کیست یا آبسه بارتولن عارضه‌ی شایعی است. روش درمان کیست بارتولن به اندازه‌ی کیست، میزان درد آن و اینکه آیا کیست عفونی است یا خیر، بستگی دارد. گاهی اوقات درمان خانگی همه‌ی آن چیزی است که شما نیاز دارید. در سایر موارد، لازم است کیست بارتولن با انجام عمل جراحی کیست بارتولن تخلیه شود. اگر کیست دچار عفونت و چرک شده باشد، ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان آن مفید باشند.
در صورتی که در نزدیکی دهانه‌ی واژن خود، وجود یک توده دردناک را احساس می‌کنید و علیرغم دو سه روز خوددرمانی (برای مثال نشستن در وان آب گرم)، هیچ بهبودی حاصل نکرده‌اید؛ به پزشک مراجعه کنید. اگر درد شما بسیار شدید است، فوراً یک وقت ملاقات با پزشک رزرو کنید. همچنین اگر یک توده جدید در نزدیکی دهانه واژن خود مشاهده کردید و سن شما بیشتر از 40 سال است، بی‌درنگ به پزشک مراجعه کنید. اگرچه بسیار نادر است، اما وجود یک توده ممکن است نشانه‌ی مشکلات جدی‌تری مانند سرطان باشد.
غده بارتولن چیست؟
غدد بارتولن ارگان‌های کوچکی هستند که در زیر پوست ناحیه تناسلی زنان قرار گرفتهاند. این غدد در دو طرف چین‌های پوستی که واژن و دهانه خروج ادرار را احاطه کرده‌اند، قرار گرفتهاند. در اکثر اوقات شما قادر به مشاهده و احساس این غدد نیستید.غدد بارتولن مقدار کمی مایع ترشح می‌کنند تا ناحیه تناسلی و واژن را مرطوب و روان کنند. این مایع از طریق دو لوله کوچک که در کنار دهانه واژن قرار گرفتهاند، خارج می‌شوند. به این لوله‌ها، لوله‌های بارتولن گفته می‌شود.
کیست غده بارتولن چیست؟
اگر لوله‌های بارتولن مسدود شوند، مایع ترشح‌شده در غده محبوس می‌شود. به غده مسدودشده، کیست غده بارتولن گفته می‌شود؛ گاهی اوقات به آن کیست لوله‌های بارتولن نیز می‌گویند. این کیست‌ها می‌توانند اندازه‌ای متغیر از یک نخود تا یک تیله (گلوله شیشه‌ای) داشته باشند. کیست بارتولن معمولاً به آرامی رشد می‌کند. اگر غده و یا لوله‌های بارتولن دچار عفونت شوند، به آن آبسه غده بارتولن می‌گویند. کیست غده بارتولن اغلب کوچک و بدون درد است و گاهی اوقات بدون درمان برطرف می‌شود. اما اگر علائمی تجربه کنید، ممکن است به درمان نیاز داشته باشد. اگر کیست عفونی شود حتماً به درمان نیاز خواهید داشت.
علائم
اگر کیست شما کوچک و غیرعفونی باشد، ممکن است اصلاً متوجه وجود آن نشوید. اما اگر کیست رشد کند، ممکن است احساس کنید یک توده یا برآمدگی در نزدیکی دهانه واژن شما قرار دارد. اگرچه کیست بارتولن معمولاً بدون درد است، اما می‌تواند در هنگام لمس کردن حساسیت نشان دهد. عفونی شدن کامل کیست می‌تواند در عرض چند روز رخ دهد؛ اگر کیست بارتولن عفونی شود، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
-
احساس درد و ناراحتی در هنگام راه رفتن و نشستن
-
احساس درد در هنگام مقاربت
-
تب
-
قرمزی و تورم در ناحیه واژن
-
احساس تخلیه ترشحات مایع از کیست
کیست یا آبسه بارتولن معمولاً تنها در یک سمت از دهانه واژن ایجاد می‌شود.
علل
متخصصین بر این باورند که علت کیست بارتولن، تجمع مایع است. هنگامی که دهانه غده بارتولن (یا لوله‌های بارتولن) به دلیل عفونت و یا آسیب دیدن، مسدود شود؛ مایع ترشح‌شده تجمع می‌یابد.کیست بارتولن می‌تواند عفونی یا چرکی باشد و در نتیجه باعث تشکیل آبسه شود. ممکن است تعدادی از باکتری‌ها باعث بروز عفونت شوند؛ ازجمله باکتری اشرشیا کلی (E. coli) و باکتری‌هایی که باعث عفونت‌های مقاربتی مانند عامل سوزاک و کلامیدیا می‌شوند.
اولین ملاقات با پزشک
به منظور آماده شدن برای ملاقات با پزشک، اقدامات زیر را انجام دهید:
-
تمام علائم خود را یادداشت کنید؛ ازجمله علائمی که به نظر شما ربطی به بیماری‌تان ندارد.
-
فهرستی از داروها، ویتامین‌ها و یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید تهیه کنید و همچنین میزان مصرف آنها را نیز یادداشت کنید.
-
سؤال‌هایی که می‌خواهید از پزشک بپرسید را آماده کنید؛ مهم‌ترین سؤال‌های خود را در ابتدا بپرسید.
برخی سؤالات اساسی برای بیماری کیست بارتولن عبارتند از:
-
انجام چه نوع آزمایش‌هایی لازم است؟
-
آیا کیست خود به خود برطرف می‌شود و یا نیاز به درمان خواهم داشت؟
-
برای داشتن رابطه جنسی، چه مدت باید پس از درمان صبر کنم؟
-
چه اقدامات خوددرمانی ممکن است به تسکین علائم من کمک کند؟
-
آیا کیست دوباره عود می‌کند؟
در طول جلسه ملاقات با پزشک، از پرسیدن هیچ سؤالی دریغ نکنید.
برخی از سؤالات احتمالی که ممکن است پزشک از شما بپرسد عبارتند از:
-
چه مدتی است که علائم شما شروع شده است؟
-
شدت علائم شما چگونه است؟
-
آیا در هنگام رابطه جنسی، دردی احساس می‌کنید؟
-
آیا در حین انجام فعالیت‌های عادی روزانه، دردی احساس می‌کنید؟
-
آیا چیزی وجود دارد که علائم شما را تسکین دهد؟
-
آیا چیزی وجود دارد که علائم شما را بدتر کند؟
آزمایش و تشخیص
ممکن است پزشک برای تشخیص کیست بارتولن، اقدامات زیر را انجام دهد:
-
سؤال‌هایی در مورد سابقه پزشکی شما بپرسد
-
یک معاینه لگنی روی شما انجام دهد
-
یک نمونه از ترشحات واژن یا دهانه رحم را بردارد و برای تشخیص عفونت‌های مقاربتی آزمایش کند
-
اگر یائسه هستید و یا بیش از 40 سال سن دارید، ممکن است به شما توصیه کند برای تشخیص سلول‌های سرطانی یک آزمایش بیوپسی انجام دهید
درمان و دارو
روش درمان به اندازه کیست، میزان درد و ناراحتی شما و عفونی یا غیرعفونی بودن کیست که می‌تواند منجر به تشکیل آبسه شود، بستگی دارد.
گزینه‌های درمانی که ممکن است پزشک به شما توصیه کند، عبارتند از:
-
نشستن در وان آب گرم: نشستن در یک وان یا لگن آب گرم چندین بار در روز به مدت سه یا چهار روز، ممکن است باعث پاره و تخلیه شدن کیست‌های کوچک و عفونی شود.
-
آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر کیست شما عفونی باشد و یا اگر آزمایش‌ها نشان دهد که به یک عفونت مقاربتی مبتلا هستید، ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک برای شما تجویز کند. اما اگر آبسه به درستی تخلیه شود، ممکن است دیگر نیازی به آنتی‌بیوتیک نداشته باشید.
-
لیزر کربن دی اکسید: گاهی اوقات برای جلوگیری از رشد مجدد کیست‌های شدیدی که ممکن است در آینده دوباره عود کنند، از لیزر کربن دی اکسید و یا نیترات نقره استفاده می‌شود. ممکن است لازم باشد برای برداشت کیست بارتولن، به عمل جراحی کیست بارتولن نیاز داشته باشید. روشی به نام مارسوپیالیزیشن (marsupialization) وجود دارد که در آن با استفاده از یک برش، یک حفره روی کیست ایجاد می‌شود. این روش به تخلیه شدن مایع درون کیست کمک می‌کند.
-
تخلیه جراحی: برای تخلیه کیست‌های عفونی و یا خیلی بزرگ، ممکن است به عمل جراحی کیست بارتولن نیاز باشد. تخلیه جراحی را می‌توان با استفاده از یک بی‌حسی موضعی و یا آرام‌بخش انجام داد. برای انجام این روش، پزشک یک برش کوچک در کیست ایجاد می‌کند تا مایع درون آن تخلیه شود؛ سپس یک لوله پلاستیکی کوچک (کاتتر) در داخل برش قرار می‌دهد. کاتتر به مدت شش هفته در درون برش باقی می‌ماند تا مانع بسته شدن برش شود و در نتیجه به تخلیه کامل مایعات کیست کمک کند.
-
مارسوپیالیزیشن: اگر کیست عود کند و یا باعث اذیت و آزار شما شود، ممکن است روش مارسوپیالیزیشن کمک‌کننده باشد. پزشک بخیه‌هایی در هر دو طرف برش می‌زند تا یک دهانه دائمی به طول حدود 6 میلی‌متر ایجاد کند. ممکن است به منظور تخلیه کامل کیست و جلوگیری از عود دوباره آن، یک کاتتر به مدت چند روز در درون برش قرار داده شود. ممکن است پزشک برای کیست‌های مقاومی که با روش‌های فوق به طور مؤثر درمان نمی‌شوند، برداشت غده بارتولن توسط عمل جراحی کیست بارتولن را توصیه کند. این عمل جراحی کیست بارتولن معمولاً در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. عمل جراحی برداشت غده بارتولن، خطرات و عوارضی ازجمله خونریزی را به دنبال خواهد داشت.