تلقیح درون رحمی (IUI)
تلقیح درون رحمی (Interauterine Insemination - IUI) عملی است که برای درمان ناباروری استفاده میشود. این عمل حدود 15 تا 20 دقیقه طول میکشد و معمولاً در مطب پزشک یا کلینیک انجام میگیرد. زمانی که تخمدان زن یک یا چند تخمک برای بارور شدن آزاد میکند، این عمل صورت میگیرد و اسپرمها به طور مستقیم درون رحم قرار میگیرند. نتیجهای که از تلقیح درون رحمی انتظار میرود وارد شدن اسپرم به لولۀ فالوپ است تا یک تخمک در حال انتظار را بارور کند و منجر به یک باروری طبیعی شود.
بسته به دلیل ناباروری، تلقیح درون رحمی میتواند با زمان تخمکگذاری زن هماهنگ شود و یا همراه با تجویز داروهای باروری انجام گیرد.
لقاح آزمایشگاهی (IVF)
لقاح آزمایشگاهی (In Vitro Fertilization -IVF) عملی است که برای درمان مشکلات باروری مورد استفاده قرار میگیرد و به تولد یک نوزاد کمک میکند. در حین IVF، تخمکهای بالغ از تخمدانهای مادر برداشته شده و توسط اسپرمها در آزمایشگاه بارور میشوند. سپس تخمکهای بارورشده (رویانها) در رحم مادر کاشته میشوند. یه سیکل IVF حدود دو هفته طول میکشد. لقاح آزمایشگاهی، مؤثرترین شکل از روشهای کمک به باروری (Assisted Reproductive Technology – ART) است.
احتمال داشتن یک نوزاد سالم با استفاده از IVF به عوامل مختلفی همچون سن مادر و علت ناباروری بستگی دارد. علاوه بر این، لقاح آزمایشگاهی میتواند زمانبر، پرهزینه و تهاجمی باشد. اگر بیش از یک رویان در رحم مادر کاشته شود، IVF ممکن است منجر به بارداریهای چندقلو شود.
تعیین جنسیت
در حالی که اطلاعات بسیاری در مورد گزینههای انتخاب جنسیت وجود دارد اما زوجها باید مراقب باشند که این اطلاعات در بیشتر موارد صحیح نبوده و یا روشهایی غیر استاندارد هستند. در حال حاضر روشهای محدودی برای تعیین جنسیت جنین موجود است که عبارتند از مرتب کردن اسپرمها که شامل مایکروسرت (Microsort) نیز میشود و IVF همراه باPGD .
مرتب کردن اسپرمها
این تکنیک طی 30 سال گذشته مورد استفاده قرار گرفته است. این روش با جداسازی کروموزومهای X و Y از اسپرمها به وسیله سانتریفیوژ امکانپذیر است. حرکت چرخشی کنترل شده در سانتریفیوژ باعث مرتب شدن ذرات بر اساس دانسیته آنها در لایههای مشخص میشود. بدین ترتیب میتوان اسپرمهای X (با دانسیته بیشتر) را از اسپرمهای Y (با دانسیته کمتر) جداسازی کرد. در یک مرد سالم، نیمی از اسپرمها کروموزم Y دارد که باعث جنسیت مذکر جنین شده و نیمی دیگر کروموزوم X دارد که منجر به جنسیت مؤنث جنین میشود. با تغییر تعداد یک گونه از کروموزومها و یا جدا کردن لایهها احتمال ایجاد جنسیت مورد نظر افزایش مییابد. حین مرتب سازی اسپرمها معمولاً سلولهای اسپرم از مایع سمینال جدا میشود، اسپرمهای سالم و فعال باقی میمانند و اسپرمهای ناسالم فیلتر میشوند. اسپرمهای سالم شانس بسیار بالاتری برای ایجاد حاملگی موفق دارند و احتمال ایجاد جنسیت مورد نظر را بیشتر میکنند. این تکنیک به طور متداول در فرآیند IVF و IUI مورد استفاده قرار میگیرد. بعد از جداسازی اسپرمها، نمونه حاصل به داخل رحم مادر تزریق میشود. معروفترین تکنیک مرتب سازی اسپرمها، روش اریکسون است.
میزان موفقیت روش مرتب کردن اسپرمها در حاملگی نوزاد پسر 85-78 درصد و در حاملگی نوزاد دختر 75-73 درصد میباشد.
IVF به همراه PGD
تکنیک تشخیص ژنتیکی پیش از لانهگزینی (Preimplantation Genetic Diagnosis – PGD) تنها روشی است که تقریباً به طور قطع جنسیت نوزاد را تعیین میکند زیرا قبل از کاشت جنین در رحم انجام میگیرد. همان طور که بیان شد در روش IVF تخمکها از مادر و نمونه اسپرم از پدر گرفته شده و جنین در آزمایشگاه ایجاد میشود. برای انجام PGD، قبل از قرار دادن جنین در رحم مادر بیوپسی (نمونهبرداری) به عمل میآید تا امکان تعیین جنسیت آن بر اساس نوع کروموزومها فراهم گردد. در حالیکه این روش دقیقترین تکنیک است اما پیچیدهترین روش نیز محسوب میشود. روش PGD معمولاً برای والدینی که سابقه اختلالات ژنتیکی فامیلی دارند و یا مادرانی که در سنین بالا باردار شدهاند و احتمال وجود مشکلات ژنتیکی در جنین آنها زیاد است، مورد استفاده قرار میگیرد.
روش PGD در تشخیص اختلالات ژنتیکی به طور 100 درصد قابل اعتماد نیست و تنها جهت بررسی برخی نواقص خاص استفاده میشود لذا والدین باید تستهای ژنتیک دیگری مانند آمنیوسنتزیس یا نمونهبرداری ویلوس مزمن را انجام دهند.
میزان موفقیت روش PGD در تعیین جنسیت نوزاد پسر و دختر حدود 9/99-97 درصد میباشد.