه - 7-8 هفته از LMP گذشته باشد : 229000 – 7650 ml/mIu

و - 12-9 هفته از LMP گذشته باشد : 288000 – 25700 ml/mIu

ظ - 16-13 هفته ازLMP گذشته باشد : 254000 – 13300 ml/mIu

ح - 24-17 هفته از LMP گذشته باشد : 165400 – 4060 ml/mIu

ط - 40-25 هفته از LMP گذشته باشد : 117000 – 3640 ml/mIu

(منظور از LMP اولین روز آخرین قاعدگی است )

زمانی که سطح HCGβ به ۲۰۰۰-۱۰۰۰برسد، سونوگرافی ترانس واژینال می تواند ساک حاملگی را تشخیص دهد. چون سطوح این هورمون می تواند مختلف باشد و زمان لقاح نیز به درستی مشخص نشده باشد، تشخیص بایافته های سونوگرافی تا زمانی که مقدار هورمون به ۲۰۰۰ نرسد قابل انجام نخواهدبود.

همچنین این اعداد فقط به عنوان راهنما داده شده و افزایش این هورمون در هر فرد متفاوت می باشد. مقدار مطلق به اندازه سیر تغییرات اهمیت ندارد.

تنها انجام یک نوبت آزمایش برای اندازه گیری این هورمون در بیشتر موارد کافی است. در مواردی که شک به سلامت بارداری وجود دارد می بایست چند آزمایش بافاصله از هم انجام شود تا بتوان یک نتیجه گیری درست انجام داد.
این آزمایش را هرزمان که مشکوک به حاملگی طبیعی ویا حتی موارد خارج رحمی باشیم می توانیم انجام دهیم و درخواست آن بوسیله خود بیمار هم قابل قبول است.

سطوح پایین مقدار این هورمون نشانه چیست؟

. اشتباه در تعیین سن حاملگی
. احتمال سقط یا حاملگی پوچ
. حاملگی نابجا
در این موارد بهتر است آزمایش 72-48 ساعت بعد مجددا تکرار شود.

سطوح بالای مقدار این هورمون نشانه چیست؟

. اشتباه در تخمین سن حاملگی
. حاملگی مولار
. چند قلویی

در این موارد هم بهتر است آزمایش مجدد انجام و پس از اطمینان از نتیجه به بررسی علت پرداخت.

آیا عاملی می تواند مقدار HCGβ را تحت تاثیر قرار دهد؟

هیچ عاملی نمی تواند مقدار این هورمون را تحت تاثیر قرار دهد بجز داروهایی که حاوی این هورمون باشند. این داروها معمولا برای درمان نازایی مورد استفاده قرار می گیرد و پزشک در مورد زمان انجام این آزمایش پس از دریافت این داروها، شما را راهنمایی خواهد نمود. سایرداروها مثل آنتی بیوتیکها، ضد دردها، قرصهای ضد بارداری خوراکی یا سایر داروهای هورمونی هیچ تاثیر بر مقدار این هورمون نخواهند داشت.

آیا مقدار HCG میبایست به طور مرتب در طی حاملگی اندازه گیری شود؟

مقدار این هورمون به طور معمول توسط پزشکان دوبار اندزاه گیری نمی شود مگر این که مشکلی به وجود آمده باشد. درصورت خونریزی، درد شدید شکمی یا سابقه سقط ممکن است پزشک این آزمایش را تکرارکند

آیا این هورمون را فقط تشخیص حاملگی و در زنان اندازه می گیرند ؟

خیر. در مردان در موارد تشخیص تومورهای بیضه و نئوپلاسم آن نیز بررسی این هورمون کاربرد دارد که همراه با آلفا فیتو پروتئین تست می شو د . در بعضی بدخیمی ها از قبیل کوریوکارسینوما – امبریونال سل کارسینوما – برخی سرطانهای رحم و نیز حاملگی خارج رحمی میزان BHCGبشدت بالا می رود (البته در اغلب موارد حاملگی نابجا مقدار هورمون پایینتر از حد طبیعی است )و اندازه گیری های مرتب آن برای سنجش پاسخ بیمار به شیمی درمانی ضروری است.

گاهی پس از سقط – کورتاژ و درمان حاملگی خارج رحمی و مولار جهت ارزیابی پاسخ مناسب به درمان این هورمون بصورت متوالی در فواصل زمانی خاصی اندازه گیری می شود.در این موارد در صورت پاسخ صحیح به درمان این هورمون بتدریج سیر نزولی خواهد داشت.

به یاد داشته باشید !

در نمونه های ادراری جهت انجام گراویندکس یا تست ادرار بارداری نمونه ادرارباید در یک ظرف تمیز شیشه ای یا پلاستیکی جمع آوری شود واز پروزاتیو استفاده نشود. همچنین اگر نمونه بلافاصله پس از جمع آوری تست نشود تا ۴۸ ساعت بعد که مورد آزمایش قرار می گیرد باید دردمای ۲ تا ۸ درجه سانتی گرادیخچال نگهداری شود و قبل از انجام تست به دمای اتاق برگردانده شود.

اگر نمونه برای بیش از ۴۸ ساعت مورد استفاده قرار نگیرد باید در دمای منهای ۲۰ درجه فریز شود. یک نمونه یخ زده که بیش از ۲ هفته نگهداری شده باشد نباید دیگر استفاده شود. قبل ازآزمایش نمونه یخ زده باید کاملا آب شده و به دمای اتاق برسد.