نارسایی زودرس تخمدان، اختلال در عملکرد تخمدان پیش از سن ۴۰ سالگی است و با یائسگی تفاوت زیادی دارد. ناباروری ناشی از نارسایی زودرس تخمدان مشکلی است که نیاز به بررسی بیشتر دارد، زیرا اختلال عملکرد تخمدان‌ها به این معناست که احتمال باردار شدن از طریق تخمک‌های خود شخص تا حد زیادی کاهش یافته است.
تفاوت یائسگی با نارسایی زودرس تخمدان
نارسایی زودرس تخمدان، اختلال عملکرد تخمدان پیش از ۴۰ سالگی است. زنانی که به این عارضه دچار می‌شوند، ریسک بالاتری برای ابتلا به برخی بیماری‌ها از جمله پوکی استخوان، کمبود استروژن و بیماری‌های قلبی دارند. مشکلات ناشی از نارسایی زودرس تخمدان را معمولاً می‌توان با جایگزینی هورمون‌ها به خوبی رفع کرد.
اگرچه برخی از علائم نارسایی زودرس تخمدان مثل گُرگرفتگی یا خشکی واژن با یائسگی مشابه است و به همین دلیل، این عارضه را گاهی یائسگی زودرس می‌نامند، اما نارسایی زودرس تخمدان از این جهت که نتیجۀ طبیعی فرایند پیر شدن یک زن نیست با یائسگی تفاوت دارد. زنان یائسه امکان باردار شدن نخواهند داشت، درحالی‌که در مورد زنان مبتلا به نارسایی زودرس، احتمال باردار شدن زن وجود دارد. به علاوه، زنانی که مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان هستند، ممکن است همچنان دوره‌های عادت ماهانه را داشته باشند، اگرچه دوره‌های آنها نامنظم است. درصد کمی از زنانی که نارسایی زودرس تخمدان دارند، می‌توانند به طور طبیعی باردار شوند، اما زنان یائسه هرگز باردار نخواهند شد.
علائم نارسایی تخمدانی اولیه
علائم و نشانه‌های نارسایی تخمدانی اولیه شبیه به یائسگی یا کمبود استروژن است. شامل:
۱. قطع قاعدگی یا نامنظم شدن آن که ممکن است سال‌ها طول بکشد و یا بعد از بارداری یا قطع قرص‌های کنترل تولد ایجاد شود
۲. مشکل در بارداری
۳. گرگرفتگی
۴. تعریق شبانه
۵. خشکی واژن
۶. خشکی چشم
۷. تحریک‌پذیری یا مشکل در تمرکز
۸. کاهش میل جنسی
علل نارسایی زودرس تخمدان:
یکی از دلایل ایجاد نارسایی زودرس تخمدان وجود نقایص کروموزمی می باشد. بیماری های کروموزومی از قبیل سندرم ترنر و سندرم x شکننده از مهمترین علل نارسایی زودرس تخمدان می باشند. همچنین شیمی درمانی و پرتودرمانی از دیگر علل نارسایی زودرس تخمدان هستند، زیرا این درمان ها می توانند به سلول های سالم منجمله سلول های تخمدانی آسیب بزنند. مصرف سیگار، بودن در معرض سمومی مانند آفتکش ها و همچنین برخی از ویروس ها هم می تواند از علل نارسایی زودرس تخمدان باشند. در موارد اندکی بیماری های اتوایمیون (خودایمنی) ممکن است باعث تولید آنتی بادی برعلیه بافت تخمدان ها شوند، بنابراین سبب نارسایی زودرس تخمدان گردند. گاهی ممکن است علت نارسایی زودرس تخمدان ایدیوپاتیک (بدون علت) باشد و به همین دلیل پزشک توصیه می کند که بیمار در آینده نزدیک مجددا مراجعه نماید.
عوامل خطر نارسایی زودرس تخمدان:
عوامل خطر نارسایی زودرس تخمدان شامل موارد زیر می باشد:
•سن: خطر ابتلا به نارسایی زودرس تخمدان در سنین 35 تا 40 افزایش می یابد. اگرچه ندرتاً قبل از 30 سالگی هم نارسایی زودرس تخمدان ایجاد می شود.
•سابقه خانوادگی: شانس ابتلا به نارسایی زودرس تخمدان در افرادی که یکی از اعضای خانواده آن ها دارای این اختلال می باشد، افزایش می یابد.
•جراحی تخمدان: جراحی های تخمدان خطر نارسایی زودرس تخمدان را افزایش می دهند.
عوارض نارسایی زودرس تخمدان:
•ناباروری: ناباروری یکی از عوارض نارسایی زودرس تخمدان می باشد. ندرتاً ممکن است بارداری در نارسایی زودرس تخمدان آن هم فقط از طریق تخمک اهدایی امکان پذیر شود.
•پوکی استخوان: استروژن مانع از پوکی استخوان می شود. بنابراین با کاهش سطح استروژن میزان پوکی استخوان در افراد مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان افزایش می یابد.
•افسردگی یا اضطراب: خطر ناباروری و دیگر مشکلات نارسایی زودرس تخمدان می تواند عامل ایجاد اضطراب و افسردگی در افراد مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان گردد.
•بیماری قلبی: کاهش استروژن به دلیل نارسایی زودرس تخمدان همچنین ممکن است خطر بیماری های قلبی را افزایش دهد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر مدت سه ماه یا بیشتر پریود نشده اید، برای تعیین علت، به پزشک زنان مراجعه کنید. قطع قاعدگی می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد؛ از جمله بارداری، استرس، تغییر رژیم غذایی و یا عادت‌های ورزشی. اما بهتر است هر زمان که چرخه قاعدگی شما تغییر کند وضعیت خود را مورد ارزیابی قرار دهید.
حتی اگر برایتان مهم نیست که پریود نمی‌شوید، بهتر است به پزشک زنان مراجعه کنید تا بفهمید چه عواملی باعث ایجاد تغییر می‌شود. پایین بودن سطح استروژن می‌تواند منجر به تخریب استخوان و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی شود.
درمان ناباروری ناشی از نارسایی زودرس تخمدان
برخلاف پیری زودرس تخمدان، در صورت ابتلا به نارسایی زودرس تخمدان، باردار شدن به صورت طبیعی و با تخمک خود فرد تقریباً یک اتفاق بسیار نادر است. بیشتر زنان مبتلا به این نارسایی، در نهایت از تخمک اهدایی برای بارداری استفاده می‌کنند. همچنین در زنان مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان، از درمان‌های هورمونی برای جایگزینی هورمون استروژن و پروژسترون استفاده می‌کنند. مجموعۀ درمان‌های دارویی برای کاهش عوارض ناشی از نارسایی زودرس تخمدان در کنار استفاده از تخمک اهدایی شانس باردار شدن را در این زنان افزایش می‌دهد.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.