بخشی از مشکلات ناباروری زوج‌ها ناشی از ناباروری مرد است. پزشک برای تشخیص مشکلات ناباروری مرد، معاینات و آزمایش‌هایی را انجام می‌دهد. این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا علت ناباروری را تشخیص و درمان مؤثری را برای بهبود باروری مرد انجام دهد. در این مطلب با آزمایش‌های تشخیص علت ناباروری در مردان آشنا می‌شوید.
در این مقاله مطالعه می‌کنید:
-
معاینات اولیۀ ناباروری
-
آزمایش اسپرم و مایع منی
-
سایر آزمایش‌ها
معاینات اولیۀ ناباروری
بررسی ناباروری مردان معمولا با یک آزمایش اسپرم (seminalysis) شروع می شود. پزشک در جلسۀ معاینه، سوال‌هایی را مطرح می‌کند تا سابقۀ پزشکی مرد را در اختیار داشته باشد. پزشک دربارۀ مواردی مانند سوابق جراحی، بیماری‌های مزمن، داروهای مصرفی، مشکلات جنسی، سابقۀ بیماری‌های آمیزشی یا سبک زندگی و مصرف سیگار یا مواد مخدر از شما خواهد پرسید. همچنین ممکن است بیضه‌های مرد را برای بررسی مشکلات احتمالی معاینه کند. با معاینه می‌توان واریکوسل را تشخیص داد، اندازۀ بیضه‌ها را نیز بررسی کرد و به احتمال وجود مشکلات هورمونی پی برد. برای ارزیابی وضعیت اسپرم، یک آزمایش اسپرم تجویز می‌شود. انجام این آزمایش و سایر آزمایش‌های تجویزی به تشخیص زودتر علل ناباروری سرعت می‌بخشد.
آزمایش اسپرم و مایع منی
برای بررسی وضعیت اسپرم مردان، معمولاً یک آزمایش اسپرم درخواست می‌شود. در این آزمایش تعداد، شکل، میزان تحرک و دیگر متغیرهای مربوط به اسپرم توسط آزمایشگاه بررسی می‌شود. یکی از شرایط باروری وجود میزان کافی اسپرم در مایع منی مرد است، اگرچه باروری به عوامل دیگری مانند شکل و حرکت اسپرم‌ها نیز مرتبط است. بسیاری از مردانی که تعداد اسپرم کم یا مایع منی غیرطبیعی دارند، باز هم شانس باردار شدن را دارند و برخی مردان نیز با وجود مایع منی طبیعی و تعداد زیادی اسپرم سالم دچار ناباروری هستند. پزشک با بررسی نتیجۀ آزمایش اسپرم مرد، وضعیت باروری او را ارزیابی می‌کند. اگر اولین آنالیز مایع منی طبیعی باشد، ممکن است برای اطمینان از نتیجه، درخواست انجام مجدد آن داده شود. طبیعی بودن هر دو مورد آنالیز مایع منی معمولاً به معنای وجود نداشتن مشکلات باروری جدی است. در صورت وجود مورد غیرعادی، ممکن است پزشک برای تشخیص دقیق مشکل، درخواست انجام آزمایش‌های بیشتری را بدهد. وجود نداشتن اسپرم در مایع منی می‌تواند نشانۀ انسداد در دستگاه تناسلی مرد باشد که معمولاً با عمل جراحی قابل اصلاح است. برای آزمایش اسپرم، مرد باید در آزمایشگاه مایع منی خود را جمع‌آوری و تحویل دهد. برای جمع‌آوری اسپرم معمولاً یک ظرف استریل در اختیار مرد قرار داده می‌شود و او با روش خودارضایی باید نمونۀ منی را در ظرف بریزد و تحویل دهد. این آزمایش برای گرفتن نتیجۀ دقیق، بهتر است سه تا شش روز بعد از آخرین انزال انجام شود و نباید هنگام جمع‌آوری نمونه از روان‌کننده استفاده کرد.
سایر آزمایش‌ها
پزشک ممکن است برای بررسی وجود عفونت مجاری ادرار که می‌تواند در ناباروری مرد نقش داشته باشد، آزمایش ادرار درخواست کند. درصورتی‌که در ادرار اسپرم وجود داشته باشد، ممکن است پزشک به انزال پس‌گرد مشکوک شود، زیرا در این عارضه بخشی از اسپرم وارد مثانه می‌شود. این عارضه معمولاً به دلیل اختلال در دریچه‌های مثانه و به خاطر عمل جراحی در گذشته اتفاق می‌افتد. همچنین در صورت وجود نداشتن اسپرم در آزمایش اسپرم، پزشک برای بررسی انسداد لوله‌های بیضه، درخواست سونوگرافی یا رادیوگرافی می‌کند. پزشک ممکن است برای بررسی احتمال وجود واریکوسل، علاوه بر معاینات، سونوگرافی از بیضه را نیز توصیه کند. در این روش پزشک با اطمینان می‌تواند مشکل واریکوسل را تشخیص دهد.